Rezyliencja i poczucie koherencji odbiorców informacji – ujęcie medioznawcze.


Alicja Waszkiewicz-Raviv 

Afiliacja: ,  Polska

Abstrakt

Celem artykułu jest konceptualizacja dwóch pojęć służących do opisu dobrostanu odbiorców informacji pochodzących z mediów. Interdyscyplinarne opracowanie teoretyczne dotyczy psychologicznych terminów rezyliencji oraz poczucia koherencji odbiorców informacji w ujęciu medioznawczym. W pierwszej części opisano społeczny kontekst tzw. czasów VUCA, następnie przemiany teorii newsa (informacji medialnej) z perspektywy odbiorcy. Niestabilność, niepewność, złożoność i niepewność mediasfery wpływają na charakterystykę informacji w polu odbiorczym, a dokładnie ogniskują badania informacji na jej adresatach i ich dobrostanie. W wymiarze praktycznym prezentowane jest zestawienie cech informacji medialnych z koncepcją poczucia koherencji oraz odporności psychicznej odbiorców komunikatu.

Słowa kluczowe

Rezyliencja, poczucie koherencji, informacja medialna, przeciążenie informacyjne; VUCA


Almedom, A. M. (2005). Resilience, hardiness, sense of coherence, and posttraumatic growth: all paths leading to “light at the end of the tunnel”?. Journal of Loss and Trauma, 10(3), 253-265.
Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo IPN.
Arnold, M., Goldschmitt, M., & Rigotti, T. (2023). Dealing with information overload: a comprehensive review. Frontiers in psychology, 14, 1122200.
Batorowska, K. H. (2024). Poczucie bezpieczeństwa informacyjnego w świecie VUCA. Nowoczesne Systemy Zarządzania, 19(1), 39-54.
Batorowska, K. H. (2024). Poczucie bezpieczeństwa informacyjnego w świecie VUCA. Nowoczesne Systemy Zarządzania, 19(1), 39-54.
Borden, S.L. (2022). The Routledge Companion to Media and Poverty, Routledge/Taylor & Francis Group.
Borden, S.L. (2022). The Routledge Companion to Media and Poverty, Routledge/Taylor & Francis Group.
Bourdieu P., (2009). O telewizji. Panowanie dziennikarstwa, Warszawa: PWN,
Castells, M. (2013). Władza komunikacji. Warszawa: PWN.
Castells, M. (2013). Władza komunikacji. Warszawa: PWN.
Collyer, F. M. (2018). Global patterns in the publishing of academic knowledge: Global North, global South. Current Sociology, 66(1), 56-73. https://doi.org/10.1177/0011392116680020
Collyer, F. M. (2018). Global patterns in the publishing of academic knowledge: Global North, global South. Current Sociology, 66(1), 56-73. https://doi.org/10.1177/0011392116680020
Craig, R. T. (1999). Communication theory as a field. Communication theory, 9(2), 119-161.
Craig, R. T. (1999). Communication theory as a field. Communication theory, 9(2), 119-161.
De Vos, J. (2015). Self-help: And pop psychology. In Handbook of critical psychology (pp. 250-258). Routledge.
Dobek-Ostrowska, B., 2007. Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław: Wyd. Astrum
Dobek-Ostrowska, B., 2007. Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław: Wyd. Astrum
Drucker PF (1966) The Effective Executive. New York: Harper Business.
Drucker PF (1966) The Effective Executive. New York: Harper Business.
Entman, R. M. (2007). Framing bias: Media in the distribution of power. Journal of communication, 57(1), 163-173.
Entman, R. M. (2007). Framing bias: Media in the distribution of power. Journal of communication, 57(1), 163-173.
Flusser, V. (2024) Komunikologia, Warszawa: Aletheia.
Flusser, V. (2024) Komunikologia, Warszawa: Aletheia.
Fox, B. (2017). Documentary media: History, theory, practice. Routledge.
Fox, B. (2017). Documentary media: History, theory, practice. Routledge.
Fukuyama, F. (2017). Koniec historii i ostatni człowiek. Kraków: Znak.
Fukuyama, F. (2017). Koniec historii i ostatni człowiek. Kraków: Znak.
Goban-Klas, T. (2020). Rwący nurt mediów. Mediocen–nowa fala mediatyzacji życia społecznego. Warszawa: Universitas i Rzeszów: Wyd. WSiZ.
Goban-Klas, T. (2020). Rwący nurt mediów. Mediocen–nowa fala mediatyzacji życia społecznego. Warszawa: Universitas i Rzeszów: Wyd. WSiZ.
Han, B-Ch. (2022). Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje. Warszawa: Wydaw. Krytyki Politycznej.
Han, B-Ch. (2022). Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje. Warszawa: Wydaw. Krytyki Politycznej.
Han, B-Ch. (2024). Kryzys narracji I inne eseje. Warszawa: Wydaw. Krytyki Politycznej.
Houston, J. B., & Buzzanell, P. M. (2018). Communication and resilience: Concluding thoughts and key issues for future research. Journal of Applied Communication Research, 46(1), 26-27.
Houston, J. B., & Buzzanell, P. M. (2018). Communication and resilience: Concluding thoughts and key issues for future research. Journal of Applied Communication Research, 46(1), 26-27.
Houston, J. B., & Buzzanell, P. M. (2020). Communication and resilience: introduction to the Journal of Applied Communication Research special issue. Journal of Applied Communication Research, 48(1), 1–4. https://doi.org/10.1080/00909882.2020.1711956
Houston, J. B., & Buzzanell, P. M. (2020). Communication and resilience: introduction to the Journal of Applied Communication Research special issue. Journal of Applied Communication Research, 48(1), 1–4. https://doi.org/10.1080/00909882.2020.1711956
https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.031.10133
Koczerga, M. (2011). Komplementarność i substytucyjność narzędzi komunikacji. Zeszyty Naukowe/Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, (208), 212-220.
Kolber, M. (2019). Psychologiczne aspekty wyuczonej bezradności i ich implikacje pedagogiczne. Przegląd pedagogiczny, (2), 134-143.
Kolber, M. (2019). Psychologiczne aspekty wyuczonej bezradności i ich implikacje pedagogiczne. Przegląd pedagogiczny, (2), 134-143.
Kudra, A. (2010). News jako funkcja. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 13.
Kulczycki, E., & Wendland, M. (2014). O kulturalistycznej teorii komunikacji. Kultura-Media-Teologia, 16, 9-25.
Magala, S. (2017). Rozmowy czasem kontrolowane (czyli jakie media są na czasie?). Media-Biznes-Kultura. Dziennikarstwo i komunikacja społeczna, (3), 9-16.
Magala, S. (2017). Rozmowy czasem kontrolowane (czyli jakie media są na czasie?). Media-Biznes-Kultura. Dziennikarstwo i komunikacja społeczna, (3), 9-16.
Materska, K. (2021). Infodemia w pandemii. Horyzonty wychowania, 20(55), 61-71.
McQuail, D. (2012). Teoria komunikowania masowego. Warszawa: PWN.
Modzelewska, M. (2023). Czy pop psychologia uczy psychologii? Wiedza psychologiczna wśród uczniów szkół ponadpodstawowych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J. Paedagogia-Psychologia, 36(1), 149-178.
Mueller, M. E., & Rajaram, D. (2022). Social media storytelling. Routledge.
Nagy, P., Eschrich, J., & Finn, E. (2020). Time hacking: how technologies mediate time. Information, Communication & Society, 24(15), 2229–2243.
Nagy, P., Eschrich, J., & Finn, E. (2020). Time hacking: how technologies mediate time. Information, Communication & Society, 24(15), 2229–2243.
Nowak-Teter, E. (2018). Temporalny wymiar mediatyzacji, czyli co media robią z naszym czasem Zeszyty Prasoznawcze, (61/3) (235), 513-528.
Nowak-Teter, E. (2018). Temporalny wymiar mediatyzacji, czyli co media robią z naszym czasem Zeszyty Prasoznawcze, (61/3) (235), 513-528.
Ogonowska, A. (2022). Psychologiczne aspekty mediów. Zeszyty Prasoznawcze, 65(4 (252)).
Ogonowska, A. (2022). Psychologiczne aspekty mediów. Zeszyty Prasoznawcze, 65(4 (252)).
O'Halloran, K. L., Pal, G., & Jin, M. (2021). Multimodal approach to analysing big social and news media data. Discourse, Context & Media, 40, 100467.
O'Halloran, K. L., Pal, G., & Jin, M. (2021). Multimodal approach to analysing big social and news media data. Discourse, Context & Media, 40, 100467.
Otondo, R. F., Van Scotter, J. R., Allen, D. G., & Palvia, P. (2008). The complexity of richness: Media, message, and communication outcomes. Information & Management, 45(1), 21-30.
Page, R. (2015). The narrative dimensions of social media storytelling: Options for linearity and tellership. The handbook of narrative analysis, 329-347.
Palczewski, M. (2015). Selekcja informacji w mediach–zasady, wartości, manipulacje. Naukowy Przegląd Dziennikarski, 2.
Palczewski, M. (2015). Selekcja informacji w mediach–zasady, wartości, manipulacje. Naukowy Przegląd Dziennikarski, 2.
Postman, N. (1995). Triumf techniki nad kulturą. Warszawa: PIW.
Postman, N. (1995). Triumf techniki nad kulturą. Warszawa: PIW.
Raney, A. A., Janicke-Bowles, S. H., Oliver, M. B., & Dale, K. R. (2021). Introduction to positive media psychology. Routledge/Taylor & Francis Group.
Raney, A. A., Janicke-Bowles, S. H., Oliver, M. B., & Dale, K. R. (2021). Introduction to positive media psychology. Routledge/Taylor & Francis Group.
Rozbicka, P. (2024). Rozmyślając w chaosie—mapowanie sygnałów niepewności zorganizowanej. Dziennikarstwo i Media, (21), 13-23.
Rozbicka, P. (2024). Rozmyślając w chaosie—mapowanie sygnałów niepewności zorganizowanej. Dziennikarstwo i Media, (21), 13-23.
Ryan, M. L., Ruppert, J., & Bernet, J. W. (Eds.). (2004). Narrative across media: The languages of storytelling. U of Nebraska Press.
Schramm, W. (1949). The nature of news. Journalism Quarterly, 26(3), 259-269.
Schramm, W. (1949). The nature of news. Journalism Quarterly, 26(3), 259-269.
Seligman, M. E. (2019). Positive psychology: A personal history. Annual review of clinical psychology, 15(1), 1-23.
Seligman, M. E. (2019). Positive psychology: A personal history. Annual review of clinical psychology, 15(1), 1-23.
Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction (Vol. 55, No. 1, p. 5). American Psychological Association.
Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction (Vol. 55, No. 1, p. 5). American Psychological Association.
Skrzypiec, A. (2023). Zmiana paradygmatu komunikowania społecznego? Predykcje dotyczące dalszych ścieżek technoewolucji, w: M. Nowina Konopka Maria, W. Świerczyńska-Głownia Weronika, A. Hess (red.) Nowa rewolucja komunikacyjna. Kraków, Nowy Targ: Wyd.ToC, 213–231.
Sobczak, B. (2016). News telewizyjny jako akt retoryczny. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 31(1), 97-112.
Sobczak, B. (2016). News telewizyjny jako akt retoryczny. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 31(1), 97-112.
Taskan, B., Junça-Silva, A., & Caetano, A. (2022). Clarifying the conceptual map of VUCA: a systematic review. International Journal of Organizational Analysis, 30(7), 196-217.
Taskan, B., Junça-Silva, A., & Caetano, A. (2022). Clarifying the conceptual map of VUCA: a systematic review. International Journal of Organizational Analysis, 30(7), 196-217.
Toffler, A. (1970). Szok przyszłości. Warszawa: PIW.
Toffler, A. (1970). Szok przyszłości. Warszawa: PIW.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wyd. Akademickie i Profesjonalne.
Virilio, P. (2006). Bomba informacyjna, Warszawa: Sic!
Virilio, P. (2006). Bomba informacyjna, Warszawa: Sic!
Woźniak-Kasperek, J. (2018). Przeciążenie informacyjne–wprowadzenie do tematu. Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych, 24(47 (2)), 77-92.

Opublikowane: 2025-08-12



Alicja Waszkiewicz-Raviv  alicja.waszkiewicz@uw.edu.pl

Afiliacja: ,  Polska





Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe