Czym jest humanistyka cyfrowa? Pole semantyczne pojęcia (zarys)
Maria Przastek-Samokowa
Afiliacja: Katedra Informatologii, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
CEL/TEZA: Celem artykułu jest próba przedstawienia polskiego rozumienia pojęcia ‘humanistyka cyfrowa’ i stworzenie jego pola semantycznego.
KONCEPCJA/METODY BADAŃ: Stosując podejście językoznawcze, przeprowadzono językową i merytoryczną analizę wybranego materiału – niejednorodnego gatunkowo – zawierającego definicje i charakterystyki humanistyki cyfrowej.
WYNIKI I WNIOSKI: W wyniku analizy z tekstów wyabstrahowano znaczące swobodne słowa kluczowe (najistotniejsze elementy opisów/definicji HC) wraz z kontekstami ich użycia. Pozwoliło to na wyodrębnienie kategorii znaczeniowych (składników semantycznych nadrzędnego wyrażenia humanistyka cyfrowa). Zaproponowano dziewięć wyraźnych kategorii znaczeniowych pola semantycznego pojęcia ‘humanistyka cyfrowa’: 1) orientacja badawcza; 2) dziedzina/dyscyplina badawcza; 3) narzędzia; 4) projekty; 5) placówki i konsorcja; 6) formy komunikacji; 7) humanista cyfrowy; 8) kompetencje i umiejętności; 9) kierunek studiów. ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: Artykuł – w podziale na aspekty, stające się kategoriami znaczeniowymi – ukazuje sposoby przedstawiania złożonego pojęcia ‘humanistyka cyfrowa’ oraz konstrukcję jego pola semantycznego. Uzyskane wyniki mogą stanowić punkt odniesienia dla dalszych badań dot. interpretacji pojęcia ‘humanistyka cyfrowa’ oraz dot. rozwoju samej humanistyki cyfrowej.
Słowa kluczowe
Deskrypcja; Humanistyka cyfrowa; Kategoria znaczeniowa; Pole semantyczne
Deskryptory Biblioteki Narodowej
2001-; Definicja; Dyscypliny naukowe; Humanistyka cyfrowa; Semantyka lingwistyczna; Terminologia;Bibliografia
Tokarski, R. (2001). Słownictwo jako interpretacja świata. W: J. Bartmiński (red.). Współczesny język polski. Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Tokarski, R. (2013). Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Radomski, A. (2015). Humanistyka cyfrowa w praktyce – analiza i wizualizacja obrazów [online] [19.07.2016], https://depot.ceon.pl/xmlui/bitstream/handle/123456789/9727/humanistyka_cyfrowa.pdf?sequence=3&isAllowed=y
DARIAH (2015). Polska weszła do DARIAH-ERIC – informacja w zakładce »Aktualności« [online]. Forum Akademickie, 11 [19.07.2016], https://forumakademickie.pl/aktualnosci/2015/11/9/3133/polska-weszla-do-dariah-eric/
DELAB (b.d.-a). Tekst reklamujący wykład prof. Wioletty Miśkiewicz [online] [1.05.2016], http://www.delab.uw.edu.pl/co-to-jest-humanistyka-cyfrowa/ = DELAB
DELAB (b.d.-b). Informacja o odbytym wykładzie: Andrzej Radomski (UMCS): HUMANISTYKA CYFROWA – czyli rewolucja w praktyce badawczej [online] [19.07.2016],
e-humanistyka (b.d.). e-humanistyka w Polsce [online] [01.05.2016], http://clarin-pl.eu/pl/e-humanistyka-w-polsce/
Solska, E. (2016). Nowa Respublica Litteraria? Humanistyka cyfrowa jako metaorientacja współczesnych badań humanistycznych, Roczniki Kulturoznawcze 2016, T. 7, nr 1 [online] [19.07.2016], https://tnkul.pl/files/userfiles/files/RKult2015nr1_099–118_Solska.pdf
Filip, G. (b.d.). Cyfrowy wariant humanistyki [online]. Forum Akademickie, 2 [20.07.2016], https://forumakademickie.pl/fa/2016/02/cyfrowy-wariant-humanistyki/
HCUW (b.d.). Humanistyka cyfrowa na UW – tekst ze strony UW z działu »Aktualności« [online] [20.07.2016], http://www.uw.edu.pl/humanistyka-cyfrowa-na-uw/
Kozłowski, J. (2012). Giez Sokratesa [online]. Forum Akademickie, 12 [20.07.2016], https://forumakademickie.pl/fa/2012/12/giez-sokratesa/
Kozłowski, J. (2014). DARIAH i nowe formy działań w nauce [online]. Forum Akademickie, 5 [20.07.2016], https://forumakademickie.pl/fa/2014/05/dariah-i-nowe-formy-dzialan-w-nauce/ = JK2
Kozłowski, J. (2015). Humanistyka oparta na danych, czyli prawdziwy koniec Wilhelma Windelbanda. Projekt utopijny [online]. Forum Akademickie, 12 [20.09.2016], https://www.forumakademickie.pl/fa/2015/12/humanistyka-oparta-na-danych/ = JK3
Kozłowski, J. (2016). Co z tą polską humanistyką? [online]. Forum Akademickie, 2 [20.07.2016], https://forumakademickie.pl/fa/2016/02/co-z-ta-polska-humanistyka/
Wojciechowski, J. (2014). W stronę e-humanistyki [online]. Forum Akademickie [20.07.2016], https://forumakademickie.pl/fa/2014/12/w-strone-e-humanistyki/# = JW
Brylska, K., opr. (2015). Humanistyka cyfrowa, [online]. Forum Akademickie [19.07.2016], https://forumakademickie.pl/fa/2015/10/humanistyka-cyfrowa/ = KB
Nowakowski, K. (b.d.). Czym jest cyfrowy humanizm [online]. W: SocialNety [16.06.2016], http://www.socialnety.pl/czym-jest-cyfrowy-humanizm/
KUL (b.d.-a). Tekst zaproszenia na konferencję Humanistyka cyfrowa wobec humanistyki słowa [online] [01.05.2016], http://unikonferencje.pl/miniona/konf-uzasy9ujeh
KUL (b.d.-b). Tekst oferty studiów magisterskich Humanistyka cyfrowa wiedza z widokiem na przyszłość [online] [20.07.2016], http://www.kul.pl/humanistyka-cyfrowa, = KUL
Mirocha, Ł. (b.d.). CZiT na Chicago Colloquium on Digital Humanities and Computer Science. Część pierwsza – wykorzystanie nowych technologii w humanistyce – wpis na blogu Ł. Mirochy „Człowiek i Technologie” [online] [1.05.2016], http://czlowiekitechnologie.com/czit-na-chicagocolloquim-on-digital-humanties-and-computer-science-czesc-pierwsza-wykorzystanie-nowychtechnologii-w-humanistyce/
LSCH (b.d.).Tekst zaproszenia na Letnią Szkołę Humanistyki Cyfrowej [online] [20.07.2016], https://sites.google.com/site/letniaszkoladh/home
Maryl, M. (2015). Co to jest humanistyka cyfrowa – odpowiedź na ankietę Czasu Kultury, 2(5) [online] [1.05.2016], http://maryl.org/wp-content/uploads/2016/05/Maryl-2015-Co-to-humanistyka-cyfrowa.pdf
MNiSW (b.d.). Milion dolarów od Google dla UW na badania nad rozwojem nowych technologii informacyjnych – tekst ze strony MNiSW [online] [20.07.2016], http://www.nauka.gov.pl/aktualnosci-ministerstwo/milion-dolarow-od-google-dla-uw-na-badania-nad-rozwojem-nowychtechnologii-informacyjnych.html
Smoleń, M. (b.d.). Cyfrowe humanistyki. Respublika [online] [19.07.2016], http://publica.pl/teksty/cyfrowe-humanistyki-45764.html
Starczewski, M. (b.d.). Otwarte modele komunikacji naukowej a humanistyka cyfrowa [online] [20.07.2016], http://repozytorium.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/6016/Otwarte%20modele%20komunikacji%20naukowej%20a%20humanistyka%20cyfrowa.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Wieczorek-Tomaszewska M. (2013). Cyfrowa humanistyka jako współczesna metaforyczna Republika Listów [online] [19.07.2016], http://www.ktime.up.krakow.pl/symp2013/referaty_2013_10/wieczorek.pdf
NG (b.d.) Nowa era humanistów? W Polsce rozwija się humanistyka cyfrowa – informacja [online] [19.07.2016], http://www.national-geographic.pl/aktualnosci/nowa-era-humanistow-w-polscerozwija-sie-humanistyka-cyfrowa
NwP (b.d.). Polska humanistyka cyfrowa bliżej struktur europejskich [online] [20.07.2016], http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,404022,polska-humanistyka-cyfrowa-blizej-struktur-europejskich.html
Bomba, R. (b.d.). Gdzie studiować humanistykę cyfrową w Polsce. Przewodnik subiektywny – wpis na blogu „Bomba.Blog” [online] [19.07.2016], http://rbomba.pl/archives/1789
UMCS (b.d.-a). Tekst zaproszenia na konferencję Zwrot w humanistyce cyfrowej [online] [1.05.2016], http://humanistykacyfrowa.umcs.lublin.pl/konferencja/
UMCS (2015). Tekst zaproszenia na konferencję: HUMANISTYKA CYFROWA – badanie tekstów, obrazów i dźwięku [online] [19.07.2016], http://2015.dariah.pl/pl/zaproszenie/
UMCS (b.d.-b). – Promocja książki Zwrot cyfrowy w humanistyce [online] [20.06.2016] http://lubimyczytac.pl/ksiazka/181000/zwrot-cyfrowy-w-humanistyce
Bolecki, W. (2014). Wypowiedź w tekście Poszerzenie wolnego dostępu [online]. Forum Akademickie, 10 [20.07.2016], https://forumakademickie.pl/aktualnosci/2014/10/10/2166/cyfrowa-wypozyczalnia-publikacji-naukowychacademica/=
Werla, M.; Maryl, M., Humanistyczne projekty cyfrowe w Polsce [online] [01.05.2016], http://lib.psnc.pl/dlibra/docmetadata?id=655&from=publication
Afiliacja: Katedra Informatologii, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Dr Maria Przastek -Samokowa pracuje w Katedrze Informatologii na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Z wykształcenia językoznawca-slawista swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół zagadnień dot. użytkowników informacji, komunikacji językowej, e-slawistyki. Jest członkiem Komisji Bibliografii Lingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, a także członkiem międzynarodowego zespołu opracowującego bibliograficzną bazę danych światowego językoznawstwa slawistycznego iSybislaw, dostępnego w Internecie (www.isybislaw.ispan.waw.pl).
Kontakt z autorką:
m.przastek-samok@uw.edu.pl
Katedra Informatologii
Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Uniwersytet Warszawski
Nowy Świat 69
00–927 Warszawa
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
