Wykorzystanie źródeł i narzędzi elektronicznych przez polskich studentów kierunków humanistycznych
Anna Kamińska
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów BibliologicznychUniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
Cel/teza: Celem artykułu jest charakterystyka zachowań informacyjnych związanych z wykorzystywaniem przez studentów kierunków humanistycznych naukowych źródeł i narzędzi elektronicznych do przygotowania prac magisterskich. Podstawę charakterystyki stanowią wyniki badań przeprowadzonych wśród studentów Uniwersytetu Warszawskiego.
Koncepcja/metody badań: W badaniach, przeprowadzonych od marca do maja 2014 r. wykorzystano podejście jakościowe, stosując technikę wywiadu częściowo ustrukturyzowanego. Treść wywiadów po ich przeprowadzeniu transkrybowano i opracowano za pomocą programu do analizy danych jakościowych Welf QDA. Do analizy zebranego materiału wykorzystano technikę kodowania znaczenia. Próbę badawczą stanowiła grupa 14 studentów drugiego roku studiów magisterskich: 7 magistrantów polonistyki i 7 magistrantów historii.
Wyniki i wnioski: Analiza danych zgromadzonych na podstawie wywiadów pokazała, że respondenci używali źródeł elektronicznych w momencie, gdy dostęp do materiałów w formie tradycyjnej był utrudniony, zaś elektroniczne narzędzia wykorzystywali do wyszukiwania konkretnych publikacji w wersji papierowej lub elektronicznej. Najpopularniejszymi okazały się biblioteki cyfrowe, wyszukiwarka internetowa Google oraz elektroniczne katalogi bibliotek. Stwierdzono niewielką znajomość wśród studentów takich narzędzi, jak menedżery bibliograficzne i rzadkie z nich korzystanie przy pisaniu prac magisterskich. Mimo ogólnej otwartości studentów na technologie cyfrowe i popieranie przez nich rozwoju naukowych zasobów Open Access, potwierdzone zostało ogólne przekonanie o przywiązaniu humanistów do pracy w środowisku papierowym.
Oryginalność/wartość poznawcza: Przeprowadzone badanie uzupełnia lukę w zakresie badań nad zachowaniami informacyjnymi magistrantów. Jego szczególną wartość stanowi wybór grupy badawczej spośród studentów kierunków humanistycznych, którzy do tej pory bardzo rzadko byli obejmowani tego typu badaniami.
Słowa kluczowe
Cyfrowa humanistyka; Cyfrowe zasoby naukowe; Edukacja informacyjna; Elektroniczne źródła naukowe; Elektroniczne narzędzia naukowe; Kompetencje informacyjne; Studenci humanistyki; Zachowanie informacyjne
Deskryptory Biblioteki Narodowej
Uniwersytet Warszawski; 2001-; Dokumenty elektroniczne; Edukacja informacyjna; Humanistyka cyfrowa; Internet; Kompetencje informacyjne; Nauki humanistyczne; Studenci; Zachowania informacyjne; Polska; Raport z badań;Bibliografia
Batorowski, D. (2012). Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych. W: J. Czapiński & T. Panek (red.), Diagnoza społeczna 2011: warunki i jakość życia Polaków: raport [online]. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego, 299–327, [22.08.2014], http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2011.pdf
Bomba, R.; Radomski, A. (red.). (2013). Zwrot cyfrowy w humanistyce [online]. Lublin: e-naukowiec, [22.08.2014], https://depot.ceon.pl//handle/123456789/2062
Cisek, S. (2009). Nauka 2.0: nowe narzędzia komunikacji naukowej [online]. Informacja w świecie cyfrowym. Biblioteka Główna Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej im. J. Altkorna [22.08.2014], http://informacjacyfrowa.wsb.edu.pl/pdfs/nauka 2.0.pdf
Gabrylewicz, N.; & Słoboda, K. (2011). Wykorzystanie elektronicznych źródeł informacji przez studentów Politechniki Lubelskiej [online], eLIS [28.08.2014], http://eprints.rclis.org/15726/1/K.%20S%C5%82oboda%2C%20N.%20Gabrylewicz%20Wykorzystanie%20elektronicznych...%20MS%20Word%202007.pdf
He, D.; Wu, D.; Yue, Z.; Fu, A.; Vo, K. T. (2012). Undergraduate students’ interaction with online information resources in their academic tasks: A comparative study. Aslib Proceedings, 64(6), 615–640.
Jasiewicz, J. (2012). Analiza SWOT poziomu kompetencji informacyjnych i medialnych polskiego społeczeństwa w oparciu o istniejące badania społeczne [online]. W: J. Lipszyc (red.), Cyfrowa przyszłość : edukacja medialna i informacyjna w Polsce – raport otwarcia. Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska, 21–68, [22.08.2014], http://nowoczesnapolska.org.pl/wp-content/uploads/2012/01/Raport-Cyfrowa-Przyszłość-.pdf
Jaskowska, M., Korycińska-Huras, A. & Próchnicka, M. (2009a). Bibliografia jako źródło informacji naukowej – w opinii studentów. W: J. Woźniak-Kasperek & M. Ochmański (red.), Bibliografia: teoria, praktyka, dydaktyka. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 233–258.
Jaskowska, M., Korycińska-Huras, A. & Próchnicka, M. (2009b). Zachowania informacyjne autorów prac licencjackich z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Tendencje w wykorzystaniu źródeł elektronicznych i drukowanych. W: K. Migoń & M. Skalska-Zlat (red.), Uniwersum piśmiennictwa wobec komunikacji elektronicznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 292–311.
Józefek, L. (2003). Wykorzystywanie elektronicznych źródeł informacji przez studentów różnych kierunków. W: E. Solarczyk-Ambrozik & A. Zduniak (red.), Edukacyjne wyzwania i zagrożenia początku XXI wieku. Warszawa: Katedra Nauk Humanistycznych Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych, 251–256.
Kosmalska, M. (2013). Kompetencje informacyjne – próba analizy ich poziomu wsród użytkowników Biblioteki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. W: D. Ziarkowski (red.), Rola ośrodków informacji naukowej bibliotek naukowych w nabywaniu i kształtowaniu umiejętności informacyjnych. Szczecin: Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego, 34–43.
Skubała, E. & Kazan, A. (2009). Dobór publikacji w polityce zarządzania biblioteką cyfrową. Analiza wykorzystania zasobów bibliotek cyfrowych wspólnie przeszukiwanych w ramach FBC. W: C. Mazurek, M. Stroiński & J. Węglarz (red.), Polskie biblioteki cyfrowe 2008: materiały z konferencji zorganizowanej w dniach 24-25 listopada 2008 roku przez: Bibliotekę Kórnicką PAN, Poznańską Fundację Bibliotek Naukowych, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-sieciowe. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych, 63–72.
Spaleniak, A. & Olszewska, H. (2008). E czy print – co wybierają czytelnicy Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. W: R. Gaziński (red.), Dokąd zmierzamy? Książka i jej czytelnik: materiały z II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Bibliotekę Główną Uniwersytetu Szczecińskiego, Międzyzdroje, 20-22 września 2007 roku. Szczecin: Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego, 255–262).
Świgoń, M. (2008). Znaczenie i dostępność źródeł informacji w opinii studentów - wyniki badań. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, 2, 22–30.
Tanackovic, S. F., Lacovic, D., & Stanarević, S. (2012). LIS students seeking information for their final papers: small-scale study at the Faculty of Philosophy in Osijek [online]. In: F. Pehar (ed.), Libraries in the Digital Age (LIDA) Proceedings, Vol. 12. Zadar: University of Zadar, Department of Information Sciences [22.08.2014], http://ozk.unizd.hr/proceedings/index.php/lida2012/article/view/10
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów BibliologicznychUniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
ANNA KAMIŃSKA jest doktorantką w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu
Warszawskiego. Napisała pracę magisterską pt. Wykorzystanie źródeł i narzędzi elektronicznych przez studentów przy pisaniu prac naukowych na przykładzie magistrantów polonistyki i historii Uniwersytetu Warszawskiego, obronioną w lipcu 2014 roku na Uniwersytecie Warszawskim. Jej zainteresowania naukowe
to: cyfrowa komunikacja naukowa oraz zachowania informacyjne.
Kontakt z autorem:
a.t.kaminska@gmail.com
Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych
Uniwersytetu Warszawskiego
ul. Nowy Świat 69, III piętro, p. 310A
00–927 Warszawa
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
