IA, UX, UID, IxD – analiza terminów i pojęć
Jacek Tomaszczyk
http://orcid.org/0000-0002-9199-659X
Afiliacja: Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Anna Matysek
http://orcid.org/0000-0003-1042-7895
Afiliacja: Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Abstrakt
Cel/Teza: Celem artykułu jest analiza i ustalenie zakresów znaczeniowych angielskich i polskich terminów reprezentujących pojęcia: architektura informacji (IA), wrażenia/doświadczenia użytkownika (UX), projektowanie interfejsów użytkownika (UID), projektowanie interakcji (IxD).
Koncepcja/Metody badań: Porównywano definicje pojęć i konteksty użycia terminów w literaturze przedmiotu – książkach, czasopismach, normach, internetowych słownikach oraz branżowych serwisach WWW.
Wyniki i wnioski: Polskie tłumaczenia omawianych angielskich terminów są poprawne z wyjątkiem user experience (UX). Zamiast tłumaczenia doświadczenia użytkownika rekomendujemy określenie wrażenia użytkownika. Wnioskiem z badań jest również stwierdzenie, że pojęcie user experience nie powinno być traktowane jako pojęcie nadrzędne obejmujące architekturę informacji, projektowanie interfejsów i interakcji. Proponujemy, aby takim pojęciem było projektowanie produktów cyfrowych
(digital product design, DPD).
Oryginalność/Wartość poznawcza: Zaproponowano własne definicje pojęć IA, UX, UID, IxD oraz przedstawiono graficzną reprezentację ich zakresów, wprowadzając projektowanie produktów cyfrowych (digital product design, DPD) jako pojęcie nadrzędne.
Słowa kluczowe
Architektura informacji; Projektowanie interakcji; Projektowanie interfejsów użytkownika; Projektowanie produktów cyfrowych; Terminologia; Wrażenia/doświadczenia użytkownika
Bibliografia
Benyon, D. (2019). Designing User Experience: A Guide to HCI, UX and Interaction Design. Harlow: Pearson education Limited.
Boiko, B. (2017). Information Architecture from the Info Out. Seattle, WA: Metatorial Services Inc.
Bojar, B. (1987). O normalizacji terminologii. Zagadnienia Informacji Naukowej, 1(50), 23–25.
Bojko, S. (1985). Diagrams, Charts and Graphs – Rhode Island School of Design (Professor Krzysztof Lenk). Graphis scripta, 238, 50–62.
Chitturi, R., Raghunathan, R., Mahajan, V. (2008). Delight by Design: The Role of Hedonic versus Utilitarian Benefits. Journal of Marketing, 72(3), 48–63. https://doi.org/10.1509/JMKG.72.3.048
Cooper, A., Reimann, R., Cronin, D., Noessel, C. (2014). About Face: The Essentials of Interaction Design. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Ding, W., Lin, X., Zarro, M. (2017). Information Architecture: The Design and Integration of Information Spaces, Second Edition. San Rafael, CA: Morgan & Claypool Publishers.
Doświadczenie (b.d.). Doświadczenie - definicja, synonimy, przykłady użycia [online]. Słownik języka polskiego PWN [16.03.2020], https://sjp.pwn.pl/szukaj/do%C5%9Bwiadczenie.html
Feng, L., Wei, W. (2019). An Empirical Study on User Experience Evaluation and Identification of Critical UX Issues. Sustainability: Science Practice and Policy, 11(8), 2432. https://doi.org/10.3390/su11082432
Galitz, W. O. (2007). The Essential Guide to User Interface Design: An Introduction to GUI Design Principles and Techniques. Indianapolis, IN: John Wiley & Sons.
Garrett, J. J. (2010). Customer Loyalty and the Elements of User Experience. Design Management Review, 17(1), 35–39. https://doi.org/10.1111/j.1948-7169.2006.tb00027.x
Garrett, J. J. (2011). The Elements of User Experience: User-centered Design for the Web and Beyond. Berkeley, CA: New Riders.
Gómez-López, P., Simarro, F. M., Bonal, M. T. L. (2019). Analysing the UX Scope Through Its Definitions. In: Proceedings of the XX International Conference on Human Computer Interaction, 1–4. https://doi.org/10.1145/3335595.3335648
Hagedorn, K. (2000). The Information Architecture Glossary [online]. Argus Center for Information Architecture [30.04.2020], https://argus-acia.com/white_papers/ia_glossary.pdf
Hassenzahl, M., Tractinsky, N. (2006). User Experience – a Research Agenda. Behaviour & Information Technology, 25(2), 91–97. https://doi.org/10.1080/01449290500330331
IDF (b.d.). What is the Difference Between Interaction Design and UX Design? [online], Interaction Design Foundation [16.03.2020], https://www.interaction-design.org/literature/article/what-is-the-difference-between-interaction-design-and-ux-design
Imbug, N., Ambad, S. N. A., Bujang, I., & Others. (2018). The Influence of Customer Experience on Customer Loyalty in Telecommunication Industry. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(3), 103–116. https://doi.org/10.6007/IJARBSS/v-i/909
ISO 9241–110 (2006). Ergonomics of human-system interaction — Part 110: Dialogue principles.
ISO 9241–210 (2019). Ergonomics of human-system interaction — Part 210: Human-centred design for interactive systems.
Joo, H. (2017). A Study on Understanding of UI and UX, and Understanding of Design According to User Interface Change. International Journal of Applied Engineering Research, 12(20), 9931–9935.
Kisielnicki, J. (2002). IT jako narzędzie wspomagające zzl. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 6, 77–86.
Kolko, J. (2011). Thoughts on Interaction Design . San Francisco, CA: Morgan Kaufmann.
Komza, M. (2014). Jan Muszkowski o sztuce książki. W: G. Czapnik G, Z. Gruszka, J. Ladorucki (red.). Jan Muszkowski – ludzie, epoka, książki. Tradycje i kontynuacje (57–71). Łódź, Warszawa: Wydaw. UŁ, Wydaw. SBP. https://doi.org/10.18778/7969-112-8.06
Korzan D. (2005). Dydaktyczne uwarunkowania oceny multimedialnych programów komputerowych. Oprogramowanie specjalistyczne. W: M. Tanaś (red.) Technologia informacyjna w procesie dydaktycznym (103–115). Warszawa: Wydaw. MIKOM,
Lamprecht, E. (2019). The Difference Between UX And UI Design – A Layman’s Guide , [online]. Careerfoundary [16.03.2020], https://careerfoundry.com/en/blog/ux-design/the-difference-between-ux-and-ui-design-a-laymans-guide/
Lange-Sadzińska K. (2011). Architektura informacji w praktyce. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management, 53, 93–103.
Law, E. L.-C., Roto, V., Hassenzahl, M., Vermeeren, A. P. O. S., Kort, J. (2009). Understanding, Scoping and Defining User Experience: A Survey Approach. In: D.R. Olsen, R.B. Arthur (eds). Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems (719–728). New York, NY: Association for Computing Machinery. https://doi.org/10.1145/1518701.1518813
Law, E. L.-C., Roto, V., Vermeeren, A. P. O. S., Kort, J., Hassenzahl, M. (2008). Towards a Shared Definition of User Experience. In: M. Czerwinski, A. Lund (eds). CHI ’08 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems (2395–2398). New York: Association for Computing Ma-chinery. https://doi.org/10.1145/1358628.1358693
Lenk, K. (2011). Krótkie teksty o sztuce projektowania. Gdańsk: Wydaw. Słowo/obraz Terytoria.
McKay, E. N. (2013). UI is Communication: How to Design Intuitive, User Centered Interfaces by Focusing on Effective Communication . Waltham, MA: Morgan Kaufmann.
Morville, P. (2000) Big Architect. Little Architect, [online]. Argus Center for Information Architecture [30.04.2020], https://argus-acia.com/strange_connections/strange004.html
Mościchowska, I., Rogoś-Turek, B. (2015). Badania jako podstawa projektowania user experience. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN.
Mościchowska, I., Rutkowska J., Skórski, T. (2019). Raport User Experience i Product Design w Polsce 2018 [online]. User Experience i Product Design w Polsce [29.04.2020], http://raport2018.hci.org.pl/
Muszkowski, J., Czapnik, G., Gruszka, Z., Tadeusiewicz, H. (2015). Życie książki: edycja krytyczna na podstawie wydania z 1951 r. Łódź, Warszawa: Wydaw. UŁ, Wydaw. SBP.
Norman, D., Nielsen, J. (b.d.). The Definition of User Experience (UX) [online], [16.03.2020], https://www.nngroup.com/articles/definition-user-experience/
Nunnally B., Farkas D. (2018). Badanie UX. Praktyczne techniki projektowania bezkonkurecyjnych produktów. Gliwice: Helion.
Próchnicka, M. (1996). Interfejs użytkownika w systemie wyszukiwania informacji. Zagadnienia Informacji Naukowej, 1(67), 25–34.
Próchnicka, M. (2000). Interfejsy użytkownika umożliwiające komunikowanie się z systemem w języku naturalnym. Notes Biblioteczny, 1, 1–15.
Reimer, J. (2005). A History of the GUI. Ars Technica, 5, 1–17.
Resmini, A., Rosati, L. (2011). Pervasive Information Architecture: Designing Cross-Channel User Experiences. Burlington, MA: Elsevier.
Resmini, A., Rosati, L. (2012). A Brief History of Information Architecture [online]. Journal of Information Architecture, 3(2), [16.03.2020], http://journalofia.org/volume3/issue2/03-resmini/jofia-0302-03-resmini.pdf
Resmini, A. (2013) Architectures of Information [online]. Études de communication, 41 [01.05.2020], http://journals.openedition.org/edc/5628
Rosenfeld, L., Morville, P. (1998). Information Architecture for the World Wide Web. Beijing: O’Reilly.
Rosenfeld, L., Morville, P., Arango, J. (2017). Architektura informacji w serwisach internetowych i nie tylko. Wydanie IV. Gliwice: Helion.
Rozanski, E. P., Haake, A. R. (2003). The Many Facets of HCI. In: J. Brewer, J. Mendonca (eds). Pro-ceedings of the 4th Conference on Information Technology Curriculum (180–185). New York, NY: Association for Computing Machinery. https://doi.org/10.1145/947121.947162
Roszkowski, M. (2004). Architektura informacji w serwisach hipertekstowych. Zagadnienia Informacji Naukowej, 2(84), 13–29.
Sharp, H., Preece, J., Rogers, Y. (2019). Interaction Design: Beyond Human-Computer Interaction (5 edition). Indianapolis, IN: John Wiley & Sons.
Skórka, S. (2002). Architektura informacji. Nowy kierunek rozwoju informacji naukowej [online]. Biuletyn EBIB, 40(11), [16.03.2020] http://www.ebib.pl/2002/40/skorka.php.
Skórka, S. (2004). Architektura informacji czyli stare wino w nowej butelce. Czasopismo Akademii Pedagogicznej, 19, 65–67.
Skórka S. (2011). Architekt przestrzeni informacyjnych – kreator przestrzeni informacyjnych. Przegląd Biblioteczny, 1, 47–61.
Soegaard, M. (2018). The Basics of User Experience Design [online]. Leanpub [08.06.2020], https://leanpub.com/basics-of-ux-design
Sosińska-Kalata B. (2017). Architektura informacji. W: A. Żbikowska-Migoń & M. Skalska-Zlat (red.) Encyklopedia książki, Tom 1 (161–162). Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Stevens, E. (2018a). What Is User Experience (UX) Design? Everything You Need To Know To Get Started [online]. Careerfoundry [16.03.2020], https://careerfoundry.com/en/blog/ux-design/wh-at-is-user-experience-ux-design-everything-you-need-to-know-to-get-started/
Stevens, E. (2018b). The Fascinating History of UX Design: A Definitive Timeline [online]. Career-foundry [16.03.2020], https://careerfoundry.com/en/blog/ux-design/the-fascinating-history-of-ux-design-a-definitive-timeline/
Teo, Y. S. (2020). The Ultimate Guide to Understanding UX Roles and Which One You Should Go For [online]. Interaction Design Foundation [16.03.2020], https://www.interaction-design.org/literature/article/the-ultimate-guide-to-understanding-ux-roles-and-which-one-you-should-go-for
Tomaszczyk, J. (1999). Interfejsy w świetle ustawy o prawie autorskim. Bibliotekarz, 7/8, 29–31.
Tomaszczyk, J. (2001). Metody oceniania interfejsów użytkownika. Zagadnienia Informacji Nauko-wej, 2(78), 81–97.
Tomaszczyk, J. (2014) Model systemu informacji terminologicznej. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
User interface design (2020, April 11). Wikipedia, The Free Encyclopedia [online] [30.04.2020], https://en.wikipedia.org/wiki/User_interface_design
http://orcid.org/0000-0002-9199-659X
Afiliacja: Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Biogram:
JACEK TOMASZCZYK, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W kręgu jego zainteresowań leży informacja terminologiczna, teoria i terminologia architektury informacji oraz indywidualne zarządzanie informacją. Ważniejsze publikacje: Model systemu informacji terminologicznej, Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, 2014. Metodyka tworzenia i ewaluacji cyfrowych narzędzi indywidualnego zarządzania informacją. W: R. Sapa (red.), Diagnostyka w zarządzaniu informacją: perspektywa informatologiczna, Kraków 2017. Cyfrowy warsztat humanisty (współautor: Anna Matysek), Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN SA, 2020.
http://orcid.org/0000-0003-1042-7895
Afiliacja: Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Biogram:
Dr ANNA MATYSEK jest adiunktem w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół architektury informacji i wyszukiwania informacji. Ważniejsze publikacje: Architektura informacji w piśmiennictwie zagranicznym 1982–2018: analiza ilościowa, Zagadnienia Informacji Naukowej, 2018, nr 2, s. 88–111; Komponenty architektury informacji na przykładzie wybranych stron internetowych bibliotek kościelnych, Fides, 2019, nr 1, s. 147–164; Cyfrowy warsztat humanisty, (współautor: Jacek Tomaszczyk), Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN SA, 2020.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
