Rezyliencja i poczucie koherencji odbiorców informacji – ujęcie medioznawcze
Alicja Waszkiewicz-Raviv
Abstrakt
Celem artykułu jest konceptualizacja dwóch pojęć służących do opisu dobrostanu odbiorców informacji pochodzących z mediów. Interdyscyplinarne opracowanie teoretyczne dotyczy psychologicznych terminów rezyliencji oraz poczucia koherencji odbiorców informacji w ujęciu medioznawczym. W pierwszej części opisano społeczny kontekst tzw. czasów VUCA, następnie przemiany teorii newsa (informacji medialnej) z perspektywy odbiorcy. Niestabilność, niepewność, złożoność i niepewność mediasfery wpływają na charakterystykę informacji w polu odbiorczym, a dokładnie ogniskują badania informacji na jej adresatach i ich dobrostanie. W wymiarze praktycznym prezentowane jest zestawienie cech informacji medialnych z koncepcją poczucia koherencji oraz odporności psychicznej odbiorców komunikatu.
Słowa kluczowe
Informacja medialna. Poczucie koherencji. Przeciążenie informacyjne. Rezyliencja.
Bibliografia
Almedom, A. M. (2005). Resilience, hardiness, sense of coherence, and posttraumatic growth: All paths leading to “light at the end of the tunnel”? Journal of Loss and Trauma, 10(3), 253–265.
Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo IPN.
Arnold, M., Goldschmitt, M., Rigotti, T. (2023). Dealing with information overload: A comprehensive review. Frontiers in Psychology, 14, 1122200.
Batorowska, K. H. (2024). Poczucie bezpieczeństwa informacyjnego w świecie VUCA. Nowoczesne Systemy Zarządzania, 19(1), 39–54.
Borden, S. L. (2022). The Routledge companion to media and poverty. Routledge/Taylor & Francis Group.
Bourdieu, P. (2009). O telewizji. Panowanie dziennikarstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Castells, M. (2013). Władza komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Collyer, F. M. (2018). Global patterns in the publishing of academic knowledge: Global North, global South. Current Sociology, 66(1), 56–73. doi:10.1177/0011392116680020
Craig, R. T. (1999). Communication theory as a field. Communication Theory, 9(2), 119–161.
De Vos, J. (2015). Self-help: And pop psychology. In I. Parker (ed.), Handbook of critical psychology (p. 250–258). Routledge.
Dobek-Ostrowska, B. (2007). Podstawy komunikowania społecznego. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Drucker, P. F. (1966). The effective executive. New York: Harper Business.
Entman, R. M. (2007). Framing bias: Media in the distribution of power. Journal of Communication, 57(1), 163–173.
Flusser, V. (2024). Komunikologia, Warszawa: Aletheia.
Fox, B. (2017). Documentary media: History, theory, practice. Routledge.
Fukuyama, F. (2017). Koniec historii i ostatni człowiek. Kraków: Znak.
Goban-Klas, T. (2020). Rwący nurt mediów. Mediocen – nowa fala mediatyzacji życia społecznego. Warszawa, Rzeszów: Universitas, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania.
Han, B-Ch. (2022). Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Han, B-Ch. (2024). Kryzys narracji i inne eseje. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Hendrykowski, M. (2016). Fakt medialny. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 18(27), 304–316.
Houston, J. B., Buzzanell, P. M. (2018). Communication and resilience: Concluding thoughts and key issues for future research. Journal of Applied Communication Research, 46(1), 26–27.
Houston, J. B., Buzzanell, P. M. (2020). Communication and resilience: Introduction to the Journal of Applied Communication Research special issue. Journal of Applied Communication Research, 48(1), 1–4. doi:10.1080/00909882.2020.1711956
Koczerga, M. (2011). Komplementarność i substytucyjność narzędzi komunikacji. Zeszyty Naukowe. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, (208), 212–220.
Kolber, M. (2019). Psychologiczne aspekty wyuczonej bezradności i ich implikacje pedagogiczne. Przegląd Pedagogiczny, (2), 134–143.
Kudra, A. (2010). News jako funkcja. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 13, 399–404.
Kulczycki, E., Wendland, M. (2014). O kulturalistycznej teorii komunikacji. Kultura – Media – Teologia, 16, 9–25.
Magala, S. (2017). Rozmowy czasem kontrolowane (czyli jakie media są na czasie?). Media – Biznes – Kultura. Dziennikarstwo i komunikacja społeczna, (3), 9–16.
Materska, K. (2021). Infodemia w pandemii. Horyzonty Wychowania, 20(55), 61–71.
McQuail, D. (2012). Teoria komunikowania masowego. Warszawa: PWN.
Modzelewska, M. (2023). Czy pop psychologia uczy psychologii? Wiedza psychologiczna wśród uczniów szkół ponadpodstawowych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J. Paedagogia–Psychologia, 36(1), 149–178.
Mrozowski, M. (2024). Medioznawstwo w perspektywie zmian cywilizacyjnych. Studia Medioznawcze, 25(3), 129–143.
Mueller, M. E., Rajaram, D. (2022). Social media storytelling. Routledge.
Nagy, P., Eschrich, J., Finn, E. (2020). Time hacking: How technologies mediate time. Information, Communication & Society, 24(15), 2229–2243.
Nowak-Teter, E. (2018). Temporalny wymiar mediatyzacji, czyli co media robią z naszym czasem. Zeszyty Prasoznawcze, 61(3), 513–528. doi:10.4467/22996362PZ.18.031.10133
Ogonowska, A. (2021). Cyberpsychologia. Media– użytkownicy – zastosowania. Kraków: Impuls.
O’Halloran, K. L., Pal, G., Jin, M. (2021). Multimodal approach to analysing big social and news media data. Discourse, Context & Media, 40, 100467.
Otondo, R. F., Van Scotter, J. R., Allen, D. G., Palvia, P. (2008). The complexity of richness: Media, message, and communication outcomes. Information & Management, 45(1), 21–30.
Page, R. (2015). The narrative dimensions of social media storytelling: Options for linearity and tellership. In A. De Fina, A. Georgakopoulou (eds.), The Handbook of Narrative Analysis (p. 329–347). John Wiley & Sons.
Palczewski, M. (2015). Selekcja informacji w mediach – zasady, wartości, manipulacje. Naukowy Przegląd Dziennikarski, (2), 85–101.
Postman, N. (1995). Triumf techniki nad kulturą. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Raney, A. A., Janicke-Bowles, S. H., Oliver, M. B., Dale, K. R. (2021). Introduction to positive media psychology. Routledge/Taylor & Francis Group.
Rozbicka, P. (2024). Rozmyślając w chaosie – mapowanie sygnałów niepewności zorganizowanej. Dziennikarstwo i Media, (21), 13–23.
Ryan, M. L., Ruppert, J., Bernet, J. W. (eds.). (2004). Narrative across media: The languages of storytelling. University of Nebraska Press.
Schramm, W. (1949). The nature of news. Journalism Quarterly, 26(3), 259–269.
Seligman, M. E. (2019). Positive psychology: A personal history. Annual review of clinical psychology, 15(1), 1–23.
Seligman, M. E., Csíkszentmihályi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5–14. doi:10.1037/0003-066X.55.1.5
Skrzypiec, A. (2023). Zmiana paradygmatu komunikowania społecznego? Predykcje dotyczące dalszych ścieżek technoewolucji. W: M. Nowina Konopka, W. Świerczyńska-Głownia, A. Hess (red.), Nowa rewolucja komunikacyjna (s. 213–231). Nowy Targ: Wydawnictwo ToC.
Sobczak, B. (2016). News telewizyjny jako akt retoryczny. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 31(1), 97–112.
Taskan, B., Junça-Silva, A., Caetano, A. (2022). Clarifying the conceptual map of VUCA: a systematic review. International Journal of Organizational Analysis, 30(7), 196–217.
Toffler, A. (1970). Szok przyszłości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Virilio, P. (2006). Bomba informacyjna. Warszawa: Sic!
Woźniak-Kasperek, J. (2018). Przeciążenie informacyjne – wprowadzenie do tematu. Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych, 24(2), 77–92.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
