Technologia cyfrowa w muzeach narracyjnych na przykładzie Muzeum Powstania Warszawskiego i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Teresa Zachara
Afiliacja: Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polska
Abstrakt
CEL/TEZA: Artykuł przedstawia wyniki badań, których celem było ustalenie zakresu i sposobów wykorzystywania technologii cyfrowej przez dwa znane polskie muzea narracyjne: Muzeum Powstania Warszawskiego (MPW) i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN (Muzeum POLIN).
KONCEPCJA/METODY BADAŃ: W przedstawionych studiach wykorzystano trzy techniki badawcze: analizę źródeł, która pozwoliła na zorientowanie się w zmieniającej się roli muzeów oraz wykorzystywanie przez te placówki technologii cyfrowej; wizję lokalną i wywiad z pracownikami Muzeum Powstania Warszawskiego i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, które pozwoliły na zapoznanie się z zastosowanymi w tych placówkach elementami technologii cyfrowej; analizę stron internetowych wspomnianych dwóch muzeów. Triangulacja tych technik umożliwiła przedstawienie systematycznego przeglądu zastosowań różnych narzędzi i metod technologii cyfrowej w różnych obszarach i formach działalności wybranych muzeów.
WYNIKI I WNIOSKI: Badania pozwoliły stwierdzić, że wdrażanie w muzeach technologii cyfrowej jest procesem długotrwałym i dalekim od zakończenia, choćby z uwagi na pojawiające się ciągle nowe rozwiązania technologiczne. Polskie muzea obecnie nie wykorzystują wszystkich możliwości technologii cyfrowej, ale z uwagi na rosnące wymagania zwiedzających będą zapewne zmuszone do wdrożenia najnowocześniejszych rozwiązań.
ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: Artykuł prezentuje dziewięć obszarów działalności muzeów, w których można wykorzystać technologię cyfrową. Stanowi skrócone kompendium informacji z tej dziedziny wiedzy i praktyki, zilustrowane przykładami zastosowań poszczególnych technologii i narzędzi w dwóch muzeach poddanych analizie.
Słowa kluczowe
Aplikacje na urządzenia mobilne; Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN; Muzeum Powstania Warszawskiego; Nowoczesna wystawa muzealna; Rzeczywistość rozszerzona; Serwisy społecznościowe; Sieci semantyczne; Technologia cyfrowa
Bibliografia
Barycki, P. (2014). Tam, gdzie nowe łączy się ze starym, czyli geek idzie do muzeum [online] Spider’sWeb [19.03.2015], http://www.spidersweb.pl/2014/02/nowoczesne-technologie-w-muzeachw-polsce-na-swiecie.html
Batko, R.; Kotowski, R. (2010). Nowoczesne muzeum: dziedzictwo i współczesność. Kielce: Muzeum Narodowe.
Britisch Council (2014). Polka rozwija nowe technologie w kulturze [online]. Britisch Council [20.03.2015], http://www.britishcouncil.pl/about/press/polka-rozwija-nowe-technologie-w-kulturze
Czyż, P.P.; Romeyko-Hurko, M. (2010). dMuseion: od bazy danych do muzeum cyfrowego. W: C. Mazurek; M. Stroiński; J. Węglarz (red.). Polskie Biblioteki Cyfrowe 2009. Materiały z konferencji. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych, 21–29.
Duranti, L. (2012). Zaufanie oraz kolidujące ze sobą prawa w środowisku cyfrowym. W: Archeion, t. CXIII, 25–35.
Folga-Januszewska, D. (2008). Muzea w Polsce 1989–2008 [online]. Kongres Kultury Polskiej [12.05.2015], http://www.kongreskultury.pl/library/File/RaportMuzea/muzea_raport_w.pelna(1).pdf
Gaweł, Ł. (2012). Bez kompasu i bez mapy. O zarządzaniu digitalizacją zbiorów muzealnych w Polsce. Muzealnictwo, 53, 120–123, http://muzealnictworocznik.com/abstracted.php?level=5&ICID=1086189
Gontar, B. (2013). Cyfrowa rewolucja w muzeach. [online] [20.03.2015], https://www.ur.edu.pl/file/53264/11.pdf.
Grabiec, P. (2013). Rzeczywistość rozszerzona – z czym się to je? [online]. Spider’sWeb [22.04.2015], http://www.spidersweb.pl/2013/10/rzeczywistosc-rozszerzona-qualcomm.html
Intratic (2016). Kalendarz wydarzeń dla Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN – case study [online]. INTRATIC [15.01.2016], http://www.intratic.eu/pl/kalendarz-wydarzen-dla-muzeumhistorii-zydow-polskich-polin-case-study/
Jakubowski, K. J. (2010). Muzea wobec dylematów rozwojowych społeczeństwa wiedzy. W: Muzeum XXI wieku – teoria i praxis. Materiały z sesji naukowej, organizowanej przez Muzeum Początków Państwa Polskiego i Polski Komitet Narodowy ICOM, Gniezno, 25–27 listopada 2009 roku. Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 36–46.
Kamińska, E. (red.). (2014). Prawne aspekty digitalizacji i udostępniania danych muzealnych przez Internet [online]. Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów [13.01.2017], http://digitalizacja.nimoz.pl/uploads/zalaczniki/Prawne_aspekty_digitalizacji_i_udostepniania_NIMOZ_2014.pdf
Karta Londyńska (2009). Karta Londyńska. Zasady dotyczące komputerowych metod wizualizacji dziedzictwa kulturowego [online]. Uniwersytet Wrocławski – Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych – Instytut Historii Sztuki [4.05.2015], http://www.historiasztuki.uni.wroc.pl/projekty_badawcze/doc/kart_londynska_PL.pdf.
Kłos, M.; Nowacka, A. (2011). Dobre praktyki digitalizacji na podstawie doświadczeń Międzymuzealnej Grupy ds. Digitalizacji DigiMuz. Muzealnictwo, 52, 61–72, http://muzealnictworocznik.com/abstracted.php?level=5&ICID=1088175
Koch, Ł. (2015). Muzeum na kółkach. W: Materiały XXII seminarium w cyklu „Nowoczesne muzea i galerie” – Muzeum narracyjne – media i metody budowania opowieści, Warszawa 1 kwietnia 2015. Warszawa: CPI, 97–100.
Kozieł, K. (2013). Strona mobilna czy responsywna? Oto jest dylemat! [online]. Enzo [5.03.2016], http://enzo.pl/2013/06/26/strona-mobilna-czy-responsywna-oto-jest-dylemat/
Lehenstein-Werndl, M. (2007). Elementy, które wpływają na intuicyjność i ergonomię strony internetowej [online]. eioba [19.11.2015], http://www.eioba.pl/a/1jbb/elementy-ktore-wplywaja-naintuicyjnosc-i-ergonomie-strony-internetowej
Marzec, Ł.; Krynicki, M. (2015). „Ta sama przestrzeń – wiele opowieści”. Audioprzewodnik jako narzędzie budowania narracji. W: Materiały XXII seminarium w cyklu „Nowoczesne muzea i galerie” – Muzeum narracyjne – media i metody budowania opowieści, Warszawa 1 kwietnia 2015. Warszawa: CPI, 61–68.
Mościcka, A.; Marzec, M. (2012). Rola informacji geograficznej w opisach dóbr kultury w ułatwianiu dostępu do zasobów dziedzictwa. W: E. Herden; A. Seidel-Grzesińska; K. Stanicka-Brzezicka (red.). Dobra kultury w Sieci. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 149–157.
Pawłowska, A.; Matoga, Ł. (2014). Wirtualne muzea w Internecie – forma promocji i udostępniania dziedzictwa kulturowego czy nowy walor turystyczny? Turystyka Kulturowa [online], 9 [20.03.2015], http://turystykakulturowa.org/ojs/index.php/tk/article/viewFile/495/463
Raport (2010). The Horizon Report 2010 Museum Edition [online]. New Media Consortium [5.03.2016], http://www.nmc.org/pdf/2010-Horizon-Report-Museum.pdf
Raport (2016). Raport „Muzea w Polsce” [online]. Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów [14.01.2017], http://nimoz.pl/pl/dzialalnosc/statystyka-muzeow-2/raport-muzea-w-polsce
Rosenfeld, L.; Morville, P. (2003). Architektura informacji w serwisach internetowych, Gliwice: Helion.
Skórzyńska, I. (2014). Muzeum historyczne: teatr – widowisko, aktor – świadek. W: R. Kostro; K. Wóycicki; M. Wysocki (red.). Historia Polski od-nowa: nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości. Warszawa: Muzeum Historii Polski, 88–107.
Stefanik, M.; Kamel, M. (2013). Muzea i wystawy interaktywne w Polsce – współczesna atrakcja turystyczna. Turystyka Kulturowa [online], 8, [21.03.2015], http://www.turystykakulturowa.org/pdf/2013_08_01.pdf
Woś, A. (2013). Co to jest kino 3D, 4D albo nawet 5D? [online]. CafeSenior [21.04.2015], http://cafesenior.pl/co-to-jest-kino-3d-4d-albo-nawet-5d/.
Wp.pl (2015). Strona o Powstaniu Warszawskim wyróżniona najważniejszą nagrodą internetu [online]. Wiadomości WP [24.11.2015], http://wiadomosci.wp.pl/kat,1019393,title,Strona-o-Powstaniu-Warszawskim-wyrozniona-najwazniejsza-nagroda-internetu,wid,17491897,wiadomosc.html?ticaid=116000
Zachara, T. (2014). Cyfrowy eksponat. Możliwości prezentacji obiektów muzealnych w sieci na przykładzie Muzeum Historycznego w Legionowie. Praca licencjacka napisana pod kierunkiem dr. Grzegorza Gmiterka w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego [dok. niepubl.].
Zachara, T. (2016). Technologia cyfrowa w muzealnictwie: na przykładzie wybranych muzeów historycznych w Warszawie. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Barbary Sosińskiej-Kalaty w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego [dok. niepubl.].
Żywek, Ł. (2015). Internetowe katalogi zbiorów w muzeach polskich. Niepodległość i Pamięć, 3(51), 241–272.
Afiliacja: Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polska
Biogram:
Mgr Teresa Zachara jest absolwentką Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych. Pracuje jako starszy specjalista w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest autorką artykułów w biuletynie Przeszłość i Pamięć oraz trzeciego tomu publikacji Powstanie styczniowe. Mogiły i miejsca pamięci (Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2013). Interesuje się wprowadzeniem nowoczesnych technologii cyfrowych w placówkach zajmujących się historią.
Kontakt z autorką:
tzachara@mkidn.gov.pl
Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
00–071 Warszawa
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
