Narzędzie Ewaluacji Serwisów Internetowych o Zdrowiu – wstępny pilotaż oraz charakterystyka trudności metodologicznych związanych z tworzeniem nowego instrumentu do oceny jakości internetowych zasobów informacji o tematyce zdrowotnej
Ewa Dobrogowska-Schlebusch
Afiliacja: Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Wydział Nauk o Zdrowiu, Polska
Barbara Niedźwiecka
Afiliacja: Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Polska
Abstrakt
Cel/teza: Istnieje wiele instrumentów oceny jakości informacji zdrowotnej, publikowanej w Internecie, ale tylko niewiele z nich nadaje się do zastosowania w praktyce. Celem niniejszej publikacji jest opisanie pierwszego etapu konstruowania nowego narzędzia oceny jakości serwisów internetowych o zdrowiu oraz przedstawienie związanych z tym trudności metodologicznych.
Koncepcja/metody badania: Proces konstruowania Narzędzia Ewaluacji Serwisów Internetowych o Zdrowiu (NESIOZ) składał się z czterech faz. Faza I obejmowała zebranie puli kryteriów oceny jakości na podstawie przeglądu systematycznego publikacji. W fazie II i III kolejne wersje narzędzia były testowane w grupie studentów w celu sprawdzenia klarowności pytań, wchodzących w jego skład. W IV fazie badania o przetestowanie narzędzia obok grupy studentów poproszeni zostali pracownicy medycznej informacji naukowej, jako grupa użytkowników mających nie tylko odpowiednią wiedzę merytoryczną, ale również doświadczenie w zakresie użytkowania podobnych narzędzi do ewaluacji informacji zdrowotnej.
Wyniki i wnioski: Wynikiem tego etapu prac było zaprojektowanie nowego narzędzia do oceny jakości serwisów internetowych o tematyce zdrowotnej – NESIOZ-ekspert. Narzędzie to zalecane jest przede wszystkim do stosowania przez profesjonalistów w zakresie informacji naukowej. W dalszym etapie prac nad narzędziem planowane jest również dostosowanie narzędzia do możliwości przeciętnego użytkownika Internetu.
Oryginalność/wartość poznawcza: Stworzenie nowego narzędzia do oceny jakości serwisów internetowych o zdrowiu, przeznaczonego dla profesjonalistów.
Słowa kluczowe
Informacja medyczna; Internet; Jakość informacji; Narzędzie oceny jakości informacji; Ocena jakości informacji
Deskryptory Biblioteki Narodowej
1901-2000; 1989-2000; 2001-; Informacja; Internet; Jakość informacji; Medycyna; Portale internetowe; Strony WWW; Zdrowie publiczne; Polska;Bibliografia
Bernstam, E.V.; Shelton, D.M.; Walji, M.; Meric-Bernstam, F. (2005). Instruments to assess the quality of health information on the World Wide Web: what can our patients actually use? International Journal of Medical Informatics, 74(1), 13-19.
Breckons, M.; Jones, R.; Morris, J.; Richardson, J. (2008). What do evaluation instruments tell us about the quality of complementary medicine information on the internet? Journal of Medical Internet Research, 10(1), e3.
Charnock, D.; Shepperd, S.; Needham, G.; Gann, R. (1999). DISCERN: an instrument for judging the quality of written consumer health information on treatment choices. J Journal of Epidemiology and Community Health, 53(2), 105-111.
Cline, R.J.; Haynes, K.M. (2001). Consumer health information seeking on the Internet: the state of the art. Health education research, 16(6), 671-692.
Dobrogowska-Schlebusch, E.; Niedźwiedzka, B.; Nowak-Bończa, M. (2014). Badanie publicznych portali i serwisów internetowych w celu wskazania najlepszych praktyk w zakresie dostarczania informacji o zdrowiu i leczeniu – wstępne wyniki badań W: J. Jasiewicz, E.B. Zybert (red.) Czas przemian - czas wyzwań. Rola bibliotek i ośrodków informacji naukowej w procesie kształtowania kompetencji współczesnego człowieka. Warszawa: Wydaw. SBP, 257-273.
Eysenbach, G. (2007). From intermediation to disintermediation and apomediation: new models for consumers to access and assess the credibility of health information in the age of Web2.0. Studies in health technology and informatics, 129(Pt 1), 162-166.
Eysenbach, G. ; Diepgen, T.L. (1998). Towards quality management of medical information on the internet: evaluation, labelling, and filtering of information. British Medical Journal, 317(7171), 1496-1500.
Eysenbach, G.; Yihune, G.; Lampe, K.,;Cross, P. ; Brickley, D. (2000). MedCERTAIN: quality management, certification and rating of health information on the Net. Proceedings of the AMIA Symposium, 230-234.
Gagliardi, A.; Jadad, A.R. (2002). Examination of instruments used to rate quality of health information on the internet: chronicle of a voyage with an unclear destination. British Medical Journal, 324(7337), 569-573.
HON Code of Conduct (HONcode) for Medical and Health Web Sites. Health On the Net Foundation. [online].[19.09.2013] http://www.hon.ch/HONcode/Patients/Conduct_pl.html
Impicciatore, P.; Pandolfini, C.; Casella, N.; Bonati, M. (1997) Reliability of health information for the public on the World Wide Web: systematic survey of advice on managing fever in children at home. British Medical Journal, 314(7098), 1875-1879.
Jadad, A.R.; Gagliardi, A. (1998) Rating health information on the Internet: navigating to knowledge or to Babel? Journal of the American Medical Association, 279(8), 611-614.
Khazaal, Y.; Chatton, A.; Cochand, S.; Zullino, D. (2008). Quality of web-based information on cannabis addiction. Journal of Drug Education, 38(2), 97-107.
LIDA: Minervation Validation Instrument for Health Care Web Sites. Minervation. [online]. [19.09.2013] http://www.minervation.com/wp-content/uploads/2011/04/Minervation-LIDA-instrument-v1-2.pdf
Moult, B.; Franck, L.S; Brady, H. (2004). Ensuring quality information for patients: development and preliminary validation of a new instrument to improve the quality of written health care information. Health Expect, 7(2), 165-175.
Sagaram, S.; Walji, M.; Meric-Bernstam, F.; Johnson, C.; Bernstam, E. (2004). Inter-observer agreement for quality measures applied to online health information. Studies in Health Technology and Informatics, 107 (Pt 2), 1308-1312.
Sandvik, H. (1999). Health information and interaction on the internet: a survey of female urinary incontinence. British Medical Journal, 319 (7201), 29-32.
Silberg, W.M.; Lundberg, G.D; Musacchio, R.A. (1997). Assessing, controlling, and assuring the quality of medical information on the Internet: Caveant lector et viewor--Let the reader and viewer beware. Journal of the American Medical Association, 277(15), 1244-1245
Web Site Evaluation Checklist. University of Michigan.(1999). [online]. [20.09.2013]. http://www-personal.umich.edu/~pfa/pro/courses/WebEvalNew.pdf.
Wilson, P. (2002). How to find the good and avoid the bad or ugly: a short guide to tools for rating quality of health information on the internet. British Medical Journal (Clinical research ed.), 324 (7337), 598-602
Afiliacja: Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Wydział Nauk o Zdrowiu, Polska
Biogram:
Mgr EWA DOBROGOWSKA-SCHLEBUSCH – od 2013 r. asystent naukowo-dydaktyczny w Zakładzie Informacji Naukowej Instytutu Zdrowia Publicznego UJCM. Specjalizuje się w zakresie oceny jakości informacji medycznej i badaniach kompetencji informacyjnych użytkowników informacji medycznej.
Kontakt z autorem:
ewa.dobrogowska-schlebusch@uj.edu.pl
Zakład Informacji Naukowej Instytutu Zdrowia Publicznego
ul. Grzegórzecka 20
31-531 Kraków
Afiliacja: Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Polska
Biogram:
Dr hab. BARBARA NIEDŹWIEDZKA – Kierownik Zakładu Informacji Naukowej IZP UJCM, prowadzi
badania nad zdrowotnymi kompetencjami informacyjnymi oraz zachowaniami informacyjnymi użytkowników
w sektorze ochrony zdrowia.
Kontakt z autorem:
ewa.dobrogowska-schlebusch@uj.edu.pl
Zakład Informacji Naukowej Instytutu Zdrowia Publicznego
ul. Grzegórzecka 20
31-531 Kraków
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
