Polskie repozytoria instytucjonalne jako miejsce dla otwartych zasobów naukowych i edukacyjnych


Ewa Głowacka 

Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,  Polska

Abstrakt

Cel/teza: Otwarte repozytoria cyfrowe to obecnie bardzo dynamicznie rozwijający się rodzaj źródeł informacji naukowej. Celem artykułu jest omówienie wyników badań nad stanem funkcjonujących w Polsce naukowych repozytoriów tworzonych przez wyższe uczelnie i inne jednostki naukowe.
Koncepcja/metody badań: Przedstawiono polskie repozytoria naukowe od strony ich rozwoju, liczebności, struktury zasobów oraz funkcji. Zdecydowano się na analizę jedynie takich inicjatyw, które gromadzą zasoby nowe, a nie – jak w przypadku licznie funkcjonujących w Polsce bibliotek cyfrowych – zdigitalizowane kolekcje dziedzictwa narodowego. Pomocą w wyborze serwisów były listy repozytoriów naukowych zawartych w portalu Uwolnij Naukę, EBIB oraz w bazie Agregator CEON. Każdy z serwisów przebadano oddzielnie. Dla przedstawienia liczby inicjatyw zagranicznych oraz funkcji repozytoriów polskich i obcych wykorzystano serwis OpenDOAR oraz literaturę przedmiotu. Wyniki i wnioski: Autorce udało się odnaleźć 33 aktualnie funkcjonujące polskie otwarte repozytoria naukowe. Ogółem zgromadziły one ok. 270 tys. różnorodnych zasobów, przede wszystkim prac dyplomowych i doktorskich, artykułów z czasopism oraz materiałów dydaktycznych. Projekty te rozwijają się bardzo aktywnie, zważywszy na to, że mają jeszcze bardzo krótką historię. Tworzenie repozytoriów przynosi wiele korzyści dla uczelni. Zaliczymy do nich wzrost jej prestiżu jako skutek wzrostu widoczności badań naukowych prowadzonych na wydziałach, promowanie kadry naukowej, wspieranie edukacji studentów poprzez ułatwienie im dostępu do materiałów dydaktycznych.
Zastosowania praktyczne: Wyniki analizy polskich repozytoriów pokazują obraz ich obecnego stanu rozwoju oraz mogą stanowić zachętę do deponowania prac oraz korzystania z ich zasobów.

Słowa kluczowe

Open Access; Polskie repozytoria instytucjonalne; Polskie repozytoria dziedzinowe; Zasoby cyfrowe

Bednarek-Michalska B. (2011). Rola bibliotek naukowych we wdrażaniu rozwiązań otwartych. Repozytorium Open Access – model dla uczelni [online]. [19.05. 2016], http://suw.biblos.pk.edu.pl/resources/i5/i7/i8/i0/r5780/BednarekMichalskaB_RolaBibliotek.pdf

Bednarek-Michalska B.(2012) Repozytoria surowych danych – dlaczego biblioteki powinny je znać? [online]. Biuletyn EBIB, 135,[20.11.2015], http://www.nowyebib.info/images/stories/numery/135/135_michalska_.pdf

Karwasińska E. (2012). Polskie repozytoria otwarte. [online] Biuletyn EBIB, 20.08.2016], http://open.ebib.pl/ojs/index.php/ebib/article/view/157/296

Przyłuska J.; Radomska A. (2010). Repozytorium tematyczne publikacji powstałych w ramach sieci doskonałości ECNIS [online]. Forum Bibl. Med., 1(5), [29.08.2016], http://cybra.lodz.pl/Content/4644

Przyłuska J.; Radomska, A.; Kłosiński, R. (2007). Budowanie repozytorium dziedzinowego – doświadczenia Biblioteki Naukowej Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi i Biblioteki Politechniki Łódzkiej [online]. W: EBIB Materiały konferencyjne nr 18. [29.08.2016], http://www.ebib.pl/publikacje/matkonf/mat18/przyluska_radomska_klosinski.php

RCIN (2014). Informacje o Projekcie RCIN [online], [29.08.2016], http://www.rcin.org.pl/dlibra/text?id=aboutRCIN

Rychlik, M.; Karwasińska, E. (b.d.). Repozytoria otwarte – zielony kanał Open Access [online]. [24.08.2016], http://elearning.pwste.edu.pl/moodle/mod/book/view.php?id=93&chapterid=28

Rychlik M. (2011). Co repozytorium instytucjonalne oferuje swojej społeczności akademickiej? – na przykładzie repozytorium AMUR oraz repozytoriów na świecie [online]. [29.08.2016], http://fbc.pionier.net.pl/details/nn2Zvh5

Sidor M. (2014). Repozytorium instytucjonalne – jego funkcje i narzędzia w komunikacji naukowej w oparciu o doświadczenia WSB – [Preprint] [on-line]. [29.08.2016], http://repozytorium.wsb-nlu.edu.pl/handle/11199/4384


Opublikowane: 2016-09-01



Ewa Głowacka  egt@umk.pl

Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,  Polska

Biogram:

Dr hab. Ewa Głowacka pracuje w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliologii UMK. Obecnie jest jego dyrektorem. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół elektronicznych zasobów informacji, zarządzania jakością i oceną jakości zasobów informacyjnych, zarządzania informacją, zarządzania wiedzą,
architektury informacji.

Kontakt z autorką:
egt@umk.pl
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
ul. Władysława Bojarskiego 1
87–100 Toruń





CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe