BIBLIOLOGIA W PRACACH NAUKOWYCH PROFESOR BARBARY BIEŃKOWSKIEJ (1934-2022)
JACEK PUCHALSKI
https://orcid.org/0000-0003-2023-6988
Afiliacja: Faculty of Journalism, Information and Book StudiesUniversity of Warsaw, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Artykuł przedstawia krótki biogram i prace profesor Barbary Bieńkowskiej (1934-2022). Autor koncentruje się w nim na stu- diach B. Bieńkowskiej nad historią książki i księgozbiorów polskich, badaniach nad stratami bibliotek polskich w okresie II wojny światowej oraz na programie naukowej rejestracji i dokumentacji zbiorów polskich i polonijnych oraz polo- ników piśmienniczych pozostających poza granicami Polski. Metody – Tekst opracowano wykorzystując metodę biobibliograficzną. Wyniki – Znaczenie prac B. Bieńkowskiej dla rozwoju polskiej bibliologii, szczególnie historycznej, ma fun- damentalne znaczenie, zarówno jeśli chodzi o jej wkład w dorobek, jak i w teorię i metodologię tej dyscypliny. Równie istotne są one dla dokumentacji i ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego
Słowa kluczowe
Bieńkowska Barbara (1934-2022); Bibliologia; Wiedza o książce; Bibliologia historyczna; Historia książki i bibliotek
Bibliografia
Bieńkowska, B. (1978). Aleksandra Birkenmajera koncepcja historii książki. Przegląd Biblioteczny 46(2), s. 155-162.
Bieńkowska, B. (2007). Autorytet Mistrza: wspomnienie o Profesorze Aleksandrze
Birkenmajerze w czterdziestolecie śmierci. Roczniki Biblioteczne 51, s. 35-41.
Bieńkowska, B. (1988). Badania regionalne w historiografii książki. Studia o Książce. 17, s. 17-33.
Bieńkowska, B. (2011). Bibliologia dyscypliną rozwojową. W: D. Kuźmina (red.),
Bibliologia i informatologia (s. 13-22). Polskie Towarzystwo Bibliologiczne. Oddział Warszawski.
Bieńkowska, B. (1999). Bibliologia i okolice. W: M. Drzewiecki (red.), E scientia et amicitia. Studia poświęcone prof. Edwardowi Potkowskiemu w sześćdziesięciopięciolecie urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej (s. 41-47). Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW. Wyższa Szkoła Humanistyczna.
Bieńkowska, B. (2002). Dziesięć lat z życia bibliotek polonijnych. Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi 20, s. 79-88.
Bieńkowska, B. (1989a). Inwentarze księgozbiorów prywatnych jako źródła do badań nad dziejami czytelnictwa. Studia o Książce 18, 65-76.
Bieńkowska, B. (1986). Kilka uwag i propozycji w sprawie badań księgozbiorów historycznych. Studia o Książce 16, s. 3-17.
Bieńkowska, B. (1971). Kopernik i heliocentryzm w polskiej kulturze umysłowej do końca XVIII wieku. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw. Polskiej Akademii Nauk.
Bieńkowska, B. (1969). Kronika Emeryka Węgra (1516-1531) jako źródło Wapowskiego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw. Polskiej Akademii Nauk.
Bieńkowska, B., Maruszak, E. (współpr.). (2005). Książka na przestrzeni dziejów. Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej.
Bieńkowska, B. (1993). Księgozbiory rozproszone, przemieszczone i przejęte. Problemy zabezpieczenia, dokumentacji i informacji. Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi 15, s. 5-12.
Bieńkowska, B. (1989b). Metody bibliologiczne w badaniach dziejów nauki. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 34(2), s. 331-342.
Bieńkowska, B. (2016a). Polonika w bibliotekach obcych: potrzeby i możliwości badawcze. W I. Imańska i A. Wagner (red.), Dawnych ksiąg niesyty. Tom studiów dedykowanych profesorowi Januszowi Tondelowi na siedemdziesięciolecie urodzin (s. 29-43). Wydaw. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bieńkowska, B. (1997). Polskie Towarzystwo Bibliologiczne. Przegląd Biblioteczny, 65(2/3), s. 241-247.
Bieńkowska, B. (2001). Potyczki ze źródłami bibliologicznymi (na przykładzie urzędowej dokumentacji strat bibliotek w Polsce podczas II wojny światowej).
Roczniki Biblioteczne 45, s. 3-28.
Bieńkowska, B. (1976). Staropolski świat książek. Ossolineum.
Bieńkowska, B. (1995). Wokół raportu o stratach bibliotek polskich w czasie II wojny światowej. Problematyka bibliologiczna. W H. Łaskarzewska (red.), A. Mężyński (red nauk.), Symposia bibliologica. Dokumentacja księgozbiorów historycznych – współpraca krajowa i międzynarodowa. Skutki II wojny światowej dla bibliotek polskich (s. 85-92). DiG.
Bieńkowska, B. (2009). Wstęp. W Bieńkowska, B., Maruszak, E., Puchalski, J., Współczesne księgozbiory polskie za granicą. Informator. [T.] 1: Polskie i polonijne księgozbiory instytucji (s. 7-16). MKiDN.
Bieńkowska, B. (2016b). Wstęp. W Bieńkowska, B., Maruszak, E., Puchalski, J., Współczesne księgozbiory polskie za granicą. Informator. [T] 2: Polonika w bibliotekach obcych (s. 7-21). MKiDN.
Bieńkowska, B. (1975). Wstęp. Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi 1, s. 5.
Bieńkowska, B. (1998). Zastosowania bibliologii w pracach Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą. Roczniki Biblioteczne 42, s. 21-36.
Bieńkowska, B. (2000). Zastosowania i konteksty wiedzy o książce. W: M. Kisilowska, J. Puchalski i D. Kuźmina (red.), Wiedza o książce w nauce i dydaktyce: konferencja Warszawa 16-17 listopada 1999 r. (s. 53-69). Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski.
Bieńkowska, B., Chamerska, H., Zalewski W. and Payne E. R. (Ed. and transl.). (1990). Books in Poland: past and present. Otto Harrassowitz.
Bieńkowska, B., Chamerska, H. (1992). Tysiąc lat książki i bibliotek w Polsce. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bieńkowska, B., Chamerska, H. (1987). Zarys dziejów książki. Wydaw. Spółdzielcze.
Bieńkowska, B., Maruszak, E., Puchalski, J., Kisilowska M.(tłum.) (2017). Registration of the Polish Collections Aboard, with special consideration for our threatened heritage, the endangered heritage in particular (2006-2015). Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi tom specjalny, s. 25-39.
Bieńkowska, B., Maruszak, E., Puchalski, J. (2009). Współczesne księgozbiory polskie za granicą. Informator. [T.] 1: Polskie i polonijne księgozbiory instytucji. MKiDN.
Bieńkowska, B., Maruszak, E., Puchalski, J. (2016). Współczesne księgozbiory polskie za granicą. Informator. [T] 2: Polonika w bibliotekach obcych. MKiDN.
Bieńkowska, B. i in., Mężyński A. (red. nauk.). (1994). Straty bibliotek w czasie II wojny światowej w granicach Polski z 1945 roku. Wstępny raport o stanie wiedzy. Cz. 1 2. Wydaw.-Reklama Wojciech Wójcicki.
Buchwald-Pelcowa, P. (1995). Powojenne wędrówki starych druków w Polsce. W H. Łaskarzewska (red.), A. Mężyński (red nauk.), Symposia bibliologica. Dokumentacja księgozbiorów historycznych – współpraca krajowa i międzynarodowa. Skutki II wojny światowej dla bibliotek polskich (s. 151-159). DiG.
Ciborowska-Rymarowicz, I. (2019). Provenances of Early Printed Books from the Library of the Berdychiv Monastery of Discalced Carmelites. Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi 13, s. 145-162.
Gołębiowski Ł., Maruszak, E. i Puchalski, J. (oprac.), Bieńkowska, B. (red. nauk). (2017). Kurs bibliografii, 1831. Polskie Bractwo Kawalerów Gutenberga.
Jaroszewicz-Pieresławcew, Z. (1995). W poszukiwaniu księgozbiorów historycznych mniejszości narodowych istniejących przed 1939 r. W: H. Łaskarzewska (red.), A. Mężyński (red nauk.), Symposia bibliologica. Dokumentacja księgozbiorów historycznych – współpraca krajowa i międzynarodowa. Skutki II wojny światowej dla bibliotek polskich (s. 55-61). DiG.
Kaliszuk J., Szyller S. (2020). Badanie rękopisów średniowiecznych według Łukasza Gołębiowskiego. Analecta 29(1), s. 7-69.
Koredczuk, B. (2021). Badania nad książką, biblioteką i informacją w kręgu towarzystw naukowych. Komitet Historii Nauki i Techniki PAN.
Koredczuk B. (2021). Bibliologia dyscypliną rozwojową/integrującą czy adaptacyjną/zintegrowaną? W J. Puchalski (red. nauk.), Książki mają swoją historię.
Studia ofiarowane Profesor Barbarze Bieńkowskiej (s. 37-51). Wydaw. Naukowe i Edukacyjne Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Koredczuk, B. (2011). Udział inteligencji prawniczej Królestwa Polskiego w kształtowaniu kultury książki (1815 1915). Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Lechowski, P. (1999). Biblioteki Krakowa w okresie okupacji niemieckiej 1939-1945.
Polskie Towarzystwo Bibliologiczne. Oddział. Łaskarzewska, H. (2002). Polskie Towarzystwo Bibliologiczne. Dwanaście lat działań na rzecz bibliologii polskiej. EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy, 11(40). http://www.ebib.pl/2002/40/laskarzewska.php.
Łaskarzewska, H. (1993). Pracownia Dokumentacji Księgozbiorów Historycznych w Dziale Zbiorów Specjalnych Biblioteki Narodowej. Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi 15, s. 13-15.
Łaskarzewska, H. (2006). Zbiory przejęte i przemieszczone w bibliotekach polskich po drugiej wojnie światowej. Problemy własności, przykłady rozwiązań. W: G. Czubek i P. Kosiewski (red.), Własność a dobra kultur (s. 15-47). Fundacja im. Stefana Batorego: Wydaw. Trio.
Matwijów, M. (1996). Walka o lwowskie dobra kultury w latach 1945-1948. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum.
Mężyński, A. (2000). Kommando Paulsen. Grabież polskich dóbr kultury podczas II wojny światowej. Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Mężyński, A. (2021). Polskie Towarzystwo Bibliologiczne. Szkic historyczny. W Puchalski J. (red. nauk.). (2021). Książki mają swoją historię. Studia ofiarowane
Profesor Barbarze Bieńkowskiej (s. 52-76). Wydaw. Naukowe i Edukacyjne Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Mężyński, A., Łaskarzewska H. (wpółpr.). (2003). Biblioteki naukowe w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Wybór dokumentów źródłowych = Wissenschaftliche Bibliotheken im Generalgouvernement in den Jahren 1939-1945. Ausgewählte Quellendokumente. Wydaw. LTW
Mlekicka M. (red.). (1993). Bibliologia dyscypliną integrującą. Studia ofiarowane Prof. B. Bieńkowskiej. Wydaw. Instytutu Historii Nauki, Oświaty i Techniki.
Paszkiewicz, U. i in., Bieńkowska, B. (red. nauk.). (1998). Biblioteki na wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej: informator. Bogucki Wydaw. Naukowe.
Paszkiewicz, U. i Szymański, J., Bieńkowska, B. (red. nauk.). (2000). Informator o stratach bibliotek i księgozbiorów domowych na terytoriach polskich okupowanych w latach 1939-1945 (bez Ziem Wschodnich). Bogucki Wydaw. Naukowe.
Paszkiewicz, U. i Szymański, J., Bieńkowska B. (red. nauk.). (2005). Biblioteki polskie poza krajem w latach 1938-1948. Informator. Bogucki Wydaw. Naukowe.
Paszkiewicz, U. (2001). Wybrane problemy dokumentacji zbiorów bibliotecznych na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej do 1939 roku. Roczniki Biblioteczne 45, s. 55-90.
Pirożyński, J. (1996). Nowe kierunki w zagranicznych badaniach nad dawną książką. Historyka 1996 26, s. 71-87.
Plis, J. (1996). Księgozbiory rozproszone. Problemy prawne i biblioteczne. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 66, s. 405-445.
Plis, J. (1995). Źródła dotyczące strat bibliotek w czasie II wojny światowej. Ocena ich wiarygodności. W: H. Łaskarzewska (red.), A. Mężyński (red nauk.), Symposia bibliologica. Dokumentacja księgozbiorów historycznych – współpraca krajowa i międzynarodowa. Skutki II wojny światowej dla bibliotek polskich (s. 139-150). DiG.
Puchalski J. (red. nauk.). (2021). Książki mają swoją historię. Studia ofiarowane Profesor Barbarze Bieńkowskiej. Wydaw. Naukowe i Edukacyjne Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Puchalski J. (2022). Bibliology (book science) and its practical applications in the works of Professor Barbara Bieńkowska (1934-2022). Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi, 16(4), s. 20, maszynopis.
Puchalski, J. (2009). Program „Rejestracja zbiorów polskich za granicą ze specjalnym uwzględnieniem dziedzictwa zagrożonego. W Kalczyńska, M., Sieradzka, D., Małecki Z., Kultura książki i prasy polonijnej. Dziedzictwo narodowe i światowe (s. 112-126). Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Puchalski, J. (2007). Źródła do historii bibliotek w Polsce w latach 1918–1947. Studium bibliologiczne. Wydaw. Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Riabinin, D. (2012). Halina Chamerska (1922-2008). W M. Lenartowicz (red.), Teoretycy i praktycy polskiego bibliotekarstwa (s. 32-35) Wydaw. Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Sipayłło, M. (1975). O metodzie badań proweniencyjnych starych druków. Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi 1, s. 9-30.
Socha, I. (2016). Nauka o książce w Polsce w latach 1945–2015. Teoretyczne źródła inspiracji. Roczniki Biblioteczne 60, s. 41-70.
Szymański J. (2001). Trudności z identyfikacją bibliotek na ziemiach polskich w I połowie XX wieku. Roczniki Biblioteczne 45, s. 41-54.
https://orcid.org/0000-0003-2023-6988
Afiliacja: Faculty of Journalism, Information and Book StudiesUniversity of Warsaw, Polska
Biogram:
Jacek Puchalski, dr hab., prof. uczelni w Katedrze Książki i Historii Mediów Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze obejmują problematykę dziejów książki, bibliotek i bibliotekarstwa polskiego w kraju i na obczyźnie. Jest au- torem ponad 120 publikacji, w tym m.in. Źródła do historii bi- bliotek w Polsce w latach 1918-1947. Studium bibliologiczne, 2007 oraz Współczesne księgozbiory polskie za granicą. „Informator” T. 1-2, współaut. B. Bieńkowska, E. Maruszak, 2009-2016
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe