Tajna broń? Generatywna sztuczna inteligencja w rękach studentów: szanse i wyzwania
Anna Małgorzata Kamińska
Abstrakt
Abstrakt
Cel/Teza: Artykuł analizuje szanse i zagrożenia wynikające z wykorzystania generatywnej sztucznej inteligencji z perspektywy studentów polskiego szkolnictwa wyższego.
Koncepcja/Metody badań: W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego w formie ankiety internetowej, przeprowadzonej wśród studentów wybranych polskich uczelni.
Wyniki i wnioski: Wyniki badań ujawniły powszechną adopcję GenAI w środowisku akademickim, przy jednoczesnym deficycie wiedzy studentów w zakresie efektywnego i odpowiedzialnego korzystania z tych narzędzi oraz braku spójnych regulacji uczelnianych.
Oryginalność/Wartość poznawcza: Artykuł wypełnia lukę badawczą w polskim kontekście i oferuje praktyczne rekomendacje dla instytucji edukacyjnych oraz decydentów polityki edukacyjnej.
Słowa kluczowe
Adopcja technologii. Edukacja. Generatywna sztuczna inteligencja. Szkolnictwo wyższe. Studenci. Sztuczna inteligencja.
Bibliografia
Almassaad, A., Alajlan, H., Alebaikan, R. (2024). Student Perceptions of Generative Artificial Intelligence: Investigating Utilization, Benefits, and Challenges in Higher Education. Systems, 12(10), 385, 1–16. https://doi.org/10.3390/systems12100385
Bacchi, C. (2009). Analysing Policy: What’s the problem represented to be? Frenchs Forest: Pearson.
CEO.com.pl (2024). Jednolity System Antyplagiatowy wykryje teraz także prace napisane przez sztuczną inteligencję [online]. CEO.com.pl, [16.02.2025], https://ceo.com.pl/jednolity-system-antyplagiatowy-wykryje-teraz-takze-prace-napisane-przez-sztuczna-inteligencje-67381
Chan, C.K.Y., Hu, W. (2023). Students' Voices on Generative AI: Perceptions, Benefits, and Challenges in Higher Education [online]. arXiv preprint, arxiv.org, [16.02.2025], https://arxiv.org/abs/2305.00290
European Commission (2024). EU Artificial Intelligence Act [online]. EU Artificial Intelligence Act, [16.02.2025], https://artificialintelligenceact.eu/the-act/
Farrelly, T., Baker, N. (2023). Generative Artificial Intelligence: Implications and Considerations for Higher Education Practice. Education Sciences, 13(11), 1109, 1–14. https://doi.org/10.3390/educsci13111109
Fazlagić, J. (2022). Rozwój sztucznej inteligencji jako wyzwanie dla systemu edukacji. W: J. Fazlagić (red.) Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację. Jak przygotowywać się na szanse i wyzwania społeczno-gospodarcze związane ze sztuczną inteligencją?. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, 25–37.
Fox, K., Shaw, C. (2023). Artificial Intelligence in Higher Education: Trick or Treat? [online]. Tyton Partners, [16.02.2025], https://tytonpartners.com/artificial-intelligence-in-higher-education-trick-or-treat/
Francis, N.J., Jones, S., Smith, D.P. (2025). Generative AI in Higher Education: Balancing Innovation and Integrity. British Journal of Biomedical Science, 81, 14048, 1–9. https://doi.org/10.3389/bjbs.2024.14048
García-Peñalvo, F.J., Vázquez-Ingelmo, A. (2023). What Do We Mean by GenAI? A Systematic Mapping of The Evolution, Trends, and Techniques Involved in Generative AI. International Journal of Interactive Multimedia and Artificial Intelligence, 8(4), 7–16. https://doi.org/10.9781/ijimai.2023.07.006
Grzesiak, M., Kluza, K., Potoczek, N.R., Szała, L. (2024). Beyond Traditional Learning: The LLM Revolution in BPM Education at University. In: C. Di Ciccio, et al. (eds.) Business Process Management: Blockchain, Robotic Process Automation, Central and Eastern European, Educators and Industry Forum. Cham: Springer Nature Switzerland, 406–415.
Kim, J., Yu, S., Detrick, R., Li, N. (2024). Exploring students’ perspectives on generative AI-assisted academic writing. Education and Information Technologies, 30 (1), 1265–1300. https://doi.org/10.1007/s10639-024-12878-7
Kolasa, D., Guzdek, S. (2020). Tutoring akademicki jako forma edukacji spersonalizowanej na przykładzie Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W: J. Jęczeń, P. Guzdek, A. Petryk (red.) Personalizm w nauce i kulturze: studia i rozprawy. Lublin : Wydawnictwo KUL, 287–311.
Lee, S.S., Moore, R.L. (2024). Harnessing Generative AI (GenAI) for Automated Feedback in Higher Education: A Systematic Review. Online Learning, 28(3), 82–106. https://doi.org/10.24059/olj.v28i3.4593
Łodzikowski, K., Foltz, P.W., Behrens, J.T. (2024). Generative AI and Its Educational Implications [online]. arXiv preprint, arxiv.org, [16.02.2025], https://arxiv.org/abs/2401.08659
Luo, J. (2024). A critical review of GenAI policies in higher education assessment: a call to reconsider the “originality” of students’ work. Assessment & Evaluation in Higher Education, 49(5), 651–664. https://doi.org/10.1080/02602938.2024.2309963
Mozelius, P. (2024). Generative AI and its Impact on Activities and Assessment in Higher Education: Some Recommendations From Master's Students. In: C. Gonçalves, J.C. Dias Rouco, C. Rouco (eds.) Proceedings of the International Conference on AI Research, 289–295. https://doi.org/10.34190/icair.4.1.3025
Mozelius, P., Håkansson Lindqvist, M., Cleveland-Innes, M., Jaldemark, J., Sundgren, M. (2024). Educating the Educators on Generative Artificial Intelligence in Higher Education. In: C. Gonçalves, J.C. Dias Rouco, C. Rouco (eds.) Proceedings of the International Conference on AI Research, 296–302. https://doi.org/10.34190/icair.4.1.3026
Pyżalski, J., Łuczyńska, A., red. (2024). Sztuczna inteligencja: prawdziwe zmiany w edukacji? [online]. Fundacja Szkoła z Klasą, [16.02.2025], https://www.szkolazklasa.org.pl/materialy/publikacja-sztuczna-inteligencja-prawdziwe-zmiany-w-edukacji/
Raszyd, K.I., Wesołowska, A., Tomaszewska, K. (2024). Sztuczna Inteligencja w nauce – jak studenci wykorzystują AI w edukacji wyższej. Akademia Zarządzania, 8(3), 373–400. https://doi.org/10.24427/az-2024-0053
Tillmanns, T., Filho, A.S., Rudra, S., Weber, P., Dawitz, J., Wiersma, E., Dudenaite, D., Reynolds, S. (2025). Mapping Tomorrow’s Teaching and Learning Spaces: A Systematic Review on GenAI in Higher Education. Trends in Higher Education, 4(1), 2, 1–26. https://doi.org/10.3390/higheredu4010002
Tzirides, A.O., Saini, A., Zapata, G., Searsmith, D., Cope, B., Kalantzis, M., Castro, V., Kourkoulou, T., Jones, J., Abrantes de Silva, R., Whiting, J., Kastania, N.P. (2023). Generative AI: Implications and Applications for Education [online]. arXiv preprint, arxiv.org, [16.02.2025], https://arxiv.org/abs/2305.07605
Yusuf, A., Pervin, N., Román-González, M., Md Noor, N. (2024). Generative AI in education and research: A systematic mapping review. Review of Education, 12(2), e3489. https://doi.org/10.1002/rev3.3489
Bacchi, C. (2009). Analysing Policy: What’s the problem represented to be? Frenchs Forest: Pearson.
CEO.com.pl (2024). Jednolity System Antyplagiatowy wykryje teraz także prace napisane przez sztuczną inteligencję [online]. CEO.com.pl, [16.02.2025], https://ceo.com.pl/jednolity-system-antyplagiatowy-wykryje-teraz-takze-prace-napisane-przez-sztuczna-inteligencje-67381
Chan, C.K.Y., Hu, W. (2023). Students' Voices on Generative AI: Perceptions, Benefits, and Challenges in Higher Education [online]. arXiv preprint, arxiv.org, [16.02.2025], https://arxiv.org/abs/2305.00290
European Commission (2024). EU Artificial Intelligence Act [online]. EU Artificial Intelligence Act, [16.02.2025], https://artificialintelligenceact.eu/the-act/
Farrelly, T., Baker, N. (2023). Generative Artificial Intelligence: Implications and Considerations for Higher Education Practice. Education Sciences, 13(11), 1109, 1–14. https://doi.org/10.3390/educsci13111109
Fazlagić, J. (2022). Rozwój sztucznej inteligencji jako wyzwanie dla systemu edukacji. W: J. Fazlagić (red.) Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację. Jak przygotowywać się na szanse i wyzwania społeczno-gospodarcze związane ze sztuczną inteligencją?. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, 25–37.
Fox, K., Shaw, C. (2023). Artificial Intelligence in Higher Education: Trick or Treat? [online]. Tyton Partners, [16.02.2025], https://tytonpartners.com/artificial-intelligence-in-higher-education-trick-or-treat/
Francis, N.J., Jones, S., Smith, D.P. (2025). Generative AI in Higher Education: Balancing Innovation and Integrity. British Journal of Biomedical Science, 81, 14048, 1–9. https://doi.org/10.3389/bjbs.2024.14048
García-Peñalvo, F.J., Vázquez-Ingelmo, A. (2023). What Do We Mean by GenAI? A Systematic Mapping of The Evolution, Trends, and Techniques Involved in Generative AI. International Journal of Interactive Multimedia and Artificial Intelligence, 8(4), 7–16. https://doi.org/10.9781/ijimai.2023.07.006
Grzesiak, M., Kluza, K., Potoczek, N.R., Szała, L. (2024). Beyond Traditional Learning: The LLM Revolution in BPM Education at University. In: C. Di Ciccio, et al. (eds.) Business Process Management: Blockchain, Robotic Process Automation, Central and Eastern European, Educators and Industry Forum. Cham: Springer Nature Switzerland, 406–415.
Kim, J., Yu, S., Detrick, R., Li, N. (2024). Exploring students’ perspectives on generative AI-assisted academic writing. Education and Information Technologies, 30 (1), 1265–1300. https://doi.org/10.1007/s10639-024-12878-7
Kolasa, D., Guzdek, S. (2020). Tutoring akademicki jako forma edukacji spersonalizowanej na przykładzie Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W: J. Jęczeń, P. Guzdek, A. Petryk (red.) Personalizm w nauce i kulturze: studia i rozprawy. Lublin : Wydawnictwo KUL, 287–311.
Lee, S.S., Moore, R.L. (2024). Harnessing Generative AI (GenAI) for Automated Feedback in Higher Education: A Systematic Review. Online Learning, 28(3), 82–106. https://doi.org/10.24059/olj.v28i3.4593
Łodzikowski, K., Foltz, P.W., Behrens, J.T. (2024). Generative AI and Its Educational Implications [online]. arXiv preprint, arxiv.org, [16.02.2025], https://arxiv.org/abs/2401.08659
Luo, J. (2024). A critical review of GenAI policies in higher education assessment: a call to reconsider the “originality” of students’ work. Assessment & Evaluation in Higher Education, 49(5), 651–664. https://doi.org/10.1080/02602938.2024.2309963
Mozelius, P. (2024). Generative AI and its Impact on Activities and Assessment in Higher Education: Some Recommendations From Master's Students. In: C. Gonçalves, J.C. Dias Rouco, C. Rouco (eds.) Proceedings of the International Conference on AI Research, 289–295. https://doi.org/10.34190/icair.4.1.3025
Mozelius, P., Håkansson Lindqvist, M., Cleveland-Innes, M., Jaldemark, J., Sundgren, M. (2024). Educating the Educators on Generative Artificial Intelligence in Higher Education. In: C. Gonçalves, J.C. Dias Rouco, C. Rouco (eds.) Proceedings of the International Conference on AI Research, 296–302. https://doi.org/10.34190/icair.4.1.3026
Pyżalski, J., Łuczyńska, A., red. (2024). Sztuczna inteligencja: prawdziwe zmiany w edukacji? [online]. Fundacja Szkoła z Klasą, [16.02.2025], https://www.szkolazklasa.org.pl/materialy/publikacja-sztuczna-inteligencja-prawdziwe-zmiany-w-edukacji/
Raszyd, K.I., Wesołowska, A., Tomaszewska, K. (2024). Sztuczna Inteligencja w nauce – jak studenci wykorzystują AI w edukacji wyższej. Akademia Zarządzania, 8(3), 373–400. https://doi.org/10.24427/az-2024-0053
Tillmanns, T., Filho, A.S., Rudra, S., Weber, P., Dawitz, J., Wiersma, E., Dudenaite, D., Reynolds, S. (2025). Mapping Tomorrow’s Teaching and Learning Spaces: A Systematic Review on GenAI in Higher Education. Trends in Higher Education, 4(1), 2, 1–26. https://doi.org/10.3390/higheredu4010002
Tzirides, A.O., Saini, A., Zapata, G., Searsmith, D., Cope, B., Kalantzis, M., Castro, V., Kourkoulou, T., Jones, J., Abrantes de Silva, R., Whiting, J., Kastania, N.P. (2023). Generative AI: Implications and Applications for Education [online]. arXiv preprint, arxiv.org, [16.02.2025], https://arxiv.org/abs/2305.07605
Yusuf, A., Pervin, N., Román-González, M., Md Noor, N. (2024). Generative AI in education and research: A systematic mapping review. Review of Education, 12(2), e3489. https://doi.org/10.1002/rev3.3489
Anna Małgorzata Kamińska
anna.kaminska@us.edu.pl
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
