Walki informacyjne w paradygmacie ekosystemów informacyjnych
Katarzyna Materska
https://orcid.org/0000-0002-9194-380X
Afiliacja: Instytut Nauk o KulturzeUniwersytet, Śląski w Katowicach, Polska
Abstrakt
Cel/Teza: Celem Autorki jest wyjaśnienie i wprowadzenie paradygmatu ekosystemów informacyjnych do analizy środowisk walki informacyjnej i ukazanie jego przydatności.
Koncepcja/Metody badań: Posłużono się metodą analizy i krytyki piśmiennictwa i wspierająco techniką kuli śnieżnej. Wykorzystano także metodę analizy pojęciowej.
Wyniki i wnioski: Ekosystemy walk informacyjnych wymagają nieustającej uwagi podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo jednostek, wspólnot, państw i społeczeństw. Wskazano podstawowe komponenty ekosystemów oraz zachodzące w nich zależności ze szczególnym uwzględnieniem praktyk i zachowań informacyjnych uczestników.
Oryginalność/Wartość poznawcza: Zaprezentowane podejście implikuje propozycje zmian na gruncie informacji naukowej: wzbogacenie badania ogólnie pojętego środowiska informacyjnego człowieka o eksplorację ekosystemów informacji, których zrozumienie może przyczynić się do sprawniejszego podejmowania działań naprawczych; zdecydowanie należy też poszerzyć uwagę o społeczne (wspólnotowe) praktyki i zachowania informacyjne.
Słowa kluczowe
Ekosystem informacyjny; Praktyki informacyjne; Środowisko informacyjne; Walka informacyjna; Zachowania informacyjne
Bibliografia
Allen, B. Howland, M. Mobius, D. Rothschild, D. & Watts, D. J. (2020). Evaluating the fake news problem at the scale of the information ecosystem. Science Advances, 6(14). https://doi.org/10.1126/sciadv.aay3539
Babik, W. (2016). Ekosystem informacyjny człowieka w XXI wieku W: E. Głowacka, M. Jarocki, N. Pamuła-Cieślak (red.) Współczesne oblicza komunikacji i informacji. Przestrzeń informacyjna nauki. Toruń: Wydaw. Naukowe UMK, 13–37.
Baranowski, M. (2021). Resentymentalny racjonalizm w ocenie polskich czasopism naukowych: chaos, upolitycznienie i utowarowienie. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 83(2), 83–99. https://doi.org/10.14746/rpeis.2021.83.2.6
Batorowska, H. (2019). Walka informacyjna W: Wasiuta, O., Klepka R. (red). Vademecum bezpieczeństwa informacyjnego, t. 2: N-Z. Kraków, s. 502–507
Bhardwaj, R., Srivastava S., Bindra S., Sangwan S. (2022). An ecosystem view of social entrepreneurship through the perspective of systems thinking, Systems Research and Behavioral Science, 40(1), 250–265. https://doi.org/10.1002/sres.2835
Eryomin, A. L. (1998). Information ecology – a viewpoint. International Journal of Environmental Studies, 54(3–4), 241–253, https://doi.org/10.1080/00207239808711157
EU (b.d.) EuroVoc [online] Walka informacyjna [9.05.2023] http://eurovoc.europa.eu/c_4e75f061
García-Marco, F. (2011). Libraries in the digital ecology: reflections and trends. The Electronic Library, 29(1), 105–120. https://doi.org/10.1108/02640471111111460
Grabowski, S. & Muraszkiewicz, M. (2017). Modelowanie ekosystemów informacyjnych dla innowacyjnych społeczności programistycznych. Zagadnienia Informacji Naukowej 55(2), 30–45.
Grabowski T. (2016). Metody walki informacyjnej w mediach elektronicznych na przykładzie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego (2014–2016). Horyzonty Polityki, 7(20), 27–53. https://doi.org/10.17399/ HP.2016.072002
Gupta, R., Mejia, C., Kajikawa Y. (2019). Business, innovation and digital ecosystems landscape survey and knowledge cross sharing. Technological Forecasting and Social Change, 147, 100–109. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2019.07.004
Hart, G. & Nassimbeni, M. (2013). From borders and landscape to ecosystem: reconfiguring library services to meet the needs of South African youth. South African Journal of Libraries and Information Science, 79(1). https://doi.org/10.7553/79–1-106
Hyrynsalmi, S. & Mäntymäki, M. (2018). Is Ecosystem Health a Useful Metaphor? Towards a Research Agenda for Ecosystem Health Research. 17th Conference on e-Business, e-Services and e-Society (I3E), Kuwait City, Kuwait, 141–149. https://doi.org/10.1007/978-3-030-02131-3_14
Internews, (2021). Internews information ecosystem analysis: A human centered approach [online] [9.05.2023] https://internews.org/wp-content/uploads/2021/05/Internews_Information_Ecosystem_Assessments.pdf
Internews, (2022). Patient zero: A study on the Philippine information ecosystem. Rappler Research Team. [online] [9.05.2023] https://internews.org/wp-content/uploads/2022/02/Rappler-Internews-Patient-Zero-A-study-on-the-Philippine-information-ecosystem.pdf
Järvi K., A. Almpanopoulou, P. Ritala. (2018). Organization of knowledge ecosystems: Prefigurative and partial forms. Research Policy, 47(8), 1523–1537. https://doi.org/10.1016/j.respol.2018.05.007
Krakowska, M. (2022). Zachowania informacyjne człowieka w kontekście zjawiska epistemicznej bańki informacyjnej. Propozycja nowej koncepcji. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Krimsky, S. (2006). Nauka skorumpowana. O niejasnych związkach nauki i biznesu. Warszawa, PIW.
Kuehn, E. F. (2022). The information ecosystem concept in information literacy: A theoretical approach and definition. Journal of the Association for Information Science and Technology, 74(4), 434–443. https://doi.org/10.1002/asi.24733
Materska, K. (2021). Nauka obywatelska – innowacyjny ekosystem w nauce W: Zarządzanie informacją i wiedzą w nauce. Kraków, Wydawnictwo Biblioteki Jagiellońskiej UJ.
Moore, J. (1993). Predators and prey: A new ecology of competition. Harvard Business Review [online] May-June [9.05.2023] https://hbr.org/1993/05/predators-and-prey-a-new-ecology-of-competition
Morrison, J., Fisher W.P. (2018). Connecting Learning Opportunities in STEM Education: Ecosystem Collaborations across Schools, Museums, Libraries, Employers, and Communities. Journal of Physics: Conference Series, 1065(2). https://doi.org/10.1088/1742–6596/1065/2/022009
Nardi, B. A., & O’Day V. L. (2000). Information ecologies: Using technology with heart. Cambridge: MIT Press.
Niall, P. S. (2014). Toward a More Substantive Media Ecology: Postman’s Metaphor Versus Posthuman Futures. International Journal of Communication, 8, 2027–2045
OECD (2017). Schools at the Crossroads of Innovation in Cities and Regions. Paris: Educational Research and Innovation. https://doi.org/10.1787/9789264282766-en
Pawlak, B.(2019). Gowin: pokusa upolitycznienia nauki może zniszczyć świat akademicki. Serwis PAP Nauka w Polsce 17.05.2019 [online] https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C77091%2Cgowin-pokusa-upolitycznienia-nauki-moze-zniszczyc-swiat-akademicki.html
Płonka-Syroka, B., red. (2010). My i wy: Spory o charakter racjonalności nauki. Warszawa, Wydawnictwo DiG
Scherer, D., Byrne, K., Hahnel, M. & Valen, D. (2020). Collaborative approaches to integrate repositories within the research information ecosystem: Creating bridges for common goals. The Serials Librarian, 78(1–4), 181–190. https://doi.org/10.1080/0361526X.2020.1728169
Skubała, P. (2015). Wokół tajemnicy życia na Ziemi. Wschodni Rocznik Humanistyczny, 11, 49–59.
Stonebraker, H. & Green-Barber, L. (2021). Healthy local news & information ecosystems: A diagnostic framework. Version 1.0. [online] [9.05.2023] http://files.theimpactarchitects.com/ecosystems/executive_summary.pdf
Szpunar, M. (2014). Nowa ekologia mediów. Studia Humanistyczne AGH, 13(1). http://dx.doi.org/10.7494/human.2014.13.1.135
Sztompka, P. (2021). Socjologia. Wykłady o społeczeństwie. Kraków, Znak Horyzont
Tuominen, K. & Savolainen, R. (1997). Social constructionist approach to the study of information use as discursive action. In: Vakkari, P., Savolainen, R. and Dervin, B. (Eds), Information Seeking in Context (ISIC). Taylor Graham, London, 81–96.
Tuominen, K., Talja, S., & Savolainen, R. (2005). The social constructionist viewpoint on information practices. In: K. Fisher, S. Erdelez, & L. McKechnie (Eds.) Theories of Information Behavior. Medford, NJ: Information Today, 328–333.
Walter, S. (2008). The Library Ecosystem. [online] [9.05.2023]. https://www.library journal.com/story/the-library-as-ecosystem
Wardle, C. (2017). Fake news. It’s complicated. [online] [9.05.2023]. https://firstdraftnews.org/articles/author/cwa
Wardle, C. & Derakhshan, H. (2018). Thinking about ‘information disorder’: formats of misinformation, disinformation, and mal-information. In: Cherilyn I. & Posetti J. (Eds). Journalism, ‘Fake News’ & Disinformation. Handbook for Journalism Education and Training. Paris: UNESCO, 44–56.
Wardle, C. (2021). The information ecosystem that led to the Capitol attack. Boston Globe Boston, Mass. [online] 09 Jan A.8. [9.05.2023]. https://www.proquest.com/newspapers/information-ecosystem-that-led-capitol-attack/docview/2476272353/se-2?accountid=14887
World Commission on Environment and Development (1991). Nasza wspólna przyszłość. Raport Światowej Komisji do Spraw Środowiska i Rozwoju. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Yoon, A. & Copeland A. (2020). Toward community-inclusive data ecosystems: Challenges and opportunities of open data for community-based organizations. Journal of the Association for Information Science and Technology, 71, 1439–1454. https://doi.org/10.1002/asi.24346
Zuckerman, E. (2021). Why study media ecosystems? Information, Communication & Society, 24(10), 1495–1513. https://doi.org/10.1080/1369118X.2021.1942513
https://orcid.org/0000-0002-9194-380X
Afiliacja: Instytut Nauk o KulturzeUniwersytet, Śląski w Katowicach, Polska
Biogram:
KATARZYNA MATERSKA, dr habilitowany, prof. uczelni, jest profesorem w Instytucie Badań o Kulturze UŚ w Katowicach; członek Rady Programowej CLARIN-PL. Specjalizuje się w zagadnieniach zarządzania informacją i wiedzą w różnych środowiskach informacyjnych. Ostatnie publikacje: Infodemia w pandemii. W kierunku infodemiologii. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 2021(19); Nauka obywatelska – innowacyjny ekosystem w nauce W: Zarządzanie informacją i wiedzą w nauce. Kraków, Wydawnictwo Biblioteki Jagiellońskiej UJ, 2021; Infodemia w pandemii. Horyzonty Wychowania 2021, 20(55), 61–71 DOI: 10.35765/hw.2015 ; We don’t know what we don’t know. Discoverability paradox in the scholarly landscape. In: Knižničná a Informačná Veda. (Zborník Filozofickej Fakulty Univerzity Komenského, 2021, 29, 47–59.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
