Etyka publikacji

Redakcja Zagadnień Informacji Naukowej - Studiów Informacyjnych przyjęła i stosuje zasady etyki publikacyjnej zgodne z wytycznymi Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics).

Wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji (redaktorzy czasopisma, autorzy, recenzenci i wydawca) są zapoznane ze standardami zasad etyki publikacji stosowanymi w czasopiśmie.

Autorzy, zgłaszając pracę, muszą potwierdzić znajomość tych zasad. Od autorów publikacji zbiorowych wymagamy zadeklarowania rzeczywistego wkładu pracy poszczególnych autorów.

Nieakceptowane jest złożenie tej samej pracy do więcej niż jednego czasopisma.

Recenzenci opiniujący artykuły, podejmując się recenzji muszą potwierdzić przestrzeganie zasad etycznego postępowania (patrz: Wskazówki dla recenzentów) oraz oświadczenie o braku konfliktu interesów.

Szczegółowe zasady dotyczące etyki publikacji, stosowane w czasopiśmie, dostępne są na stronie https://publicationethics.org/guidance/Guidelines. Poniżej przedstawione są podstawowe standardy etyczne przestrzegane w ZIN,  opracowane na podstawie kodeksu COPE - Best Practice Guidelines for Journal Editors.

Zasady dotyczące redakcji

Zasada fair play

Teksty zgłaszane do publikacji są poddawane ocenie pod względem merytorycznym. Kwestie takie, jak rasa, płeć, orientacja seksualna, wyznanie, pochodzenie, obywatelstwo czy przekonania polityczne autorów nie mają wpływu na ocenę artykułów.

Zasada poufności

Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w powierzonych redakcji oraz recenzowanych tekstach nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów

Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności stosuje się zasadę, zgodnie z którą recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zapora ghostwriting i guest authorship

Redakcja ZIN, dbając o rzetelność naukową publikowanych tekstów przestrzega zasad zapory ghostwriting i guest authorship.

Ghostwriting oznacza, ukrywanie faktycznego autorstwa lub współautorstwa tekstu; istotny wkład w powstanie publikacji powinien być zawsze ujawniony przez wskazanie nazwisk wszystkich autorów lub bez wymienienia roli osoby, która wniosła taki wkład w podziękowaniach zamieszczonych w publikacji.

Guest authorship oznacza umieszczenie wśród autorów tekstu osoby, której udział w powstaniu tego tekstu jest znikomy lub w ogóle nie miał miejsca.

Aby przeciwdziałać przypadkom ghostwriting i guest authorship redakcja ZIN wymaga od autorów tekstu ujawnienia wkładu poszczególnych autorów w powstanie tekstu (z podaniem ich afiliacji oraz rodzaju udziału, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji), przy czym główną odpowiedzialność ponosi autor zgłaszający manuskrypt.

Redakcja wymaga informacji o źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów (financial disclosure).

Redakcja dokumentuje wszelkie przejawy nierzetelności naukowej, w szczególności naruszania zasad etyki obowiązujących w nauce. Wszelkie wykryte przypadki będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające autorów, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.).

Decyzje dotyczące publikacji

Redaktor naczelny podejmuje ostateczną decyzję, które materiały zostaną, a które nie zostaną opublikowane. Redaktor kieruje się opiniami recenzentów, polityką wydawniczą czasopisma oraz wymogami prawnymi odnoszącymi się w szczególności do kwestii plagiatu i innych naruszeń praw autorskich.

Zasady dotyczące recenzentów

Wkład w prace zespołu redakcyjnego

Recenzenci uczestniczą w pracach zespołu redakcyjnego i mają wpływ na decyzje podejmowane przez redaktorów. Mogą także współpracować z autorami w celu doskonalenia publikowanych tekstów.

Zasada kwalifikacji i terminowości

W przypadku, gdy recenzent zaproszony do pracy nad tekstem uważa, że nie ma kwalifikacji niezbędnych do jego oceny lub nie będzie w stanie przygotować recenzji w ustalonym terminie, powinien niezwłocznie poinformować o tym zespół redakcyjny.

Zasada poufności

Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w tekstach powierzonych redakcji oraz recenzowanych nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada zachowania standardów obiektywności

Recenzje powinny mieć charakter obiektywny. Personalna krytyka autorów prac jest niedopuszczalna. Wszystkie uwagi recenzenta powinny być odpowiednio uzasadnione.

Zasada rzetelności źródeł

Recenzenci, jeśli zachodzi taka potrzeba, powinni wskazać relewantne publikacje, które nie zostały zacytowane przez autora. Wszystkie stwierdzenia, które mają swoje źródło w opublikowanych już pracach, powinny być opatrzone odpowiednimi odesłaniami bibliograficznymi w tekście. W przypadku zauważenia istotnych podobieństw do prac już opublikowanych, recenzenci powinni zgłosić ten fakt redakcji.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów

Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności przestrzega się zasady, że recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zasady dotyczące autorów

Zasada rzetelności naukowej

Autorzy tekstów zgłaszanych do publikacji są zobowiązani do rzetelnego opisu wykonanych badań oraz obiektywnej interpretacji wyników. Zebrane dane oraz całość prac powinny być opisane w sposób umożliwiający powtórzenie badań. Nierzetelne lub niezgodne z zasadami etyki prezentowanie i interpretowanie danych oraz wyników badań jest niedopuszczalne.

Zasada oryginalności publikacji

Autorzy mogą zgłaszać do publikacji wyłącznie własne, oryginalne teksty. W sytuacji, gdy wykorzystują badania lub stwierdzenia innych autorów, powinni oznaczać je jako elementy cytowane. Redakcja poddaje teksty zgłaszane do publikacji sprawdzeniu przez system antyplagiatowy.

Zasada udostępniania danych badawczych

Autorzy mogą zostać poproszeni o przedstawienie nieopracowanych wyników badań, w związku z tym powinni zapewnić dostęp do tych danych. Powinni również, w miarę możliwości, przechowywać te dane przez pewien czas po opublikowaniu pracy.

Zasada przeciwdziałania redundantnym publikacjom

Autorzy nie powinni publikować tekstów opisujących te same badania w więcej niż jednym czasopiśmie. Zgłaszanie tych samych publikacji do więcej niż jednego czasopisma jest niedopuszczalne i uznawane za nieetyczne.

Zasada rzetelności źródeł

Publikacje, które zostały wykorzystane przy pisaniu tekstu powinny być zawsze dokładnie zacytowane. Autorzy winni również podać tytuły publikacji, które miały decydujący wpływ na kształt ich pracy. Informacje uzyskane prywatnie, w rozmowie lub korespondencji z osobami trzecimi nie mogą być wykorzystywane w tekście bez pisemnej zgody tych osób.

Zasady autorstwa pracy

Osoby wskazane w zgłoszonym tekście jako autorzy lub współautorzy powinny mieć znaczący udział w tworzeniu publikacji: koncepcji, projektu, wykonaniu oraz interpretacji wyników opisywanych badań. Informacje o wszystkich osobach, które w jakimś stopniu przyczyniły się do powstania publikacji, powinny pojawić się w tekście. Autor zgłaszający tekst do publikacji winien zadbać o właściwe oznaczenie tych osób w tekście oraz upewnić się, że wszyscy współautorzy akceptują artykuł w formie zgłaszanej do publikacji.

Zasada konfliktu interesów

Autorzy muszą wskazać wszelkie istotne czynniki o charakterze finansowym lub sytuację konfliktu interesów, jeśli mogą być one uznane za mające wpływ na wyniki lub ich interpretację. Wszystkie źródła finansowego wsparcia badań muszą zostać podane do wiadomości.

Zasady dotyczące błędów w tekstach zgłoszonych do publikacji

W sytuacji, gdy autor odkryje znaczące błędy lub nieścisłości w zgłoszonym tekście, zobowiązany jest niezwłocznie poinformować o tym redakcję czasopisma i współpracować z nią w celu wycofania tekstu lub poprawienia zaistniałych błędów.