ChatGPT jako przykład wykorzystania sztucznej inteligencji w szkolnictwie wyższym. Perspektywa nauczycieli akademickich – bariery, możliwości i wyzwania
Aleksandra Chmielewska
Katarzyna Kwapińska
Afiliacja: , Polska
Edyta Siuda
Abstrakt
Cel/Teza: Celem artykułu jest analiza możliwości, ograniczeń i barier związanych z wykorzystaniem ChatGPT w dydaktyce z perspektywy wykładowców.
Koncepcja/Metody badań: Badanie ma charakter jakościowy, eksploracyjny. Wykorzystano metodę wywiadów półstrukturyzowanych z dziesięcioma nauczycielami akademickimi z polskich uczelni publicznych i niepublicznych.
Wyniki i wnioski: Wyniki wskazują, że nauczyciele dostrzegają potencjał ChatGPT w automatyzacji zadań, personalizacji nauczania i wsparciu procesu dydaktycznego. Jednocześnie identyfikują wyzwania związane z etyką, wiarygodnością informacji, wpływem na samodzielność studentów oraz koniecznością rozwoju kompetencji cyfrowych.
Ograniczenia badań: Badanie ma charakter eksploracyjny i ograniczoną próbę badawczą, co utrudnia generalizację wyników. Subiektywny charakter danych wynikający z samooceny poziomu kompetencji cyfrowych również stanowi ograniczenie.
Oryginalność/Wartość poznawcza: Badanie uzupełnia lukę w dotychczasowych analizach dotyczących postaw nauczycieli akademickich wobec ChatGPT w Polsce. Dostarcza wiedzy na temat aktualnej percepcji, korzyści i wyzwań związanych z wykorzystaniem dużych modeli językowych w edukacji wyższej z perspektywy dydaktyków.
Słowa kluczowe
ChatGPT w edukacji. Kompetencje cyfrowe. Sztuczna inteligencja w dydaktyce. Technologie w szkolnictwie wyższym. Wyzwania etyczne AI. Rola nauczyciela akademickiego.
Bibliografia
2. Çağataylı, M., Çelebi, E. (2022). Estimating academic success in higher education using big fve personality traits, a machine learning approach. Arab Journal Scientifc Engineering, 47, 1289–1298. https://doi.org/10.1007/s13369-021-05873-4
3. Charchuła, J. (2024). Uniwersytet w dobie sztucznej inteligencji – szanse i zagrożenia. Horyzonty Wychowania, 23(65), 81.
4. Choi, E. P. H., Lee, J. J., Ho, M. H., Kwok, J. Y. Y., & Lok, K. Y. W. (2023). Chatting or cheating? The impacts of ChatGPT and other artificial intelligence language models on nurse education. Nurse Education Today, 125, 105796. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2023.105796
5. Clark, B. R. (2004). Sustaining change in universities: Continuities in case studies and concepts. The Society for Research into Higher Education and Open University Press, 74.
6. Clelland, C. L., Moss, S., & Clelland, J. D. (2024). Warning: Artificial intelligence chatbots can generate inaccurate medical and scientific information and references. Exploration of Digital Health Technologies. https://doi.org/10.37349/edht.2024.00006
7. Cotton, D. R. E., Cotton, P. A., & Shipway, J. R. (2024). Chatting and cheating: Ensuring academic integrity in the era of ChatGPT. Innovations in Education and Teaching International, 61 (2), 228–239. https://doi.org/10.1080/14703297.2023.2190148
8. Crompton, H., Song, D. (2021). The potential of artifcial intelligence in higher education. Revista Virtual Universidad Católica Del Norte, 62, 1–4. https://doi.org/10.35575/rvuen.n62a1
9. Czerski, W. M. (2023). ChatGPT – potrzebne narzędzie czy przekleństwo naszych czasów. Dydaktyka Informatyki, 18(2023), 61.
10. Dever, D. A., Azevedo, R., Cloude, E. B., & Wiedbusch, M. (2020). The impact of autonomy and types of informational text presentations in game-based environments on learning: Converging multi-channel processes data and learning outcomes. International Journal of Artifcial Intelligence in Education, 30(4), 581–615. https://doi.org/10.1007/s40593-020-00215-1
11. Dikilitaş, K., Furenes Klippen, M. I., & Keles, S. (2024). A systematic rapid review of empirical research on students’ use of ChatGPT in higher education. Nordic Journal of Systematic Reviews in Education, 2, 103–125. https://noredreviews.org/index.php/NJSRE/article/view/6227/10209
12. Emenike, M. E., & Emenike, B. U. (2023). Was this title generated by ChatGPT? Considerations for artificial intelligence text-generation software programs for chemists and chemistry educators. Journal of Chemical Education, 100(4), 1413–1418. https://doi.org/10.1021/acs.jchemed.3c00063
13. Farrokhnia, M., Banihashem, S. K., Noroozi, O., & Wals, A. (2023). A SWOT analysis of ChatGPT: Implications for educational practice and research. Innovations in Education and Teaching International, 1–15. https://doi.org/10.1080/14703297.2023.2195846
14. Goban-Klas, T. (2014). Uniwersytet w kontekście nowych mediów i technologii. Kongres Kultury Akademickiej, 299–¬317.
15. Halaweh, M. (2023). ChatGPT in education: Strategies for responsible implementation. Contemporary Educational Technology, 15(2), ep421.
16. Humble, N., & Mozelius, P. (2022). The threat, hype, and promise of artificial intelligence in education. Discover Artificial Intelligence, 2(1), art. 22. https://link.springer.com/article/10.1007/s44163-022-00039-z
17. Ivanov, S., & Soliman, M. (2023). Game of algorithms: ChatGPT implications for the future of tourism education and research. Journal of Tourism Futures, 9(2), 214–221. https://doi.org/10.1108/JTF-02-2023-0038
18. Koszembar-Wiklik, M., & Machnik-Słomka, J. (2017). Zastosowanie sztucznej inteligencji na uczelniach na przykładzie chatterbotów. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria Organizacja i Zarządzanie, (105), 184.
19. Krueger, L., Clemenson, S., Johnson, E., & Schwarz, L. M. (2024). ChatGPT in higher education: Practical ideas for addressing artificial intelligence in nursing education. Journal of Nursing Education, 0(0), 1–4. https://doi.org/10.3928/01484834-20240424-02
20. Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for teacher knowledge. Teachers college record, 108(6), 1017-1054.
21. Musaev, M., Rakhmatullaev, M., Normatov, S., Shukurov, K., & Abdullaeva, M. (2024). Integrated intelligent system for scientific and educational information retrieval. Vide. Tehnoloģija. Resursi. https://doi.org/10.17770/etr2024vol2.8028
22. Nowina Konopka, M. (2023). Każdy zna się na AI: Przegląd badań polskiej opinii publicznej na temat sztucznej inteligencji. Zeszyty Prasoznawcze, 4(256), 127–142.
23. Pięta, K. (2024). ChatGPT w edukacji–szanse i zagrożenia. Roczniki Nauk Społecznych, 52(2), 151-166.
24. Russell, S. J., & Norvig, P. (2020). Artificial intelligence: A modern approach. Pearson, 89.
25. Sabzalieva, E., & Valentini, A. (2023). ChatGPT and artificial intelligence in higher education: Quick start guide. International Institute for Higher Education in Latin America and the Caribbean, 9.
26. Siemieniecka, D. (2021). Technologie w edukacji 4.0. Przegląd Badań Edukacyjnych (Educational Studies Review), 34, 227–250.
27. Sobek, J. P. (2024). Treści generowane przez sztuczną inteligencję w kontekście ochrony przed dezinformacją. Studia Bezpieczeństwa Narodowego, 33(3), 69-90.
28. Sophos. (2023). Postawy wobec prywatności danych i cyberbezpieczeństwa w odniesieniu do mediów społecznościowych i aktywności w sieci. https://www.computerworld.pl/article/2509909/sophos-sprawdzilo-czy-polacy-boja-sie-sztucznej-inteligencji.html
29. Spitzer M. (2016). Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie, tłum. M. Guzowska, Wydawnictwo Dobra Literatura, Warszawa.
30. Strzelecki, A., Cicha, K., Rizun, M., & Rutecka, P. (2024). Acceptance and use of ChatGPT in the academic community. Education and Information Technologies. https://doi.org/10.1007/s10639-024-12765-1
31. Parlament Studentów Uniwersytetu Warszawskiego. (2023). Uchwała Nr 40/2022/2023 Parlamentu Studentów Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 10 września 2023 roku w sprawie kształcenia z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. https://monitor.samorzad.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2023/09/UCHWALA-NR-40_2022_2023.pdf
32. Vargas-Murillo, A. R., Pari-Bedoya, I. N. M. A., & Guevara-Soto, F. J. (2023). Challenges and Opportunities of AI-Assisted Learning: A Systematic Literature Review on the Impact of ChatGPT Usage in Higher Education. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 22(7), 122-135. https://doi.org/10.26803/ijlter.22.7.7
33. Walczak, K., & Cellary, W. (2023). Challenges for higher education in the era of widespread access to Generative AI. Economics and Business Review, 9(2), 71-100.
34. Witek-Crabb, A. (2021). Zarządzanie strategiczne systemem oświaty – wyzwania i metody. Współczesne Zarządzanie, 3, 231–238.
Afiliacja: , Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
