Sieciowe sposoby społecznościowego zarządzania informacją o dokumentach
Grzegorz Gmiterek
Afiliacja: Katedra Bibliografii i Dokumentacji, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
CEL/TEZA: Celem artykułu jest przedstawienie zjawisk i przykładów powiązanych z nimi narzędzi organizacji informacji o dokumentach i zasobach cyfrowych (zwłaszcza sieciowych), głównych funkcji tych narzędzi, jak również podstawowych kierunków i tendencji ich rozwoju. Pod uwagę wzięto zarówno przykłady społecznościowego katalogowania i współtworzenia metadanych przez użytkowników, jak i przedsięwzięcia odnoszące się do informacyjnej działalności bibliotek, w ramach której oferowane są dodatkowe metody porządkowania informacji o dokumentach oraz podejmowane próby kontroli współtworzonych przez internautów metadanych.
KONCEPCJA/METODY BADAŃ: Artykuł opracowany został na podstawie analizy i krytyki literatury przedmiotu. Posłużono się również wynikami obserwacji i analizy poszczególnych zjawisk oraz możliwości wykorzystania wybranych narzędzi (oprogramowania desktopowego, aplikacji mobilnych oraz usług sieciowych) do porządkowania danych o zasobach cyfrowych. WYNIKI I WNIOSKI: Od kilkunastu lat widoczna jest dynamiczna ewolucja różnego typu sieciowych narzędzi społecznościowych, które ułatwiają zarządzanie informacją o dokumentach, jej gromadzenie i udostępnianie. Serwisy i usługi, które z różnych powodów tracą popularność i znikają są zastępowane nowymi, bardziej interaktywnymi i przyjaznymi dla użytkowników. Mamy też coraz częściej do czynienia z możliwościami wykorzystania w tym zakresie urządzeń i aplikacji mobilnych.
ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: W artykule syntetycznie przedstawiono problem ewolucji oprogramowania i usług sieciowych służących zarządzaniu informacjami o dokumentach z jednoczesnym ukazaniem efemeryczności niektórych z wykorzystywanych przez użytkowników typów narzędzi. Zagadnienie to nie było do tej pory przedmiotem szerszych rozważań. Artykuł może być w przyszłości punktem odniesienia do badań szczegółowych oraz stanowić materiał porównawczy dla podobnych analiz.
Słowa kluczowe
Folksonomia; Tagi; Hashtagi; Serwisy zakładkowe; Menedżery bibliografii; Generatory bibliografii
Bibliografia
Anderson, P. (2016). Web 2.0 and Beyond: Principles and Technologies. Boca Raton: CRC Press.
Aune, S.P. (2007). Social bookmarking: 50+ social bookmarking sites [online]. Mashable [29.04.2016], http://mashable.com/2007/08/08/social-bookmarking-2/#kKw3ArUWgGqr
Barycki, P. (2015). Boisz się, że Facebook włączy autooznaczanie? Spokojnie, wyjaśniamy o co chodzi [online]. Spider’sWeb. Blog blisko technologii [20.04.2016], http://www.spidersweb.pl/2015/02/facebook-autooznaczanie.html
Brzostek-Pawłowska, J. (2011). Zmiany w modelach i technologiach informacyjnych w dobie Web 2.0 i Web 3.0. Elektronika,3, 143–151.
Clements, L.; Li Liew, Ch. (2016). Talking about tags: An exploratory study of librarians’ perception and use of social tagging in a public library. The Electronic Library , 34(22), 289–301.
Delicious (2016). Wikipedia, The Free Encyclopedia [online] [29.04.2016], https://en.wikipedia.org/wiki/Delicious_%28website%29dLibra (2010). Mechanizm tagowania obiektów cyfrowych [online]. Instrukcja obsługi systemu dLibra 5.0 oraz dMuseion 1.0
04.2016],https://confluence.man.poznan.pl/community/pages/viewpage.action?pageId=13631676
Farkas, M. G. (2007). Social Software in Libraries: Building Collaboration, Communication, and Community Online. Medford: Information Today.
Flikr (n.d.). The Help Forum. Updates on tags [online], [28.04.2016], https://www.flickr.com/help/forum/en-us/72157652019487118/
Galanciak, T. (2007). Wywiad: Joshua Schachter, del.icio.us [online]. Magazyn T3 [12.05.2016], http://magazynt3.pl/Wywiad-Joshua-Schachter-delicious/
Gilton, D.L. (2016) Creating and promoting lifelong learning in public libraries : tools and tips for practitioners. Lanham: Rowman & Littlefield.
Gmiterek, G. (2012). Biblioteka w środowisku społecznościowego internetu: biblioteka 2.0. Warszawa: Wydaw. SBP.
Gmiterek, G. (2014). Biblioteka 2.0 w 2014 r. – analiza zjawiska. E-mentor, 2, 24–33.
Goodreads (n.d.). Librarian manual [online]. Goodreads [24.04.2016], https://www.goodreads.com/librarian_manual
Górska, A. (2012). Tagowanie kontrolowane – oksymoron czy przyszłość języków informacyjno--wyszukiwawczych. Zagadnienia Informacji Naukowej, 2, 6–17.
Hofmokl, J. (2009). Internet jako nowe dobro wspólne. Warszawa: Wydaw. Akademickie i Profesjonalne.
Hotho, A. (2010). Data mining on folksonomies. In: G. Armano et al. (eds.) Intelligent Information Access. Berlin: Springer, 57–82.
Jäschke, R.; Hatho, A.; Schmitz, Ch.; Grahl, M.; Krause, B.; Stumme, G. (2007). Organizing Publi-cations and Bookmarks in BibSonomy [online]. WWW2007: 16th International World Wide Web Conference, May 8–12, 2007, Banff, Alberta, Canada [27.05.2016], http://www2007.org/workshops/paper_25.pdf
Kotuła S. D. (2009). Folksonomia – narodziny i charakterystyka (w aspekcie wyszukiwania informacji). Folia Bibliologica, 51, 139–149.
Kulczycki, E. (2012). Jak zrobić bibliografię? Internetowe generatory dla studentów i uczniów [online]. Warsztat badacza – Emanuel Kulczycki [6.06.2016], http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/jak-zrobic-bibliografie-internetowe-generatory-dla-studentow-i-uczniow/
Lakomy, M. (2014). Tweety na szczycie. Polityka responsywna. Studia Medioznawcze, 2, 153–164.
Lambe, P. (2007). Organising knowledge : taxonomies, knowledge and organisational effectiveness. Witney: Chandos Publishing (Oxford) Ltd.
Lessig L. (2009). Remiks. Aby sztuka i biznes rozkwitały w hybrydowej gospodarce. Warszawa: Wydaw. Akademickie i Profesjonalne.
Lubimyczytać (n.d.). FAQ dla bibliotekarzy [online]. Lubimyczytac.pl [27.04.2016], http://lubimy-czytac.pl/faq-dla-bibliotekarzy#temat-1
Natanson, B. O. (2012). A Happy Anniversary: Four Years of Sharing on Flickr [online]. Picture This. Library of Congress Prints & Photos [26.04.2016], http://blogs.loc.gov/picturethis/2012/01/a-happy-anniversary-four-years-of-sharing-on-flickr/
Northrup, L. (2015). Flickr Robots Auto-Tag Every Photo, Auto-Annoy Users [online]. Consumerist, May 21 [26.042016], https://consumerist.com/2015/05/21/flickr-robots-auto-tag-every-photoauto-annoy-users/
Olszański, L. (2012). Media i dziennikarstwo internetowe. Warszawa: Wydaw. Akademickie i Pro-fesjonalne.
Pacek, J. (2010). Bibliografia w zmieniającym się środowisku informacyjnym . Warszawa: Wydaw. SBP.
Paleczna, D. (2013). Folksonomia w serwisie bibliosfera.net – liczby, przykłady, charakterystyka [online]. Podkarpackie Studia Bibliologiczne, 2 [8.06.2016], http://psb.ur.edu.pl/psb022013
Pash, A.; Trapani, G. (2012). Lifehacker. Jak żyć i pracować z głową? Gliwice: Wydaw. Helion.
PennTags (2016).[online] [20.05.2016], http://tags.library.upenn.edu/
Pirmann, C. M. (2012). Tags in the Catalogue: Insights From a Usability. Study of LibraryThing for Libraries. Library Trends, 61, 1, 234–247.
Popielarczyk, T. (2015). Facebook samodzielnie oznaczy osoby na każdym opublikowanym zdjęciu. Czy tego chcą czy nie [online]. Antyweb [20.04.2016], http://antyweb.pl/facebook-samodzielnie-oznaczy-osoby-na-kazdym-opublikowanym-zdjeciu-czy-tego-chca-czy-nie/
Roszkowski, M. (2008). Czym jest tagowanie? [online] Warsztaty Bibliotekarskie, 3–4, [19.04.2016], http://www.pedagogiczna.edu.pl/warsztat/2008/3–4/080306.htm
Roszkowski, M. (2007). Folskonomia jako narzędzie społecznego tagowania. Warsztaty Bibliotekar-skie [online], nr 4, [19.04.2016], http://www.pedagogiczna.edu.pl/warsztat/2007/4/070404.htm
Roszkowski, M. (2015). Wykorzystanie technologii informacyjnych do gromadzenia i analizy danych ze społecznościowego serwisu Lubimy Czytać. W: G. Gmiterek, M. Ochmański, M. Roszkowski (red.), LaTeI – z badań nad wykorzystaniem technologii informacyjnych w bibliologii i informato-logii. Warszawa: Wydaw. SBP.
Roth, M. (2015). The Flickr Commons welcomes our 100th institution [online], Flikr blog [29.04.2016], http://blog.flickr.net/en/2015/03/25/the-flickr-commons-welcomes-our-100th-institution/
Rozkosz, E. (2014). generator bibliografii w Dokumentach google [online]. Edukacja informacyjna [6.06.2016], http://www.edukacjainformacyjna.pl/2014/03/generator-bibliografii-w-dokumentach-google/
San, M. (2010). Handbook of Research on Web 2.0, 3.0, and X.0: Technologies, Business, and Social Applications: Technologies, Business, and Social Applications, vol. 1. Hershey: Information Science Reference.
Sosińska-Kalata, B. (2008). Kryteria ocen stosowanych wobec systemów porządkowania dokumen-tów W: Dokument, książka i biblioteka w badaniach naukowych i nauczaniu uniwersyteckim. M. Skalska-Zlat & A. Żbikowska-Migoń. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 18–46.
Springer, M.; Dulabahn, B.; Michel, P. ; Natanson, B.; Reser, D.; Woodward, D.; Zinkham, H. (2008). For the Common good: The Library of Congress Flickr Pilot Project [online]. Library of Congress. Prints & Photographs Reading Room [26.04.2016], www.loc.gov/rr/print/flickr_report_final.pdf
Sriharee, G. (2015). An ontology-based approach to auto-tagging articles [online]. Viet-nam Journal of Computer Science, 2, 85 – 94 [26.04.2016], http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs40595–014-0033–6.
Stelzel-Morawietz, P. (2016). Test przeglądarek internetowych. PC World, 5, 84–91.
Stępień K. (2010). Folksonomie czyli społecznościowe opisywanie treści: poradnik. Warszawa: Wydaw. SBP.
Świgoń, M. (2012). Zarządzanie wiedzą i informacją. Podstawy teoretyczne. Badania w wymiarze indywidualnym. Olsztyn: Wydaw. UWM.
Tomaszczyk, J. (2007). Taksonomia jako narzędzie organizacji informacji. Zagadnienia Informacji Naukowej, 1, 40–49.
Vander Wal, T. (2005). Explaining and Showing Broad and Narrow Folksonomies [online]. Vanderwal.net [27.04.2016], http://www.vanderwal.net/random/entrysel.php?blog=1635
Werla, M. (2012). Web 2.0 i (polskie) biblioteki cyfrowe [online]. Biuletyn EBIB, [27.04.2016], http://www.ebib.pl/images/stories/numery/129/129_werla_.pdf
Wowra, W. (2008). Ulubione on-line. Magazyn Internet, 8, 50.
Woźniak-Kasperek, J. (2011). Wiedza i język informacyjny w paradygmacie sieciowym. Warszawa: Wydaw. SBP.
Woźniak-Kasperek, J. (2015). Bibliografia a katalog biblioteczny – dyskusja o pojęciach i terminach. Przegląd Biblioteczny, 4, 517–532.
Yang, L.; Sun, T.; Zhang, M.; Mei, Q. (2012). We Know What @You #Tag: Does the Dual Role Affect Hashtag Adoption? [online]. University of Michigan. Personnal WWW Server [22.04.2016], http://www-personal.umich.edu/~qmei/pub/www2012-yang.pdf
Zalewski, P. (2007). Osiem cech Web 2.0 [online]. Internet Standard [12.05.2016], http://www.inter-netstandard.pl/news/107199/Osiem.cech.Web.2.0.html
Afiliacja: Katedra Bibliografii i Dokumentacji, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Dr Grzegorz Gmiterek jest adiunktem w Katedrze Bibliografii i Dokumentacji na Wydziale Dziennikarstwa,
Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w problematyce stosowania nowych technologii w bibliotekach (ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania przez bibliotekarzy elementów i narzędzi wchodzących w skład szeroko pojmowanego zjawiska Web 2.0). Najważniejsze publikacje:
Biblioteka w środowisku społecznościowego internet (biblioteka 2.0), Warszawa 2012.; The book in era of new technologies, integration and interactivity of media [W:] History 2.0. Panta Rhei. Symposium Proceedings 19th General Congress of Polish Historians, September 17 Szczecin, Anna Sobczak, Marta Cichocka, Piotr Frąckowiak, ed. Lublin 2014, 75–81; eBook 2.0. Książka w rzeczywistości sieci drugiej generacji i mobilnych technologii [W:] W kręgu kultury czytelniczej dzieci i młodzieży, pod red. M. Antczak, A. Walczak – Niewiadomskiej, Łódź 2015, 51 – 68; Rzeczywistość rozszerzona a książka i prasa [w:] LaTeI – z badań nad wykorzystaniem technologii informacyjnych w bibliologii i informatologii, pod. red. G. Gmiterka, M. Ochmańskiego i M. Roszkowskiego. Warszawa 2015, 41–66.
Kontakt z autorem:
ggmiterek@uw.edu.pl
Katedra Bibliografii i Dokumentacji
Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Uniwersytet Warszawski
ul. Nowy Świat 69
00–927 Warszawa
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
