Ewolucja bibliografii badaczy: od systematycznej organizacji do cytowań
Viviane Couzinet
https://orcid.org/0000-0003-4807-2014
Afiliacja: LERASS, University of Toulouse III Paul Sabatier – IUT, Francja
Regina Marteleto
https://orcid.org/0000-0002-3439-0217
Afiliacja: Brazilian Institute of Information in Science and Technology, Rio de Janerio, Brazylia
Icléia Thiesen
http://orcid.org/0000-0002-3137-8933
Afiliacja: Federal University of the State of Rio de Janeiro, Brazylia
Abstrakt
Cel/Teza: Artykuł analizuje publikacje naukowe dwóch badaczy z różnych krajów, wykorzystując cytowania zidentyfikowane przez Google Scholar. Jean Meyriat i Edson Nery da Fonseca byli wybitnymi naukowcami we Francji i w Brazylii. Obaj mieli duży wkład w kształtowanie i rozwój informacji naukowej i bibliotekoznawstwa w swoich krajach. Tradycyjna bibliografia oraz kierunki naukowego rozwoju obu badaczy zostały opisane w niniejszym artykule.
Koncepja/Metody badań: Przeprowadzono analizę publikacji obu badaczy na podstawie danych z Google Scholar, co pomogło prześledzić rolę, jaką odgrywają wyszukiwarki w ewaluacji nauki i ich wpływ na wyszukiwanie informacji oraz ocenę dorobku naukowego. Analiza jakościowa opierała się na analizie bibliologicznej, skupionej na sposobie, w jaki piśmiennictwo obu autorów jest przedstawiane i które elementy są uwypuklane. Niniejsza analiza ma charakter poszukiwawczy, sugeruje kolejne pytania badawcze i hipotezy, które mogą wskazać kierunki dalszych badań.
Wyniki i wnioski: Jednolite, kontrolowane metadane stosowane w tradycyjnych bibliografiach pozwalają na prześledzenie rozwoju myśli badawczej danego autora. To samo dotyczy innych podejmowanych przez niego aktywności, zarówno w ramach własnego pola badawczego, jak i poza nim, a także innych publikacji, które danego autora dotyczą. Wyszukiwanie w Google Scholar daje dostęp do informacji na temat publikacji autora i publikacji jego dotyczących wyłącznie w kolejności liczby cytowań, a nie w porządku pozwalającym na prześledzenie naukowych osiągnięć autora czy rozwoju jego badań. Obserwacja widoczności dorobku dwóch wybitnych informatologów, Jean Meyriata (Francja) i Edsona Nery de Fonesci (Brazylia), na podstawie analizy wyszukiwań w Google Scholar, usytuowana w kontekście analizy pola badawczego, zdefiniowanego przez Bourdieu (1976), ukazuje tendencję do umniejszania roli, jaką odegrali.
Zastosowanie praktyczne: Sposób funkcjonowania danej dyscypliny badawczej wpływa na prowadzenie w niej badań. Wyszukiwarki, takie jak Google Scholar ułatwiają dostęp do opisów rezultatów badań naukowych. Jednakże kryterium, jakie stosują do szeregowania wyników, czyli liczba cytowań, skutkuje pominięciem innych ważnych aspektów dorobku naukowego danego autora. Analiza jakościowa, obejmująca powiązania między autorami oraz kierunki naukowego rozwoju, może ukazać właściwy wkład danego autora w rozwój dyscypliny.
Oryginalność/Wartość poznawcza: Przedstawione wyniki badań uwypukliły znaczenie stosowania w procesach wyszukiwawczych zarówno metod ilościowych, jak i jakościowych, aby zapobiec ryzyku pominięcia różnych aspektów dorobku naukowego.
Słowa kluczowe
Bibliografia; Edson Nery da Fonseca; Google Scholar; Jean Meyriat; Nauka o informacji; Pole badawcze
Bibliografia
Bourdieu, P. (1976). Le champ scientifique. Actes de la recherche en sciences sociales, 2(2/3), 88–104.
Bourdieu, P. (1997). Les usages sociaux de la science: pour une sociologie clinique du champ scienti¬fique. Paris: INRA Éditions.
Cain, J., Martin, H.-J. (eds.). (1972). Le Livre français. Paris: Imprimerie nationale.
Couzinet, V. (2000). Médiations hybrides : le documentaliste et le chercheur. Paris: ADBS Éditions.
Couzinet, V., Rauzier, J.M. (collab.). (2001). Jean Meyriat, théoricien et praticien de l’information¬-documentation. Paris: ADBS Éditions.
Couzinet, V. (2017). Construction des sciences de l’information et de la communication françaises: rôle de Jean Meyriat (1921–2010). In: W. Mustafa El Hadi (ed.). Fondements épistémologiques et théoriques de la science de l’information-documentation. Actes du 11e colloque ISKO France 2017 (40–58). London: ISTE.
Couzinet, V., Fraysse P. (2018). Bibliographie et bibliographes en France: des revues pour la circulation de la science. Bibliothecae.it, 7(2), 172–197.
Estivals, R. (ed.) (1993). Les sciences de l’écrit: Encyclopédie internationale de bibliologie. Paris: Retz.
Fonseca, E.N. da. (1988). Ser ou não ser bibliotecário e outros manifestos contra a rotina. Brasília: ABDF.
McKenzie, D. F. (1991). La bibliographie et la sociologie des textes. Paris: Cercle de la librairie.
Malclès, L-N. (1984). Manuel de bibliographie. Paris: Presses Universitaires de France.
Marteleto, R., Carvalho, L. (2015). Health as a Knowledge Domain and Social Field: Dialogues with Birger Hjørland and Pierre Bourdieu. Knowledge Organization, 42(8), 581–590, https://doi. org/10.5771/0943-7444-2015-8-581
Martin-Martin, A., Orduna-Malea, E., Harzing A-W, Delgado Lopez-Cozar E. (2017). Can We Use Google Scholar to Identify Hightly-Cited Documents? Journal of Informetrics, 11(1), 152–163, http://dx.doi.org/10.1016/j.joi.2016.11.008
Merton, R.K. (1968). The Matthew Effect in Science. Science, 159(3810), 56–63.
Meyriat, J. (1957). Rapport sur les principes généraux du travail bibliographique international [online]. UNESCO Digital Library [06.12.2019], https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000127383_fre.
Meyriat, J. (1981). Document, documentation, documentologie. Schéma et schématisation, 14, 51–63.
Meyriat, J. (1993). La bibliographie. In: R. Estivals, J. Meyriat, F. Richaudeau (eds.), Les Sciences de l’écrit, encyclopédie internationale de bibliologie (548–553). Paris: Retz.
Meyriat, J. (1994). Y a t’il une place pour une théorie de la documentation? Revue de bibliologie, 40, 39–45.
Meyriat, J. (2006). Pour une compréhension plurisystémique du document (par intention). Sciences de la société, 68, 11–28.
Meyriat, J. (2016). Documento, documentação, documentologia. Perspectivas em Ciencia da Informação, 21(3), 240–253, http://dx.doi.org/10.1590/1981-5344/2891
Mota, A., Verri, G.M.W. (2001). Interpretação de Edson Nery da Fonseca. Recife: Bagaço.
Nascimento, D. M., Marteleto, R. (2007). Social Field, Domains of Knowledge and Informational Practice. Journal of Documentation, 64(3), 397–412, https://doi.org/10.1108/00220410810867605
Provansal A. (1997). Bibliographie. In : S. Cacaly (ed.), Dictionnaire encyclopédique de l’information et de la documentation (67–71). Paris: Nathan.
Rovira, C., Guerrero-Salé, F., Codina, L. (2018). Las citas recibidas como principal factor de posicio¬namento SEO en la ordenación de resultados de Google Scholar. El Profesional de la información, 27(3), 559–569, http://dx.doi.org/10.3145/epi.2018.may.09
Thiesen, I. (2010). L’information entre réalité et imaginaire: approches historiques au Brésil. In: V. Couzi¬net, R. Marteleto (eds.), Médiations documentaires: entre réalités et imaginaires: actes de la première journée scientifique internationale du réseau MUSSI (53–70). Toulouse: Université de Toulouse 3.
https://orcid.org/0000-0003-4807-2014
Afiliacja: LERASS, University of Toulouse III Paul Sabatier – IUT, Francja
Biogram:
VIVIANE COUZINET is Professor emeritus in Information and Communication Sciences at the University of Toulouse III-Paul Sabatier. She holds a PhD in Information and Communication Sciences from the University of Bordeaux III Michel de Montaigne, France. Her main areas of interest are the mediation process in hybrid contexts (scientific mediation and documental mediation); information representation in “mediators” objects and informational practices; knowledge organization as “mediators” objects of knowledge; social theory of document; documentologic approach (methods, concepts and theorization)
Contact to the Author:
viviane.couzinet@iut-tlse3.fr
Laboratoire d’études et de recherches appliquées en sciences sociales (LERASS)
Equipe : Médiations en information-communication spécialisée (MICS)
Université Toulouse III-Paul Sabatier-IUT
115 B Route de Narbonne
BP 67 701
F- 31077 Toulouse Cedex 4, France
https://orcid.org/0000-0002-3439-0217
Afiliacja: Brazilian Institute of Information in Science and Technology, Rio de Janerio, Brazylia
Biogram:
REGINA MARTELETO, PhD, is a tenured researcher at the Brazilian Institute of Information in Science and Technology (IBICT) and a core member of the postgraduate program in Information Science at the Federal University of Rio de Janeiro (UFRJ). She is the coordinator of Culticom, a research group on Culture and Info-communicational processes: www.culticom.org. Her main areas of interest are: culture and information; knowledge, information and society; information and communication on health; info-communicational mediation in social networks; the subject, interpretations, and languages of information in contemporaneity; social theory, epistemology and interdisciplinarity in the field of information.
Contact to the Author:
regina.mar@ibict.br
PPGCI/IBICT-UFRJ
Rua Lauro Muller, 455 – 4o. andar
CEP 22290-160 – Rio de Janeiro, RJ, Brazil
http://orcid.org/0000-0002-3137-8933
Afiliacja: Federal University of the State of Rio de Janeiro, Brazylia
Biogram:
ICLÉIA THIESEN, PhD, is a tenured professor and researcher of Information Science at the Federal University
of the State of Rio de Janeiro (UNIRIO) at the Department of History. Her main areas of interest are: relations
between information, memory and history; sensitive documents in exception regimes; institutional memory;
political uses of the past; info-communicational devices aimed at retrieving sensitive information in archives.
Contact to the Author:
icleia.thiesen@unirio.br
Universidade Federal do Estado do Rio de Janeiro (UNIRIO)
Av. Pasteur, 458 – Prédio do CCH – subsolo – sala 20
CEP 22280-240 – Urca – Rio de Janeiro, Brazil
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
