Biblioteki cyfrowe i przełom w lingwochronologizacji. Zastosowanie digitalizacji w językoznawstwie
Piotr Nowak
http://orcid.org/0000-0001-8027-2396
Afiliacja: Department of Information Linguistics, Institute of Linguistics, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, Polska
Piotr Wierzchoń
http://orcid.org/0000-0002-7658-5362
Afiliacja: Department of Korean Philology, Institute of Linguistics, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, Polska
Abstrakt
Cel/Teza: Żywiołowy rozwój bibliotek cyfrowych w Polsce rozpoczął się na przełomie wieków. Zwiększenie łatwości dostępu zbiorów bibliotecznych nie było jedynym motywem i jednocześnie skutkiem ich upowszechnienia. Z perspektywy nauki o informacji funkcji bibliotek cyfrowych wymienić można zdecydowanie więcej, dlatego warto wskazać również na rolę, jaką biblioteki te spełniły w badaniach prowadzonych w ramach innych dyscyplin.
Koncepcja/Metoda badań: Artykuł ma charakter przeglądowo-opisowy. Jego autorzy skrótowo przedstawiają dotychczasowe wykorzystanie polskich bibliotek cyfrowych w językoznawstwie stosowanym, ściślej – w lingwochronologizacji, czyli datowaniu oraz redatowaniu neonimów, w naszym przypadku: dwudziestowiecznej polszczyzny.
Wyniki i wnioski: Z przeprowadzonej analizy wynika, że rozwój bibliotek cyfrowych był warunkiem sine qua non stworzenia nowoczesnej teorii lingwochronologizacji, którą można też traktować w terminach metody badawczej. Postęp w digitalizacji zbiorów bibliotecznych w przyszłości wpływać będzie na coraz wyższy stopień uprawdopodobnienia hipotez lingwochronologizacyjnych.
Oryginalność/Wartość poznawcza: Teoria lingwochronologizacji (TLCH) była wielokrotnie przywoływana w piśmiennictwie językoznawczym. Z informacji dostępnych autorom artykułu wynika, że nikt dotychczas nie podejmował problematyki wykorzystania bibliotek cyfrowych w językoznawstwie stosowanym na łamach czasopiśmiennictwa informatologicznego.
Słowa kluczowe
Biblioteki cyfrowe; Dygitalizacja zbiorów bibliotecznych; Językoznawstwo stosowane; Lingwochronologizacja; Nauka o informacji
Bibliografia
FBC (n.d.). Federacja Bibliotek Cyfrowych [online], https://fbc.pionier.net.pl.
Jadacka, H. (2001). System słowotwórczy polszczyzny 1945–2000. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Graliński, F. (2019). Against the Arrow of Time: Theory and Practice of Mining Massive Corpora of Polish Historical Texts for Linguistic and Historical Research. Poznań: Wydaw. Nauk. UAM.
Kowalska, M. (2006). Stan i perspektywy polskich zasobów cyfrowych w Internecie. Biuletyn EBIB [online], 11(81) [22.05.2020], http://www.ebib.pl/2006/81/a.php?kowalska
Osińska, V., Kowalska, M., Bednarek-Michalska, B., Malak, P. (2017). Czas uwolnienia zasobów a dynamika rozwoju i profil polskich bibliotek cyfrowych. Zagadnienia Naukoznawstwa, (1), 3–27.
Pawlicka, U. (2017). Humanistyka: pracownia, centrum czy laboratorium? Teksty Drugie, (1), 314–333.
Wawrzyńczyk, J. Wierzchoń, P. (2017). Podstawowe informacje o „Narodowym Fotokorpusie Języka Polskiego”. Warszawa: Bel Studio.
Wierzchoń, P.(2008). Fotodokumentacja, chronologizacja, emendacja: teoria i praktyka weryfikacji materiału leksykalnego w badaniach lingwistycznych. Poznań: Instytut Językoznawstwa UAM.
Wierzchoń, P. (2013). Jak badać słownictwo XX wieku dziś. 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 – sze¬ściolecie metody fotodokumentacyjnej. In: S. Puppel, T. Tomaszkiewicz (eds.), Scripta manent – res novae (557–568). Poznań: Wydaw. Nauk. UAM.
http://orcid.org/0000-0001-8027-2396
Afiliacja: Department of Information Linguistics, Institute of Linguistics, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, Polska
Biogram:
Dr hab. PIOTR NOWAK is Professor at Adam Mickiewicz University in Poznan, where he directs the Department of Infolinguistics at the Institute of Linguistics. He specializes in history of publishing, information science, and select aspects of language politics; he authored above a hundred publications, including monographs such as: Poznań jako ośrodek wydawniczy w dwudziestoleciu 1919–1939 (Poznań 1997), Wybrane problemy efektywności polskich czasopism naukowych z dziedziny humanistyki (Poznań 2000), Bibliometria. Webometria. Podstawy. Wybrane zastosowania (wyd. 1 Poznań 2006, wyd. 2 Poznań 2008), Cenzura wobec rynku książki. Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu w latach 1946–1955 (Poznań 2012), Kto w życiu myśli, nie pisze nic ... Krótka historia perlustracji w Polsce (Poznań 2016).
http://orcid.org/0000-0002-7658-5362
Afiliacja: Department of Korean Philology, Institute of Linguistics, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, Polska
Biogram:
Prof. dr hab. PIOTR WIERZCHOŃ directs the Department of Korean Philology at the Institute of Ethnolinguistics at Adam Mickiewicz University in Poznan. He specializes in general and applied linguistics; he authored above a hundred publications, including monographs such as: Anti (Poznań 2016), Antyafrodyzjak: rzeczowniki z członami inicjalnymi „anty-” i „przeciw-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Antykołchozowy: przymiotniki z członem inicjalnym „anty-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Arcykomunistyczny: przymiotniki z członem inicjalnym „arcy-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Arcywarchoł: rzeczowniki z członem inicjalnym „arcy-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Autogloryfikacja: rzeczowniki z członem inicjalnym „auto-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Depozytorium leksykalne języka polskiego: fotosuplement do Słownika warszawskiego. T. 11–40 (Warszawa 2015), Depozytorium leksykalne języka polskiego: fotosuplement do Słownika warszawskiego. T. 40 (Warszawa 2015), Depozytorium leksykalne języka polskiego: nowe fotomateriały z lat 1901–2010. T. 2 (Warszawa 2011), Depozytorium leksykalne języka polskiego: nowe fotomateriały z lat 1901–2010. T. 3 (Warszawa 2012), Dlaczego fotodokumentacja? Dlaczego chronologizacja? Dlaczego emendacja?: instalacja gazowa, parking podziemny i „odległość niezerowa” (Poznań 2008), Długodystansowiec: rzeczowniki z członem terminalnym „-owiec” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Fotodokumentacja, chronologizacja, emendacja: teoria i praktyka weryfikacji materiału leksykalnego w badaniach lingwistycznych (Poznań 2008), Fotosuplement do „Słownika warszawskiego”: indeks a fronte (Warszawa 2015), Gramatyka diakrytologiczna: studium ortograficzno-kwantytatywne (Poznań 2004), Indeks a tergo jednostek przekładowych Wielkiego słownika rosyjsko-polskiego z kluczem polsko-rosyjskim: porządek translandowy (Warszawa 2007), Indeks a tergo jednostek przekładowych Wielkiego słownika rosyjsko-polskiego z kluczem polsko-rosyjskim: porządek translatowy (Warszawa 2006), Jaskółki przejawów internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny w materiałach z lat 1894–1984: tylko 100 przykładów (Łask 2008), Kotuś: „verba polona abscondita ...” (w fotodokumentacji): szkic lingwochronologizacyjny: centuria pierwsza (Poznań 2008), Polish digital libraries as a philologist‘s tool: based on 666 adjectives from the Digital Library of Wielkopolska (z: Mirosław Górny) (Poznań 2010), Półgłupek: rzeczowniki z członem inicjalnym „pół-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Problem informacji frekwencyjnej w słowniku przekładowym (Łódź 2006), Radiomiłośnik: rzeczowniki z członem inicjalnym „radio-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Słownictwo lat 30. XX w. w obrazach i liczbach: tylko 100 fotoprzykładów z „Depozytorium leksykalnego języka polskiego” i dużo wykresów z systemu „Odkrywka” (Warszawa 2015), Wczesnokapitalistyczny: przymiotniki z członami inicjalnymi „wczesno-”, „późno-”, „szybko-” i „wolno-” z lat trzydziestych dwudziestego wieku w obrazach i liczbach (Poznań 2016), Z cudzysłowów do poczekalni leksykograficznej (Łódź 2003), Z cudzysłowów do poczekalni leksykograficznej II (Warszawa 2005).
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe