Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w bibliotekach akademickich w sytuacji kryzysowej
Doświadczenia Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (BUW)
Anna Kamińska
https://orcid.org/0000-0002-2778-6694
Afiliacja: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Polska
Anna Książczak-Gronowska
https://orcid.org/0000-0001-7475-927X
Afiliacja: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Polska
Zuzanna Wiorogórska
https://orcid.org/0000-0003-1015-2000
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
Cel/Teza: Celem badania opisanego w artykule było prześledzenie, jak kryzysowa sytuacja, spowodowana rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19 wpłynęła na pracę bibliotecznych systemów informacyjnych i informatycznych, na podstawie analizy danych z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (BUW)
Koncepcja/Metody badań: Wykorzystano metodę pojedynczego studium przypadku, którą uznano za optymalną do celów tego badania. Zdefiniowano, a następnie przeanalizowano pięć głównych obszarów badania.
Wyniki i wnioski: W okresie pandemii COVID-19 dotychczasowe wykorzystanie w bibliotekach technologii informacyjno-komunikacyjnych uległo przekształceniom, co wiązało się głównie ze wzrostem intensywności ich wykorzystania. W badaniu dowiedziono pomyślnego przejścia BUW na funkcjonowanie online, które prawdopodobnie, do jakiegoś stopnia będzie obowiązywało także po ponownym otwarciu budynku biblioteki. Badanie dowiodło także, że dobrze zorganizowana iblioteka akademicka, która w przypadku wymuszonego zamknięcia może łatwo przejść na funkcjonowanie zdalne, jest niezbędna do zapewnienia wsparcia procesu badawczo-dydaktycznego uczelni.
Zastosowanie praktyczne: Opisane badanie może służyć innym bibliotekom akademickim w Polsce i zagranicą w celu porównania wprowadzonych rozwiązań oraz dobrych praktyk wypracowanych w BUW. Może im także pomóc w przygotowaniu się do tzw. drugiej fali epidemii, która może skutkować powtórzeniem przymusowego zamknięcia.
Oryginalność/Wartość poznawcza: Niniejszy artykuł stanowi wkład do dotychczasowego zbioru piśmiennictwa poświęconego zagadnieniom funkcjonowania bibliotek w czasie pandemii COVID-19. Jednakże w odróżnieniu od większości publikacji, skupia się głównie na systemach i usługach informacyjnych oraz zasobach elektronicznych, a nie na bibliotece rozumianej jako przestrzeń publiczna i książnica udostępniająca drukowane kolekcje.
Słowa kluczowe
Biblioteka akademicka; COVID-19; Systemy informacyjne; Użytkownicy informacji; Pandemia
Bibliografia
ALA (2020). Pandemic Preparedness. Resources for Libraries [online]. American Library Association [24.05.2020], http://www.ala.org/tools/atoz/pandemic-preparedness
BN (2020a). Rekomendacje Biblioteki Narodowej dla bibliotek po zniesieniu zakazu prowadzenia działalności bibliotecznej [online]. Biblioteka Narodowa [24.08.2020], https://bn.org.pl/w-bibliotece/3961-rekomendacje-biblioteki-narodowej-dla-bibliotek-po-zniesieniu-zakazu-prowadzenia-dzialalnosci-bibliotecznej.html
BN (2020b). Rekomendacje Biblioteki Narodowej dotyczące organizowania wydarzeń w bibliotekach [online]. Biblioteka Narodowa [24.08.2020], https://bn.org.pl/aktualnosci/4007-rekomendacje-biblioteki-narodowej-dotyczace-organizowania-wydarzen-w-bibliotekach.html
Dar, M. (2020). Ramping up Remote Reference During COVID-19 Campus Shutdowns. Library Journal [online]. April 1, 2020 [21.08.2020], ttps://www.libraryjournal.com/?detailStory=ramping-up-remote-reference
EBLIDA (2020). A European Library Agenda for the Post-Covid 19 Age [online]. European Bureau of Library, Information and Documentation Associations [24.08.2020], http://www.eblida.org/Documents/EBLIDA-Preparing-a-European-library-agenda-for-the-post-Covid-19-age.pdf
Gerber, A. (2020). How Medical Librarians Are Handling the Coronavirus Crisis. Library Journal [online] March 25, 2020 [21.08.2020], https://www.libraryjournal.com/?detailStory=how-medical-librarians-are-handling-the-coronavirus-crisis
Guo, Y., Yang, Z., Yang, Z., Liu, Y. Q., Bielefield, A., Tharp, G. (2020). The Provision of Patron Services in Chinese Academic Libraries Responding to the COVID-19 Pandemic. Library Hi Tech, ahead-of-print, https://doi.org/10.1108/LHT-04-2020-0098
Hendal, B. A. (2020). Kuwait University Faculty’s Use of Electronic Resources During the COVID-19 Pandemic. Digital Library Perspectives, ahead-of-print, https://doi.org/10.1108/dlp-04-2020-0023
IFLA (2020). COVID-19 and the Global Library Field [online]. International Federation of Library Associations and Institutions [24.05.2020], https://www.ifla.org/covid-19-and-libraries
Janicke Hinchliffe, L. J., Wolff-Eisenberg, C. (2020). US Academic Library Response to COVID19 Survey [online]. Public Document of Links, Google Drive [21.08.2020], https://docs.google.com/document/d/e/2PACX-1vTUm3ZmNwiYXG6ghLmYYSJ7FbB7vqYhQQaokqne18J68GSLufY6ZHguNi16zJMXl10a0HaiBgROR-R7/pub
KB (2020). Survey Impact COVID-19 [online]. Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands, on behalf of CDNL, in cooperation with IFLA CDNL – Conference of the Directors of National Libraries [24.08.2020], https://conferenceofdirectorsofnationallibraries.files.wordpress.com/2020/04/200415-survey-impact-covid-19-def-1.pdf
LIBER (2020). Research Under Pressure: Impact of Covid-19 Through A Librarian’s Eyes [online]. Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche – Association of European Research Libraries [24.08.2020], https://libereurope.eu/blog/2020/07/17/research-under-pressure-impact-of-covid-19-through-a-librarians-eyes/
Mehta, D., Wang, X. (2020). COVID-19 and Digital Library Services – a Case Study of a University’s Library. Digital Library Perspectives, ahead-of-print, https://doi.org/10.1108/DLP-05-2020-0030
Mi, M., Zhang, Y., Wu, L., Wu, W. (2020). Four Health Science Librarians’ Experiences: How They Responded to the COVID-19 Pandemic Crisis. College &Research Libraries News, 81(7), 330–334, https://doi.org/10.5860/crln.81.7.330
MRPiT (2020). Wytyczne dla funkcjonowania bibliotek w trakcie epidemii COVID-19 w Polsce [online]. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii [24.08.2020], https://www.gov.pl/web/rozwoj/biblioteki
Rysavy, M. D. T., Michalak, R. (2020). Working From Home: How We Managed Our Team Remotely With Technology. Journal of Library Administration, 60(5), 532–542, https://doi.org/10.1080/01930826.2020.1760569
Tammaro, A. M. (2020). COVID 19 and Libraries in Italy. International Information & Library Review, 1–5, https://doi.org/10.1080/10572317.2020.1785172
Tranfield, W. M., Worsham, D., Mody, N. (2020). When You Only Have a Week: Rapid-Response, Grassroots Public Services for Access, Wellness, and Student Success. College & Research Libraries New, 81(7), 326–336, https://doi.org/https://doi.org/10.5860/crln.81.7.326
Walsh, B., Rana, H. (2020). Continuity of Academic Library Services During the Pandemic: The University of Toronto Libraries’ Response. Journal of Scholarly Publishing, 51(4), 237–245, https://doi.org/10.3138/jsp.51.4.04
Wołodko, A., Rowińska, M., Ślaska, K. (eds). (2020). Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie oraz biblioteki wydziałowe Uniwersytetu Warszawskiego w roku 2019. Sprawozdanie [online]. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie [01.09.2020], https://www.buw.uw.edu.pl//wp-content/uploads/2020/06/BUW_sprawozdanie_2019_na_www.pdf
Wrycza-Bekier, J. (2016). Jak zapowiadać wydarzenia kulturalne w Internecie, by przyciągnąć zaangażować odbiorców. Webwriting w kulturze. Warszawa: Wydaw. Wiedza i Praktyka.
Yin, R.K. (2003). Case Study Research. Design and Methods, 3rd ed. Thousand Oaks, London, New Delhi: SAGE Publications.
Yu, F., Mani, N. (2020). How American Academic Medical/Health Sciences Libraries Responded to the COVID-19 Health Crisis: An Observational Study. Data and Information Management, 4(3), 200–208, https://doi.org/10.2478/dim-2020–0013
Yuvaraj, M. (2020). Global Responses of Health Science Librarians to the COVID-19 (Coronavirus) Pandemic: A Desktop Analysis. Health Information and Libraries Journal, 7, https://doi.org/10.1111/hir.12321
https://orcid.org/0000-0002-2778-6694
Afiliacja: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Polska
Biogram:
ANNA KAMIŃSKA jest bibliotekarzem akademickim w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie oraz informatologiem. Ukończyła studia doktoranckie na Uniwersytecie Warszawskim i przygotowuje rozparawę doktorską na temat humanistyki cyfrowej i jej powiązań z nauką o informacji. Odbyła staż badawczy w Laboratoire GERiiCO (Uniwersytet w Lille, Francja). Jej główne zainteresowania badawcze dotyczą humanistyki cyfrowej, komunikacji naukowej, data curation oraz użytkowników informacji. Jej najważniejsze publikacje to: Co mogą zaoferować cyfrowej humanistyce biblioteki i ośrodki informacji? (Zagadnienia Informacji Naukowej, 2017, https://doi.org/10.36702/zin.372); Wizualne formy prezentacji informacji w humanistyce i ich miejsce w formalnej cyfrowej komunikacji naukowej (Nauka o informacji w okresie zmian. Informatologia i humanistyka cyfrowa, co-editors: B. Sosińska-Kalata, M. Przastek-Samokowa, Warszawa, 2015).
https://orcid.org/0000-0001-7475-927X
Afiliacja: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Polska
Biogram:
ANNA KSIĄŻCZAK-GRONOWSKA jest bibliotekarzem akademickim i kierownikiem Oddziału Usług Informacyjnych i Szkoleń Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Jest również menadżerem Repozytorium Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończyła studia drugiego stopnia na kierunku film na Uniwersytecie Łódzkim oraz prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Ukończyła także studia podyplomowe z zakresu zarządzania informacją, technologii informacyjnych oraz własności intelektualnej na Uniwersytecie Warszawskim. Kierownik i uczestnik kilku projektów i grantów realizowanych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.
https://orcid.org/0000-0003-1015-2000
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Dr ZUZANNA WIOROGÓRSKA jest adiunktem na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, bibliotekarzem akademickim w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie oraz członkiem Laboratoire GERiiCO (Uniwersytet w Lille, Francja). Jej główne zainteresowania badawcze dotyczą zarządzania danymi badawczymi, kompetencji informacyjnych w multikulturowym kontekście, użytkowników informacji oraz kompetencji XXI wieku. Jej ostatnie najważniejsze publikacje to: Research Data: Management and Opening. Polish and European Perspectives (Zagadnienia Informacji Naukowej, 2019, https://doi.org/10.36702/zin.14); Data Literacy and Research Data Management in Two Top Universities in Poland. Raising Awareness (2018, co-authors: J. Leśniewski, E. Rozkosz, E.; published in: S. Kurbanoğlu, J. Boustany, S. Špiranec, E. Grassian, D. Mizrachi (eds.), Information Literacy in the Workplace: 5th European Conference, ECIL 2017, Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-74334-9_22); The Importance of Information Literacy for Asian Students at European Universities: Outlines. (2018, Paideia, https://doi.org/10.33034/PAIDEIA.2018.6.1.103); Nauka o informacji w okresie zmian. Innowacyjne usługi informacyjne (współredaktorzy: B. Sosińska-Kalata, P. Tafiłowski, Warszawa, 2017).
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
