Quantified Self. Self-tracking a problem tożsamości
Łukasz Iwasiński
Afiliacja: Katedra Informatologii, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
CEL/TEZA: Self-tracking to praktyka polegająca na pozyskiwaniu przez jednostki najróżniejszych danych dotyczących ich samych, przede wszystkim za pomocą mobilnych urządzeń i powiązanych z nimi aplikacji. Funkcją self-trackingu jest poprawa zdrowia, wydajności, organizacji różnych aktywności itp. W artykule postawiono tezę, że jego wpływ na życie współczesnych ludzi jest większy self-tracking staje się ważnym instrumentem kształtowania ich tożsamości.
KONCEPCJA/METODY BADAŃ: Analiza opiera się na literaturze teoretycznej i empirycznej dotyczącej problematyki self-trackingu. Podjęte w artykule rozważania zilustrowano przykładami zaczerpniętymi ze źródeł zastanych oraz własnych obserwacji.
WYNIKI I WNIOSKI: Self-tracking przynosi obietnicę dogłębnego poznania swego ciała i umysłu – a więc odkrycia i, na ile to możliwe, przekształcenia swej tożsamości. Praktyka ta daje wrażenie lepszej, skuteczniejszej kontroli swego życia (przede wszystkim swej cielesności), a dzięki temu – poszerzenia możliwości kreowania tożsamości. I zapewne w jakimś zakresie faktycznie pomaga realizować te cele. Technologie Quantified Self stwarzają jednak pozory dostępu do wiedzy „czystej”, to jest niezapośredniczonej przez żaden arbitralny system ekspercki, a opartej na surowych danych empirycznych i tym samym pewnej. Ta ich właściwość prowadzić może do nadmiernej ufności w ich wskazania.
ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: Temat self-trackingu / Quantified Self jest aktualny, w polskim piśmiennictwie słabo rozpoznany, a istotny poznawczo, choćby ze względu na powszechność i rozwojowość tego zjawiska.
Słowa kluczowe
Danetyzacja; Quantified Self; Self-tracking; Tożsamość
Bibliografia
Antyweb (2017). Spotify.me, czyli podsumowanie naszych muzycznych gustów okiem Spotify! [online]. Antyweb [15.10.2017] http://antyweb.pl/spotify-me-podsumowanie/
Bauman, Z. (2004). Socjologia. Poznań: Zysk.
Bobryk, J. (2014). Transhumanizm, cognitive science i wyzwania dla nauk społecznych. Studia Socjologiczne, (3), s. 9–28.
Bokszański, Z. (1989). Tożsamość, interakcja, grupa. Tożsamość jednostki w perspektywie teorii socjologicznej. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
Bokszański, Z. (2007). Indywidualizm a zmiana społeczna. Warszawa: PWN.
Campbell, C. (2006). Kupuję, więc wiem, że jestem. Metafizyczne podstawy nowoczesnego konsumeryzmu. Kultura Popularna, 18(4), 47–60.
Dennett, D. (2016). Świadomość. Kraków: Copernicus Center Press.
Domaradzki, J. (2017). Genetyka, esencjalizm i tożsamość. Studia Socjologiczne, 224(1), 297–328.
Filiciak M., Danielewicz M., Halawa M., Mazurek P., Nowotny A., red. (2010), Młodzi i media. Nowe media a uczestnictwo w kulturze. Warszawa: SWPS.
Giddens, A. (2010). Nowoczesność i tożsamość. Warszawa: PWN.
Hill, K. (2011). Adventures in Self-Surveillance, aka The Quantified Self, aka Extreme Navel-Gazing [online]. Forbes [15.10.2017]
Jacyno, M. (2007). Kultura indywidualizmu. Warszawa: PWN.
Lemke, T. (2010). Biopolityka. Warszawa: Sic!
Leszniewski, T. (2007). Moda i tożsamość: dylematy współczesnego człowieka w świecie konsumpcji. W: T. Szlendak, K. Pietrowicz (red.). Rozkoszna zaraza – o rządach mody i kulturze konsumpcji (49–61). Wrocław: Wydaw. UWr.
Lupton, D. (2013). Understanding the Human Machine. IEEE Technology & Society Magazine, 32(4), 25–30.
Lupton, D (2014). Beyond the Quantified Self: The Reflexive Monitoring Self [online]. This Sociological Life. A blog by sociologist Deborah Lupton [15.10.2017], https://simplysociology.wordpress.com/2014/07/28/beyond-the-quantified-self-the-reflexive-monitoring-self/
Lupton, D. (2016). The Diverse Domains of Quantified Selves: Selftracking Modes and Dataveillance. Economy and Society, 45(1), 101–122.
Ożóg, M. (2009). Transgresje panoptykonu. Nadzór w dobie technologii cyfrowych. Kultura Współczesna, 60(2), 14–30.
Quantified Self Guide (b.d.). Quantified Self Guide to Self-Tracking Tools [online]. Quantified Self [21.12.2017], http://quantifiedself.com/guide/toolsQuanti
Ryan, S. E. (2014). Garments of Paradise: Wearable Discourse in the Digital Age. Cambridge; London: MIT Press.
Shilling, C. (2010). Socjologia ciała. Warszawa: PWN.
The Economist (2012). The Quantified Self. Counting Every Moment. The Economist [online]. Technology Quarterly, Q1 [15.10.2017] http://www.economist.com/node/21548493
Waszewski, J., Zybertowicz A. (2015). Neuronauka, jej technologie i możliwości. W: A. Zybertowicz (red.). Samobójstwo Oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat (59–104). Kraków: Wydaw. Kasper.
Willson, H.J. (2012). You, By the Numbers. Harvard Business Review [online], September [15.10.2017], https://hbr.org/2012/09/you-by-the-numbers
Wróblewski, M. (2016). Nowe szaty healthismu. Self-tracking, neoliberalizm i kapitalizm kognitywny. Folia Sociologica, 58, 7–25.
Afiliacja: Katedra Informatologii, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Dr Łukasz Iwasiński jest absolwentem Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Łódzkiej (tytuł magistra inżyniera – 2006 r.) oraz socjologii na Uniwersytecie Łódzkim (tytuł magistra – 2007 r., stopień doktora – 2013 r.). Obecnie jest adiunktem w Katedrze Informatologii na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Ważniejsze publikacje: Ł. Iwasiński (2016). Socjologiczne dyskursy o konsumpcji, Gdańsk: Wydaw. Nauk. Katedra; Ł. Iwasiński (2007). Technologia – wszechrynek – konsumpcja. Kultura Współczesna, 4, 166–188; Ł. Iwasiński (2016). Społeczne zagrożenia danetyzacji rzeczywistości. W: B. Sosińska-Kalata et al. (red.), Nauka o informacji w okresie zmian. Informatologia i humanistyka cyfrowa (135–146). Warszawa: Wydaw. SBP.
Kontakt z autorem:
lukiwas@gmail.com
Katedra Informatologii
Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Uniwersytet Warszawski
ul. Nowy Świat 69
00–046 Warszawa
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
