ProBIT – prospektywna metoda tworzenia trawersowalnych indeksów cytowań a współczesne problemy organizacji przestrzeni informacji w tradycyjnych bibliograficznych bazach danych
Anna Małgorzata Kamińska
Afiliacja: Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej, Polska
Abstrakt
CEL/TEZA: Artykuł przedstawia autorską metodę budowy bibliograficznych baz danych, sprzyjającą sprawnemu gromadzeniu danych bibliograficznych o wysokiej jakości, które bez dalszych przekształceń stanowić mogą źródło zaawansowanych analiz bibliometrycznych (również tych, które nie ograniczają się jedynie do prostych zestawień ilościowych wyliczanych na podstawie danych zgromadzonych w układzie relacyjnym, ale takich które wymagają trawersowania po ścieżkach grafów reprezentujących sieć cytowań artykułów, czy współpracy między ich autorami).
KONCEPCJA/METODY BADAŃ: Autorka, stojąc przed problemem zgromadzenia znacznego wolumenu danych bibliograficznych do realizacji badań własnych, zapoznała się z szeregiem gotowych narzędzi pozwalających na rejestrowanie danych bibliograficznych, jednak żadne z nich nie oferowało oczekiwanej ergonomii, dbałości o jakość gromadzonych danych ani sposobu ich gromadzenia w układzie umożliwiającym prowadzenie na nich dalszych badań bibliometrycznych. Wyciągając wnioski z negatywnych doświadczeń nabytych podczas pracy z tymi narzędziami, zaproponowała własną metodę, którą przedstawia z wykorzystaniem podstawowych notacji języka UML.
WYNIKI I WNIOSKI: Przedstawiona metoda okazała się skuteczna i pozwoliła zgromadzić z autopsji w stosunkowo krótkim czasie bardzo dobrej jakości dane o ponad 36 tys. artykułów i ponad 22 tys. autorów, które bezpośrednio posłużyły do realizacji badań bibliometrycznych, które zostaną przedstawione w osobnej pracy.
ZASTOSOWANIA PRAKTYCZNE: W pierwszej części artykułu zaprezentowano zagrożenia, jakie niesie z sobą gromadzenie danych bibliograficznych w tzw. tradycyjnym układzie. Na konkretnych przykładach, dla wybranych krajowych bibliograficznych baz danych wykazano, że zagrożenia te materializują się w postaci występowaniu szeregu anomalii, które zostały przez autorkę skategoryzowane, a naprzeciw którym wychodzi zaproponowana metoda. Dzięki jej zastosowaniu możliwe jest podniesienie jakości danych gromadzonych w bibliograficznych bazach danych oraz obniżenie kosztów ich gromadzenia poprzez usprawnienie całego procesu.
ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: W polskim piśmiennictwie bibliologii i informatologii rzadko podejmowana jest tematyka funkcjonowania bibliograficznych baz danych, najczęściej badacze ograniczają się do definiowania„zakresów informacyjnych przetwarzanych danych”. Autorka zwraca uwagę, że na osiągany wynik końcowy (jakość danych, koszt ich pozyskania i możliwości dalszego przetwarzania) w równym stopniu wpływ ma również układ, w jakim dane są gromadzone (model informacyjny) oraz odpowiednia organizacja procesu gromadzenia.
Słowa kluczowe
Bibliograficzne bazy danych; ProBIT; Metoda prospektywna; Przestrzeń informacji; Trawersowalny indeks cytowań
Deskryptory Biblioteki Narodowej
2001-; Bibliograficzna baza danych; Bibliometria; Metody badawcze; Przypisy bibliograficzne; Środowisko informacyjne;Bibliografia
Al, U.; Taşkın, Z.; Düzyol, G. (2012). Use of Social Network Analysis in Bibliometric Researches. In: Information on E-motion. Proceedings. BOBCATSSS 2012, 20th International Conference on Information Science, 23–25 January. Amsterdam: Bock+Herchen Verlag, 40–44.
Booch, G.; Rumbaugh, J.; Jacobson, I. (2002). UML przewodnik użytkownika. Warszawa: Wydaw. Naukowo-Techniczne.
Cockburn, A. (2004). Jak pisać efektywne przypadki użycia. Warszawa: Wydaw. Naukowo-Techniczne.
Drabek, A. (2009). Konferencja „Bibliograficzne bazy danych: kierunki rozwoju i możliwości współpracy”, Bydgoszcz, 27–29 maja 2009 roku. Bibliotheca Nostra, 2(18), 116–121.
Garczyńska, M. (2013). Bibliograficzne bazy danych w ocenie pracowników i jednostek szkół wyższych w Polsce [online]. Materiały konferencyjne EBIB, 24, [06.12.2016], http://open.ebib.pl/ojs/index.php/Mat_konf/article/view/24/164
Garfield, E. (1955). Citation Indexes for Science: A New Dimension in Documentation through Association of Ideas. Science, 122(3159), 108–111.
Kretschmer, H.; Kretschmer, T. (2007). A New Centrality Measure for Social Network Analysis Applicable to Bibliometric and Webometric Data. COLLNET Journal of Scientometrics and Information Management, 1(1), 1–7.
Ilyas, I. F.; Chu X. (2015). Trends in Cleaning Relational Data: Consistency and Deduplication. Foundations and Trends in Databases, 5(4), 281–393.
Kamińska, A. M. (2017a). Miary podobieństw łańcuchów znakowych a deduplikacja rekordów w bibliograficznych bazach danych. Przegląd Biblioteczny, 4 [w druku].
Kamińska, A. M. (2017b). O rozwoju graficznych języków komunikacji. Zagadnienia Informacji Naukowej, 2(110) [w druku].
Kamińska, A. M. (2017c). Potencjał bibliometryczny bibliograficznej bazy danych CYTBIN w świetle prostych i złożonych wskaźników analitycznych. Bibliotheca Nostra [w druku].
Kamińska, A. M. (2017d). Tam, gdzie zaczyna się bibliometria, czyli jak pozyskać materiał analityczny z autopsji [online]. Biuletyn EBIB, 3(173), [28.08.2017], http://open.ebib.pl/ojs/index.php/ebib/article/view/534/698.
Kamińska, A. M. (2017e). Wizualizacje wybranych wskaźników bibliometrycznych na przykładzie bibliograficznej bazy danych CYTBIN. Toruńskie Studia Bibliologiczne, 2 (19) [w druku].
Kamińska, A. M. (2018). Zastosowanie metod analizy sieci społecznościowych w bibliometrii i webometrii. Miary i narzędzia. Nowa Biblioteka. Usługi, technologie informacyjne i media, 2 (29) [w druku].
Kolasa, W. M. (2011). Retrospektywny indeks cytowań w humanistyce. Koncepcja, metoda, zastosowanie. Przegląd Biblioteczny, 79(4), 466–486.
Marszakowa-Szajkiewicz, I. (2009). Badania ilościowe nauki. Podejście bibliometryczne i webometryczne. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Seweryn, A.; Swoboda, I. (2014). Cytowania w polskich bazach bibliograficznych. PTINT Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, 1(85), 3–20.
Keller, W. (1997). Mapping Objects to Tables: A Pattern Language. Proceedings of the 1997 European Conference on Pattern Languages of Programming (EURO PLoP’97) [online], Software Research and Industry, Dirk Riehle, [06.12.2016], http://dirkriehle.com/community-service/hillside-group/europlop-1997/p13final.pdf.
Woźniak-Kasperek, J. (2011). Wiedza i język informacyjny. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Afiliacja: Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej, Polska
Biogram:
Dr Anna Małgorzata Kamińska jest pracownikiem Biblioteki Głównej Politechniki Śląskiej w Gliwicach
i absolwentką Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W 2016 r. obroniła rozprawę doktorską pt. Informacja naukowa o górnictwie w świetle wydawnictw ciągłych uczelni technicznych w Polsce (1945–1989) na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół trzech uzupełniających się obszarów: informatologia, graficzne języki komunikacji oraz wizualizacja informacji.
Kontakt z autorką:
Anna.Kaminska@polsl.pl
Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej
ul. Kaszubska 23
44–100 Gliwice
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
