Analiza sposobów zaangażowania we współtworzenie Wikipedii w świetle koncepcji ekonomii współpracy
Kamila Augustyn
https://orcid.org/0000-0002-8395-8470
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i BibliotekoznawstwaUniwersytet Wrocławski, Polska
Abstrakt
Cel/Teza: Celem artykułu jest wykazanie różnic w zaangażowaniu w edytowanie Wikipedii w zależności od formy uczestnictwa. Badaniom poddano trzy grupy wikipedystów: niezależnych oraz studentów edytujących w ramach formalnych i nieformalnych projektów akademickich. Opisano również współpracę wikipedystów z instytucjami kultury w zakresie zwiększania zasobów serwisu. Koncepcja/Metody badań: Do realizacji celu badawczego posłużyła analiza porównawcza działań wikipedystów. Do badań wykorzystano źródła w postaci raportów, statystyk i stron użytkowników Wikipedii oraz dane ilościowe i jakościowe pozyskane w trakcie realizowanego przez Autorkę nieformalnego projektu akademickiego. Wpisanie badań w koncepcję ekonomii współpracy umożliwiła lektura literatury naukowej z obszaru ekonomii oraz nauk o komunikacji społecznej i mediach.
Wyniki i wnioski: Projekty akademickie edytowania Wikipedii to narzędzie doskonalenia umiejętności redakcyjnych i zainteresowania społecznościowym tworzeniem repozytorium wiedzy, ale nie znaczącego zwiększania jego zasobów. Ten cel realizują głównie niezależni wikipedyści oraz pracownicy instytucji kultury, współpracujący z Wikipedią w zakresie przesyłania zdjęć posiadanych zasobów. Zaangażowanie w edytowanie kształtuje się w zależności m.in. od sposobu zorganizowania prac projektowych, wraz ze stopniową internalizacją reguł, regularnością działań oraz zdobywaniem dodatkowych uprawnień. Dalszy rozwój Wikipedii ograniczają przede wszystkim niedobory „kadrowe”. Nadmierna biurokratyzacja projektu i nieprzystępność środowiska utrudniają nowym
użytkownikom swobodny dostęp i pełniejsze zaangażowanie.
Ograniczenia badań: Przeprowadzone badania mają charakter pilotażowy. Opierają się na niewielkiej próbie. Za główną miarę zaangażowania w edytowanie Wikipedii przyjęto liczbę edycji w kolejnych tygodniach i latach współpracy. Zgromadzone dane wskazują na pewne trendy, nie pozwalają jednak
na prognozowanie zaangażowania obecnych i przyszłych wikipedystów.
Oryginalność/Wartość poznawcza: Badania wpisują się w dyskusję o roli komunikacji wiedzy w środowisku akademickim.
Słowa kluczowe
Dobra wspólne; Ekonomia współdzielenia; Komunikacja wiedzy; Projekty akademickie; Wikipedia; Zasoby wiedzy
Deskryptory Biblioteki Narodowej
2001-; Dobro wspólne; Ekonomia współpracy; Encyklopedie multimedialne; Komunikacja naukowa; Współdziałanie;Bibliografia
Cheng, N., Dong, K. (2018). Knowledge Communication on Social Media: A Case Study of Biomedical Science on Baidu Baike. Scientometrics, 116(3), 1749–1770.
Cole, M. (2009). Using Wiki Technology to Support Student Engagement: Lessons from the Trenches. Computers & education, 52(1), 141–146.
Gajewski, K. (2015). Kto się boi Wikipedii? Czas Kultury, 31(02), 66–73.
GLAM (2019a). Raporty. Instytucje zbiorowe: Aktualizacja zbiorczego spisu współprac GLAM, kwiecień 2019. Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [30.04.2019], httpes://pl.wikimedia.org/wiki/GLAM/Raporty
GLAM (2019b). Statystyka. Wikipedia, wolna encyklopedia [online] [30.04.2019], https://pl.wikimedia.org/wiki/GLAM/Statystyka
Hofmokl, J. (2009). Internet jako nowe dobro wspólne. Warszawa: Wydaw. Akademickie i Profesjonalne.
Hofmokl, J., Tarkowski, A., Śliwowski, K., (red.). (2016). Otwartość w publicznych instytucjach kultury [online]. Gdańsk: Creative Commons Polska [26.04.2019], http://creativecommons.pl/wp-content/uploads/2012/01/CC-publikacja.pdf
Jamka, B. (2018). Banki czasu w ekonomii dzielenia się – perspektywa społeczno-ekonomiczna. Zarządzanie Publiczne, 2(42), 159–170.
Jastrzębska, E., Legutko-Kobus, P. (2017). Ekonomia współpracy – definicje, klasyfikacje i dobre praktyki. Zarządzanie publiczne, 4(40), 443–461.
Jemielniak, D. (2013). Życie wirtualnych dzikich: netnografia Wikipedii, największego projektu współtworzonego przez ludzi. Warszawa: Wydaw. Poltex.
Kampania: Wikipedia: Projekty Edukacyjne (2019). Wikipedia, wolna encyklopedia [online] [15.04.2019], https://outreachdashboard.wmflabs.org/campaigns/wikipedia_projekty_edukacyjne/overview
Kollock, P. (1996). The Economies of Online Cooperation: Gifts and Public Goods in Cyberspace [online]. Digital Library of the Commons. Indiana University. [24.06.2019], http://dlc.dlib.indiana.edu/dlc/bitstream/handle/10535/3824/Working_Draft.pdf
Koźlak, A. (2017). Sharing economy jako nowy trend społeczno-gospodarczy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 489, 171–182.
Kukowska, K., Skolik, S. (2016). Potencjał współpracy instytucji kultury ze środowiskiem Wikimediów w udostępnianiu dziedzictwa kulturowego. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, 24(2), 47–60.
Leszczyńska, M., Łopaciński, K. (2017). Współdziałanie i kokreacja jako przejawy nowych trendów w ekonomii. Informatyka ekonomiczna, 2(44), 72–81.
Materska, K. (2005). Rozwój koncepcji informacji i wiedzy jako zasobu organizacji. W: B. Sosińska-Kalata, M. Przastek-Samokowa (red.), Od informacji naukowej do technologii społeczeństwa informacyjnego. Miscellanea Informatologica Varsoviensia (199–216). Warszawa: Wydaw. SBP.
Mauss, M. (2009). Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwa archaicznych. W: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper (red.). Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii (107–168). Warszawa: Wydaw. PWN.
Montero-Fleta, B., Pérez Sabater, C. (2011). Knowledge Construction and Knowledge Sharing: A Wiki-based Approach. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 28, 622–627.
Ochmański, M. (2017). Czy Wikipedia może być przydatna w nauczaniu historii książki i bibliotek? Przegląd Biblioteczny, 85(1), 5–20.
OpenGLAM (2019). Open GLAM Principles [online]. Open Knowledge Foundation, [02.05.2019], https://openglam.org/principles/
Skolik, S. (2017). Pacynki, trolle, spam, hoaxy i wandale. Mechanizmy wykrywania oszustów w przestrzeni Wikipedii. Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny, 18, 129–143.
Sowa J. (2013). Sztuka (przechwytu) współpracy, czyli artystyczna fabryka społeczna. O związkach estetyki relacyjnej i kapitalizmu kognitywnego. Kultura Współczesna, 2(77), 37–49.
Stats: Statystyki Wikipedia Polska (2019). Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [30.04.2019], https://stats.wikimedia.org/PL/TablesWikipediaPL.htm
Szadkowki, K. (2015). Uniwersytet jako dobro wspólne. Podstawy krytycznych badań nad szkolnictwem wyższym. Warszawa: Wydaw. PWN.
Tapscott, D., Williams, A.D. (2008). Wikinomia. O globalnej współpracy, która zmienia wszystko. Warszawa: Wydaw. Akademickie i Profesjonalne.
Wikipedia Report Card: summaries for 50 most visited languages (2019). Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [30.04.2019], https://stats.wikimedia.org/EN/ReportCardTopWikis.htm
Wikipedysta-Rezydent (2019, maj 2). Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [02.05.2019], https://outreach.wikimedia.org/wiki/Wikipedian_in_Residence/pl
Wikiprojekt: GLAM/Projekty/Etnografia Karpat (2019). Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [02.05.2019], https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikiprojekt:GLAM/Projekty/Etnografia_Karpat
Wikiprojekt:GLAM/Projekty/Rok obrzędowy z Wikipedią (2019). Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [02.05.2019], https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikiprojekt:GLAM/Projekty/Rok_obrz%C4%99dowy_z_Wikipedi%C4%85
Ziółkowski M. (2015). Współpraca. W: M. Bogunia-Borowska (red.) Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości (308–330). Kraków: Wydaw. Znak.
https://orcid.org/0000-0002-8395-8470
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i BibliotekoznawstwaUniwersytet Wrocławski, Polska
Biogram:
Dr KAMILA AUGUSTYN jest doktorem nauk humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo, adiunktem
w Zakładzie Teorii i Historii Książki Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu
Wrocławskiego. Zainteresowania badawcze: teoria i historia literatury, globalny rynek wydawniczy, edytorstwo, naukoznawstwo. Publikowała m.in. na łamach: Przeglądu Humanistycznego, Literatury i Kultury
Popularnej, Literatury Ludowej oraz Przeglądu Bibliotecznego. Ważniejsze publikacje: Wrocław. Literacka
geografia miasta. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, 2017; Od produktu do usługi. Przemiany na rynku
książki w epoce nowych mediów. Folia Bibliologica 2017, 59, 71–99; Cyfryzacja oferty wydawniczej a perspektywy rozwoju globalnego rynku publikacji w segmencie STM [w:] B. Sosińska-Kalata, P. Tafiłowski,
Z. Wiorogórska (red.). Nauka o informacji w okresie zmian: innowacyjne usługi informacyjne, Warszawa:
Wydaw. SBP 2018.
Kontakt z autorką:
kamila.augustyn@uwr.edu.pl
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwo, Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny
pl. Uniwersytecki 9/13
50-137 Wrocław
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
