Edukacja informacyjna a doktoranci we Francji i w Polsce. Badanie porównawcze
Zuzanna Wiorogórska
Afiliacja: The University of Warsaw Library Laboratoire GERiiCO, Université Lille Nord de France, Polska
Abstrakt
Cel/teza: rtykuł ma na celu przybliżenie zagadnienia edukacji informacyjnej (ang. information literacy) w perspektywie francusko-polskich badań porównawczych użytkowników informacji. W pierwszej części omówione są podobieństwa i różnice w polskim i francuskim podejściu do problematyki edukacji informacyjnej w szkolnictwie wyższym, następnie przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych wśród doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu w Lille.
Koncepcja/metody badań: W badaniu wykorzystano trzy metody badawcze: ankietę, ukrytą obserwację oraz elementy teorii ugruntowanej. Badanie miało na celu zweryfikowanie hipotezy o zbyt niskim wykorzystaniu czasopism naukowych przez doktorantów oraz odpowiedzenie na pytanie, jakie działania powinni podjąć bibliotekarze i wykładowcy, aby je zwiększyć.
Wyniki i wnioski: Zidentyfikowano dwa główne czynniki: (1) brak wyspecjalizowanej edukacji informacyjnej, skierowanej do doktorantów (w przypadku Uniwersytetu Warszawskiego), (2) brak promocji czy popularyzacji edukacji informacyjnej wśród doktorantów i wykładowców, którzy mogliby zachęcić studentów do uczestniczenia w szkoleniach (w przypadku Uniwersytetu Lille).
Ograniczenia badań: Próba badawcza może być postrzegana jako niereprezentatywna dla obu uniwersytetów; sposób wydzielenia dziedzin nauki może być dyskusyjny; można zastanawiać się, czy Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet w Lille mogą być przedmiotem badań porównawczych.
Zastosowanie praktyczne: Niniejsze badanie może być pomocne dla bibliotekarzy w zrozumieniu potrzeb użytkowników i zdefiniowaniu braków w ofercie bibliotecznej. Badanie podkreśla także wagę edukacji informacyjnej na forum uczelni.
Oryginalność/wartość poznawcza: Dotychczas nie przeprowadzono żadnych francusko-polskich badań porównawczych w dziedzinie edukacji informacyjnej; jest to także pierwsze badanie porównawcze zrealizowane po wdrożeniu Procesu Bolońskiego; niniejsze badanie zidentyfikowało rozwiązania, które biblioteki mogą rozważyć i ewentualnie wdrożyć. Głównym wskazaniem jest wzmocnienie roli i wagi edukacji informacyjnej.
Bibliografia
ALA (1989). American Library Association Presidential Committee on Information Literacy: final report [online]. American Library Association, [08.03.2014], http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/publications/whitepapers/presidential.cfm
Andretta, S. (2005). Information literacy: a practitioner`s guide. Oxford: Chandos Pub.
Andretta, S.; Cutting, A. (2003). Information Literacy: A Plug-and-Play Approach. Libri, 53(3), 202–209.
Babbie, E. (2008). The basics of social research (4th ed.). Belmont CA: Thomson/Wadsworth.
Basili, C. (2008). Theorems of Information Literacy . A mathematical-like approach to the discourse of Information Literacy [online]. In: Biblioteka - klucz do sukcesu użytkowników (ePublikacje Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, nr 5). Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Jagielloński, [08.03.2014], http://eprints.rclis.org/14010/.
Batorowska, H. (2009). Kultura informacyjna w perspektywie zmian w edukacji. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Blin, F. (2008). 25 years of a continous national policy: information literacy networking in higher education in France. In: J. Lau (ed.) Information literacy: international perspectives. Munchen: K.G. Saur, 27-49.
Bologna Working Group on Qualifications Framework. (2005). A Framework for Qualifications of the European Higher Education Area [online]. [08.03.2014], http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-Main_doc/050218_QF_EHEA.pdf
Chevillotte, S. (2004). La formation à la maitrise de l’information à l'heure européenne: problèmes et perspectives. Villeurbanne: Presses de l’ENSSIB École nationale supérieure des sciences de l'information et des bibliothèques.
Chevillotte, S. (2005). Bibliothèques et Information Literacy. Un état de l’art. Bulletin des Bibliothèques en France, 50(2), 42–49.
Chevillotte, S. (2007). Maitrise de l’information? Education a l'information? Culture informationnelle? Les Dossiers de L’Ingenierie Educative, 57, 16–19.
Chevillotte, S.; Colnot, A. (2007). French Speaking Countries: Belgium, France, Quebec, Switzerland Information Literacy State-of-the-Art Report [online]. International Federation of Library Associations and Institutions, [08.03.2014], http://www.ifla.org/files/assets/information-literacy/publications/il-report/france-2007.pdf
Collins, E.; Jubb, M. (2012). How do Researchers in the Humanities Use Information Resources? LIBER Quarterly, 21(2), 176–187.
Council of Europe. (2010). Bologna for pedestrians [online]. Council of Europe, [08.03.2014], http://www.coe.int/t/dg4/highereducation/ehea2010/bolognapedestrians_EN.asp?
De Ketele, J.-M.; Roegiers, X. (2009). Méthodologie du recueil d’informations fondements des méthodes d'observation, de questionnaire, d'interview et d'étude de documents. Bruxelles: De Boeck.
Denecker, C.; Durand-Barthez, M. (2011). La formation des doctorants à l’information scientifique et technique. Villeurbanne: Presses de l’ENSSIB.
Derfert-Wolf, L. (2009). Information literacy - kształcenie umiejętności informacyjnych w bibliotekach akademickich. W: B. Antczak-Sabała; M. Kowalska; L. Tkaczyk (red.), Przestrzeń informacyjna biblioteki akademickiej - tradycja i nowoczesność: praca zbiorowa. Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa, 185-208.
Dey, I. (1999). Grounding grounded theory guidelines for qualitative inquiry. San Diego: Academic Press.
East, J. W. (2005). Information Literacy for the Humanities Researcher: A Syllabus Based on Information Habits Research. The Journal of Academic Librarianship, 31(2), 134–142.
Feather, J. (2003). International encyclopedia of information and library science (2nd ed.). London;New York: Routledge.
Glaser, B.; Strauss, A. L. (1967). The discovery of grounded theory strategies for qualitative research. Chicago: Aldine Pub. Co.
Hargittai, E.; Hinnant, A. (2006). Toward a Social Framework for Information Seeking. In: A. Spink & C. Cole (eds.), New Directions in Human Information Behavior. Dordrecht: Springer, 55-70.
Iannuzzi, P. (1999). We are teaching, but they are learning: accountability, productivity , and assessment. The Journal of Academic Librarianship, 25(4), 304–305.
Jasiewicz, J. (2012). Kompetencje informacyjne młodziezy analiza - stan faktyczny - kształcenie na przykładzie Polski, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Johnston, B.; Webber, S. (2006). As we may think: Information literacy as a discipline for the information age. Research Strategies, 20(3), 108–121.
Juanals, B. (2003). La culture de l’information: du livre au numérique. Paris: Hermès science publications.
Kurkowska, E. (2012). Edukacja informacyjna w bibliotekach a rozwój społeczeństwa wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Kurkowska, E. (2008). Information literacy - problemy terminologiczne. Toruńskie Studia Bibliologiczne, 1, 71–81.
Le Deuff, O. (2007). La culture de l’information: quelles “litteraties” pour quelles conceptions de l’information? Organisation des connaissances et societé des savoirs: concepts, usages, acteurs. Actes du 6e colloque international du chaptire français de l’ISKO. 7 et 8 juin 2007,Toulouse, 97–115.
Lloyd, A. (2003). Information Literacy: The Meta-Competency of the Knowledge Economy? An Exploratory Paper. Journal of Librarianship and Information Science, 35(2), 87–92.
Malingre, M.-L.; Serres, A. (2011). Une culture informationnelle commune aux doctorants? Le pari de Form@doc. In C. Denecker & Durand-Barthez Manuel (eds.), La formation des doctorants à l’information scientifique et technique. Villeurbanne: Presses de l’Enssib, 53-67.
Mansourian, Y. (2006). Adoption of grounded theory in LIS research. New Library World, 107(9/10), 386–402.
Martin, T. (2005). La formation à la recherche d’information dans l'enseignement supérieur en filière scientifique: contextes institutionnel et scientifique, exemple d'une formation à la maîtrise de l'information. Documentaliste - Sciences de l’information, 42(3), 190–199.
Ministère de l’Éducation Nationale de la Recherche et de la Technologie. (1999). Former les étudiants à la matrise de l’information: repères pour l'élaboration d'un programme. Paris.
Noel, E.; Cazaux, M.-A. (2005). Enquête sur la formation à la méthodologie documentaire. Bulletin des Bibliothèques en France, 50(6), 24–28.
Owusu-Ansah, E. K. (2004). Information Literacy and Higher Education: Placing the Academic Library in the Center of a Comprehensive Solution. Journal of Academic Librarianship, 30(1), 3–16.
Pickard, A. (2007). Research methods in information. London: Facet.
Piotrowska, R. (2011). Edukacja informacyjna w polskiej szkole. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Sanderson, H. (2011). Using Learning Styles in Information Literacy: Critical Considerations for Librarians. The Journal of Academic Librarianship, 37(5), 376–385.
Serieyx, H. (1993). Former et apprendre à s’informer: pour une culture de l'information: formation à l'usage de l'information. Paris: ADBS Editions.
Serres, A. (2008). La culture informationnelle. In: F. Papy (ed.) Problématiques émergentes dans les sciences de l’information. Paris: Lavoisier, 137-159.
Talja, S.; Maula, H. (2003). Reasons for the use and non-use of electronic journals and databases. Journal of Documentation, 59(6), 673–691.
Tan, J. (2010). Grounded theory in practice: issues and discussion for new qualitative researchers. Journal of Documentation, 66(1), 93–112.
Torras, M. C.; Saetre, T. P. (2009). Information literacy education: a process approach: professionalising the pedagogical role of academic libraries. Oxford: Chandos Pub.
Tujague Candalot Dit Casaurang, C. (2004). Formation aux competences informationnelles en premier cycle universitaire: études et reflexions. Unpublished doctoral dissertation.
Tujague Candalot Dit Casaurang, C. (2005). L’identité professionnelle des formateurs à la recherche documentaire en premier cycle universitaire. Documentaliste - Sciences de l’information, 42(3), 200–209.
Universite Lille 3 Questionnaire de rentree pour les doctorants (2009). Document for internal use only.
Wallis, J. (2005). Cyberspace, information literacy and the information society. Library Review, 54(4), 218–222.
Williamson, K.; Bernath, V.; Wright, S.; Sullivan, J. (2007). Research students in the electronic age. Communications in Information Literacy, 1(2), 47–63.
Wilson, T. D. (2000). Recent trends in user studies: action research and qualitative methods. Information Research [online], 5(3), [08.03.2014], http://informationr.net/ir/5-3/paper76.html
Wiorogórska, Z. (2011). Poland. Information literacy state-of-the-art report [online]. International Federation of Library Association and Institutions, [08.03.2014], http://www.ifla.org/files/assets/information-literacy/publications/il-report/poland-2011.pdf
Wiorogórska, Z. (2012). Teoria ugruntowana i jej wybrane zastosowania w badaniach z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny, 80(1), 47–57.
Afiliacja: The University of Warsaw Library Laboratoire GERiiCO, Université Lille Nord de France, Polska
Biogram:
Dr ZUZANNA WIOROGÓRSKA is an academic librarian working at the University of Warsaw Library. She is
a member of IFLA Information Literacy Section and the co-founder of Information Literacy Commission within
Polish Librarians’ Association. She was a scholar of French Government (2010–2013). Her research interests
include scientific journals, information literacy, information users, 21st century skills. The most important recent
publications: Wiorogórska, Z. (2012). Teoria ugruntowana i jej wybrane zastosowania w badaniach z zakresu
informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny, 80(1), 47–57; Wiorogórska, Z., Rehman, S. U.
(2012). When librarians became researchers. The creation of international culture of knowledge sharing beyond
the borders. Pakistan Library and Information Science Journal, 43(2), 22–33; Wiorogórska, Z. (2013). Edukacja
informacyjna stałym elementem programu studiów? W: M. Wrocławska & J. Jerzyk Wojnecka (red.), Biblioteka
w komórce? Przyszłość usług bibliotecznych. Międzynarodowa Konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego,
4–6.06.2013. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 179–188.
Contact to the Author:
z.d.wiorogorska@uw.edu.pl
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
ul. Dobra 56/66
00-312 Warszawa
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
