Percepcja tekstu w formie drukowanej i elektronicznej
Katarzyna Tałuć
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Zakład Kultury Czytelniczej i Informacyjnej, Polska
Jacek Tomaszczyk
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Zakład Zarządzania Informacją, Polska
Abstrakt
CEL/TEZA: Upowszechnienie technologii informacyjno-komunikacyjnych, czego odzwierciedleniem jest rosnąca dostępność tekstów w cyfrowej formie, jak i urządzeń umożliwiających ich odbiór (laptopów, tabletów, smartfonów), skłania do objęcia badaniami zachowań czytelniczych w kontekście rosnącej popularności e-tekstów i ich nośników. Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań percepcji i recepcji tekstu czytanego w wersji drukowanej oraz elektronicznej. Autorzy odpowiadają na pytanie badawcze, czy nośnik tekstu wpływa na percepcję tekstu.
KONCEPCJA/METODY BADAŃ: Przeprowadzono eksperyment wśród studentów, których zadaniem było przeczytanie tekstu i udzielenie odpowiedzi na pytania związane z jego treścią. Studenci zostali podzielni na cztery grupy: osoby czytające tekst z kartki A4, z 14-calowego laptopa, 6-calowego czytnika e‑booków oraz 5-calowego telefonu komórkowego.
WYNIKI I WNIOSKI: Uzyskane wyniki dały podstawy, aby stwierdzić, że nośnik tekstu nie wpływa na sposób percepcji czytanej za jego pośrednictwem treści.
ZASTOSOWANIE PRAKTYCZNE: Rezultaty badań mogą być wykorzystane w metodyce pracy nauczycieli akademickich.
ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: Innowacyjnością podejścia w badaniach zaprezentowanych w artykule jest zastosowanie eksperymentu w celu zebrania materiału poddanego następnie komparatystycznej analizie i interpretacji. W polskojęzycznej literaturze dotyczącej zagadnień recepcji tekstu takie podejście występuje rzadko.
Słowa kluczowe
Druk; Nośnik informacji; Percepcja tekstu; Urządzenie elektroniczne
Deskryptory Biblioteki Narodowej
Uniwersytet Śląski; 2001-; Badania porównawcze; Dokumenty elektroniczne; Czytanie ze zrozumieniem; E-booki; Książki; Studenci; Tekst; Urządzenia mobilne; Katowice (woj. śląskie); Raport z badań;Bibliografia
Brzezińska, A., Burtowy, M. (1985). Psychopedagogiczne problemy edukacji przedszkolnej. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM.
Dillon, A. (1992). Reading from Paper Versus Reading from Screen: A Critical Review of the Empirical Literature. Ergonomics 35(10), 1297–1326.
Dillon, A., McKnight, C., Richardson, J. (1993). Hypertext in Context. Cambridge.
GUS (2017a). Jak korzystamy z internetu – 2016? [online]. Główny Urząd Statystyczny, [24.04.2018], http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/jak-korzystamy-z-internetu-2016,5,1.html
GUS (2017b). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2013–2017 [online]. Główny Urząd Statystyczny, [24.04.2018], http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwoinformacyjne-w-polsce-wyniki-badan-statystycznych-z-lat-2013–2017,1,11.html
Hayles, K., N. (2010). How We Read: Close, Hyper, Machine. ADE Bulletin [online], 150, 62–79, [24.04.2018], http://nkhayles.com/how_we_read.html
Hillesund, T. (2010). Digital Reading Spaces: How Expert Readers Handle Books, the Web and Electronic Paper. First Monday [online], 15(4), [24.04.2018], http://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/view/2762/2504
Joon, K., Joan, K. (2013). Reading from a LCD Monitor Versus Paper: Teenagers’ Reading Performance. International Journal of Research Studies in Educational Technology, 2(1), 15–24.
Kisilowska, M., Paul, M., Zając, M. (2016). Jak czytają Polacy? Raport badawczy projektu Zmiany kultury czytelniczej w Polsce w kontekście upowszechnienia e-tekstów i urządzeń pozwalających z nich korzystać [online]. [24.04.2018],https://centrumcyfrowe.pl/wp-content/uploads/2016/06/Jak-czytaj%C4%85-Polacy-raport-ko%C5%84cowy.pdf
Köpper, M., Mayr, S., Buchner, A. (2016). Reading from Computer Screen Versus Reading from Paper: Does It Still Make a Difference? Ergonomics, 59 (5), 615–632.
Laskowska, J. (2017). Transformacja nośników tekstu i jej wpływ na czytelnictwo studentów kierunków humanistycznych w świetle badań ankietowych. W: M. Antczak, A. Walczak-Niewiadomska (red.), Nowoczesne technologie czy tradycyjne metody? O tendencjach w krzewieniu kultury czytelniczej młodego pokolenia (73–88). Łódź, Warszawa: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, Wydaw. SBP.
Liu, Z. Huang, X. (2016). Reading on the Move: A Study of Reading Behavior of Undergraduate Smartphone Users in China. Library & Information Science Research, 36, 235–242.
Malmquist, E. (1982). Nauka czytania w szkole podstawowej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Maryl, M. (2015). Życie literackie w sieci. Pisarze, instytucje i odbiorcy wobec przemian technologicznych. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Maryl, M. (2011). Differences in Literary Reading from Print Versus Computer Screen. An Empirical Study [online]. In: F. Hakemulder (ed.), De stralende lezer. Wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van het lezen (421–433). [24.04.2018],http://maryl.org/wp-content/uploads/2013/12/Maryl-2011-Differences-in-literary-reading-from-print-versus-computer-screen.pdf
Park, E., Sung, J., Cho, K. (2015). Reading Experiences Influencing the Acceptance of E‑book Devices. The Electronic Library, 33 (1), 120–135.
Pracownia Edukacyjnych Zastosowań Technologii Informacyjno-Komunikacyjnych NASK (2017). Raport z badania „Nastolatki 3.0” [online]. Narodowe Centrum Kultury, [2018.04.24], http://nck.pl/badania/raporty/raport--nastolatki-wobec-internetu-3–0-Uliasz, A. (2010). Bibliotekarze na blogu. Poradnik Bibliotekarza, 1, 38–39.
Urząd Komunikacji Elektronicznej (2016). Badanie opinii publicznej w zakresie funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych oraz preferencji konsumentów. Raport z badania klientów indywidualnych [online]. [24.04.2018],https://archiwum.uke.gov.pl/wyniki-badania-konsumenckiegouzytkownikow-uslug-telekomunikacyjnych-21271
Walsh, A. (2012), Mobile Information Literacy: A Preliminary Outline of Information Behaviour in a Mobile Environment. Journal of Information Literacy, 6(2), 56–69.
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Zakład Kultury Czytelniczej i Informacyjnej, Polska
Biogram:
Dr hab. Katarzyna Tałuć jest adiunktem w Zakładzie Kultury Czytelniczej i Informacyjnej Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania
badawcze koncentrują się na problematyce kultury książki i prasy, z uwzględnieniem analizy procesów
komunikacyjnych zachodzących w relacjach twórca wypowiedzi – odbiorca w ujęciu diachronicznym i synchronicznym. Wybór publikacji: M. Gwadera, K. Tałuć, Edukacja medialna i informacyjna. W: A. Tokarska
(red.), Bibliotekarstwo. Warszawa 2013, 565–583.; Ksiądz Jan Kudera – badacz dziejów prasy na Śląsku.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy 2015, 1(39), 94–104; Blog – narracja w słowie i obrazie.
W: B. Olszewska, O. Pajączkowski (red.), „Stare” i „nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – małe formy
narracyjne. Opole 2017, 119–140.
Kontakt z autorką
katarzyna.taluc@us.edu.pl
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
Zakład Kultury Czytelniczej i Informacyjnej
pl. Sejmu Śląskiego 1
40-032 Katowice
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Zakład Zarządzania Informacją, Polska
Biogram:
Dr hab. Jacek Tomaszczyk est dyrektorem Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i adiunktem w Zakładzie Zarządzania Informacją tego Instytutu. Specjalizuje się w informacji terminologicznej oraz indywidualnym zarządzaniu informacją. Ważniejsze publikacje: Model systemu informacji terminologicznej, Katowice 2014. Terminologia w komunikacji naukowej. W: A. Pulikowski (red.), Kultura książki i informacji. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Gondek, Katowice 2017. Metodyka tworzenia i ewaluacji cyfrowych narzędzi indywidualnego zarządzania informacją. W: R. Sapa (red.), Diagnostyka w zarządzaniu informacją: perspektywa informatologi czna, Kraków 2017.
Kontakt z autorem
jacek.tomaszczyk@us.edu.pl
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
Zakład Zarządzania Informacją
pl. Sejmu Śląskiego 1
40-032 Katowice
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
