Zachowania informacyjne w humanistyce: wyszukiwanie czy przeglądanie, kompletność czy dokładność? Badanie potrzeb informacyjnych naukowców: przypadek Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego
Anna Mierzecka
Afiliacja: Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
CEL/TEZA: Celem prowadzonych badań było poznanie charakterystyki zachowań informacyjnych naukowców, których specjalizacja mieści się w obrębie nauk humanistycznych. Uznając istotność uwarunkowań lokalnych i ich wpływ na zachowania informacyjne badaniem empirycznym objęto grupę naukowców polskich, pracowników naukowych Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Szczególny nacisk położono na ustalenie w jaki sposób naukowcy wyszukują potrzebną literaturę, jakie czynniki wpływają na satysfakcje z wyników kwerendy, jak ważny jest poziom relewancji wyników, czy istotniejsza w opinii naukowców będzie kompletność czy dokładność wyszukiwania. KONCEPCJA/METODY BADAŃ: Badania empiryczne poprzedzono analizą literatury, która pozwoliła na ustalenie tendencji zachowań informacyjnych naukowców obserwowanych na świecie i postawienie tez badawczych w odniesieniu do środowiska naukowców polskich. Tezy były weryfikowane na podstawie 54 wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z pracownikami Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz zleconych przez nich kwerend literatury naukowej.
WYNIKI I WNIOSKI: Wyniki badania wykazały, że przedstawiciele nauk humanistycznych, jako metodę docierania do potrzebnej literatury preferują przeglądanie zbiorów dokumentów charakteryzujących się wysokim poziomem kompletności. Ze względu na trudności z precyzyjnym formułowaniem instrukcji rzadziej wybieraną formą jest dążenie do wyszukania zbioru dokumentów o wysokim poziomie współczynnika dokładności. Konieczność przeglądania nierelewantnych pozycji nie ma istotnego wpływu na poziom satysfakcji użytkowników. Dodatkowo badania wykazały, że bazy piśmiennictwa naukowego nadal nie są dostosowane po potrzeb przedstawicieli nauk humanistycznych.
ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: Przeprowadzone badania pozwoliły na opisanie zachowań informacyjnych przedstawicieli nauk humanistycznych w kontekście wykorzystywania technologii cyfrowych w procesie badawczym, co do tej pory nie miało miejsca w odniesieniu do polskiego środowiska naukowego.
Słowa kluczowe
Dokładność informacji; Humaniści; Kompletność informacji; Potrzeby informacyjne; Przeglądanie informacyjne; Przeglądanie informacji; Relewancja przedmiotowa; Satysfakcja użytkowników informacji; Wyszukiwanie informacji; Zachowania informacyjne
Bibliografia
Al-Shboul, M. K.; Abrizah, A. (2014). Information Needs: Developing Personas of Humanities Scholars. Journal of Academic Librarianship, 40(5), 500–509.
Bass, A.; Fairlee, J.; Fox, K.; Sullivan, J. (2005). The information behavior of scholars in the humanities and social sciences. Seattle: University of Washington.
Bates, M. J. (1996). The Getty end-user online searching project in the humanities: Report No 6: Overview and conclusions. College & Research Libraries, 57(6), 514–523.
Becker, G. S. (1964). Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with Special Reference to Education (Vol. 3d edition). Chicago: The University of Chicago Press.
Becker, G. S. (1990). Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN.
Blitzer, C. (1967). This wonderful machine: Some thoughts on computers and the humanities. In A. Bowles (Ed.), Computers in humanistic research. Englewood Cliffs, NJ.: Prentice-Hall.
Bouazza, A. (1989). Information user studies. In: Encyclopedia of Library and Information Science, 44, 144–164.
Brockman, W. S.; Neumann, L.; Palmer, C. L.; Tidline, T. J. (2001). Scholarly Work in the Humanities and the Evolving Information Environment. Washington DC: Digital Library Federation, Council on Library and Information Resources
Bronstein, J.;Baruchson-Arbib, S. (2008). The application of cost-benefit and least effort theories in studies of information seeking behavior of humanities scholars: The case of Jewish studies scholars in Israel. Journal of Information Science, 34(2), 131–144.
Buchanan, G.; Cunningham, S.; Blandford, A.; Rimmer, J.; Warwick, C. (2005). Information Seeking by Humanities Scholars. In: A. Rauber, S. Christodoulakis, A. Tjoa (Eds.), Research and Advanced Technology for Digital Libraries. Lecture Notes in Computer Science, Vol. 3652. Berlin: Springer, 218–229.
Dalton, M. S.; Charnigo, L. (2004). Historians and their information sources. College and Research Libraries, 65(8), 400–425.
Gould, C. C. (1988). Information needs in the humanities: An assessment. Stanford: The Group.
Graham, S. R. (2000). Historians and electronic resources: A citation analysis [online]. Journal of the Association for History and Computing, 3(3), [06.07.2015], http://quod.lib.umich.edu/j/ jahc/3310410.0003.308/--historians-and-electronic-resources-a-citation-analysis?rgn=main;view= fulltext
Jasińska-Kania, A. (2006). Teoria racjonalnego wyboru. In: A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki (Eds.), Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydaw. Naukowe Scholar, 135–137.
Lissowski, G. (2002). Teoria racjonalnego wyboru. In: W. Kwaśniewicz (red.), Encyklopedia socjologii. Vol. 4. Warszawa: Oficyna Naukowa, 194–198.
Madden, R. (2014). Information behaviour of humanities PhDs on an information literacy course. Reference Services Review, 42(1), 90–107.
Mierzecka-Szczepańska, A. (2012). Ewaluacja efektywności systemów informacyjno-wyszukiwawczych – wybrane parametry ocen. In: B. Sosińska-Kalata, E. Chuchro (red.), Społeczeństwo i sieć informacyjna. Problemy i technologie. Warszawa: : Wydaw. SBP, 111–124.
Mierzecka-Szczepańska, A. (2013). Badania zachowań informacyjnych. Warszawa: Wydaw. SBP.
Neumann, L. J. (2002). The Information Work of Interdisciplinary Humanities and Scholars: Exploration and Translation. Library Quarterly, 72(1), 85.
Palmer, C. L.; Neumann, L. J. (2002). The Information Work of Interdisciplinary Humanities and Scholars: Exploration and Translation. Library Quarterly, 72(1), 85.
Rimmer, J.; Warwick, C.; Blandford, A.; Gow, J.; Buchanan, G. (2006). Humanities scholars’ information- seeking behaviour and use of digital resources – paper presented at workshop on digital libraries in the context of users’ broader activities. The Joint Conference on Digital Libraries.
Sosińska-Kalata, B. (2011). Nowe narzędzia organizacji wiedzy a jakość usług informacyjnych. In: D. Pietruch-Reizes, W. Babik (red.) Bezpieczna, innowacyjna i dostępna informacja – perspektywy dla sektora usług informacyjnych w społeczeństwie wiedzy. Katowice: PTIN, 95–109.
Stone, S. (1982). Humanities scholars. Information needs and uses. Journal of Documentation, 38(4), 292–313.
Tahir, M.; Mahmood, K.; Shafique, F. (2010). Use of electronic information resources and facilities by humanities scholars. The Electronic Library, 28(1), 122–136.
Talja, S.; Maula, H. (2003). Reasons for the use and non‐use of electronic journals and databases. Journal of Documentation, 59(6), 673–691.
Tibbo, H. R. (2003). Modeling the Information-Seeking Behavior of Social Scientists: Ellis’s Study Revisited. Journal of the American Society for Information Science & Technology, 54(6), 570.
Toms, E.; Flora, N. (2005). From physical to digital humanities library – designing the humanities scholar’s workbench. In: R. Siemens, D. Moorman (Eds.) Mind
Technologies: Humanities Computing and the Canadian Academic Community. Calgary: University of Calgary Press.
Toms, E.; O’Brien, H. L. (2008). Understanding the information and communication technology needs of the e-humanist. Journal of Documentation, 64(1), 102–130.
Watson-Boone, R. (1994). The information needs and habits of humanities scholars. Reference Quarterly, 34, 203–216.
Whitmire, E. (2002). Disciplinary Difference and Undergraduates’ Information-Seeking Behavior. Journal of the American Society for Information Science & Technology, 53(8), 631–638.
Wiberley, S. E.; Jones, W. G. (2000). Time and Technology: A Decade-Long Look at Humanists’ Use of Electronic Information Technology. College & Research Libraries, 61(5), 421–431.
Afiliacja: Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Dr Anna Mierzecka is an Assistant Professor at the Institute of Information and Book Studies of the University of Warsaw. She specializes in the research on users’ information behavior, with a particular emphasis
on academic communication and the issues of e-participation. She is the author of the book “Badania zachowań informacyjnych” [Study of Information Behavior] (2013), awarded the 2013 Łysakowski prize for academic merit and the 2014 Clio prize, as well as several papers on the use of information resources.
Contact to the author:
anna.mierzecka@uw.edu.pl
Institute of Information Science and Book Studies
University of Warsaw
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warsaw
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
