ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE W POLSKICH BIBLIOTEKACH PUBLICZNYCH – POTRZEBY BADAWCZE
MAŁGORZATA KISILOWSKA-SZURMIŃSKA
https://orcid.org/0000-0001-5733-5424
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – wskazanie potrzeb badaw- czych w odniesieniu do wiedzy o stanie zarządzania kryzysowego w bibliotekach publicznych oraz przygotowania do wystąpienia takich sytuacji. Metody badań – wstępny przegląd i analiza literatury przedmiotu. Wy- niki – wskazano podstawy teoretyczne z obszaru zarządzania humanistycznego, zarządzania kryzysowego, omówiono wybrane doświadczenia i działania zagra- nicznych i polskich bibliotek publicznych w zakresie zarządzania kryzysowego oraz reagowania w sytuacjach kryzysowych. Wnioski – sformułowano potrzeby badawcze, potwierdzono potrzebę pogłębienia badań w zakresie zarządzania kryzysowego w bibliotekach publicznych, a także wprowadzenia praktycznych rozwiązań systemowych w tym zakresie.
Słowa kluczowe
Biblioteki publiczne; Pandemia; Zarządzanie humanistyczne; Zarządzanie kryzysowe
Bibliografia
Adamiec, Sabina (2006). Istota potencjału społecznego biblioteki. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie i Marketing, nr 1, s. 129-138.
Alajmi, Bibi M.; Albudaiwi, Dalal (2020). Response to COVID-19 Pandemic: Where Do Public Libraries Stand? Public Library Quarterly, pp. 1-17. DOI: 10.1080/01616846.2020.1827618.
Bishop, Bradley Wade; Veil, Shari R. (2013). Public libraries as post-crisis information hubs. Public Library Quarterly, vol. 32, no. 1, pp. 33-45.
Brown, Heather (2021). Interconnected disaster management-bridging the physical and digital divide. Journal of the Australian Library and Information Association, vol. 70, no. 3, pp. 263-286.
Chancellor, Renate L. (2017). Libraries as pivotal community spaces in times of crisis. Urban Library Journal, vol. 23, no. 1, pp. 1-20.
Cyrklaff -Gorczyca, Magdalena (2021). Biblioteki w obliczu pandemii – rozmowa z dr Barbarą Budyńską, kierującą pracami SBP. Zarządzanie Biblioteką, vol. 1, nr 13, s. 183-192.
Czajka, Barbara (2021). Potyczki z pandemią z punktu widzenia Dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, vol. 33, nr 2, s. 121-132. DOI: http://doi.org/10.18778/0860-7435.33.09.
Dąbrowicz, Małgorzata (2010). Od misji do strategii personalnej biblioteki. Studium teoretyczne. Biblioteka, nr 14, s. 119-136.
Featherstone Robin M.; Lyon, Becky J.; Ruffi n, Angela B. (2008). Library roles in disaster response: an oral history project by the National Library of Medicine. Journal of the Medical Library Association: JMLA, vol. 96, no. 4, pp. 343-350. DOI: 10.3163/1536-5050.96.4.009
Finch, Mat; Moody, Katherine (2020). Even in the worst-case scenario: Exploring libraries’ social role in crises real and imagined. Public Libraries, no. 3/4, pp. 31-38.
Fit, Anna (2020). Biblioteka na Woli: książką w koronawirusa, Biuletyn EBIB, nr 4 (193) [dostęp: 27.06.2022] http://ebibojs.pl/index.php/ebib/article/view/689.
Foster, Makiba J.; Evans, Meredith R. (2016). Libraries creating sustainable services during community crisis: Documenting Ferguson. Library Management, vol. 37, no. 6/7, pp. 352-362.
Garner, Jane; Hider, Philip; Jamali, Hamid R.; Lymn, Jessie; Mansourian, Yazdan; Randell-Moon, Holly; Wakeling, Simon (2021). ‘Steady ships’ in the COVID-19 crisis: Australian public library responses to the pandemic. Journal of the Australian Library and Information Association, vol. 70, no. 2, pp. 102-124.
Garnett , Johanna (2021). Resilient libraries. Journal of the Australian Library and Information Association, vol. 70, no. 3, pp. 307-312.
Ghorbanzadeh, Mahyar; Ozguven, Eren Erman; Tenney, Curtis S.; Leonarczyk, Zoë; Jones, Faye R.; Mardis, Marcia A. (2021). Natural Disaster Accessibility of Small and Rural Libraries in Northwest Florida. Public Library Quarterly, vol. 40, no. 4, pp. 310-329. DOI: 10.1080/01616846.2020.1772027
Grace, Dan; Sen, Barbara A. (2013). Community resilience and the role of the public library. Library Trends, vol. 61, no. 3, pp. 513-541.
Grzecznowska, Anna (2020). Initiatives of the Polish Librarians’ Association for Libraries and Readers in the First Phase of the Pandemic. Przegląd Biblioteczny, special issue, pp. 122-137.
Jaeger, Paul T.; Langa, Lesley A.; McClure, Charles R.; Bertot, John Carlo (2006). The 2004 and 2005 Gulf Coast Hurricanes: Evolving Roles and Lessons Learned for Public Libraries in Disaster Preparedness and Community Services. Public Library Quarterly, vol. 25, no. 3-4, pp. 199-214, DOI: 10.1300/J118v25n03_17.
Kisilowska, Małgorzata (2021). Biblioteki publiczne w kryzysie: doświadczenie pierwszego etapu pandemii. Warszawa: Wydaw. Naukowe i Edukacyjne SBP.
Kociatkiewicz, Jerzy; Kostera, Monika (2013). Zarządzanie humanistyczne. Zarys programu. Problemy Zarządzania, vol. 11, nr 4, s. 9-19.
Kosieradzka, Anna; Zawiła-Niedźwiecki, Janusz (2016). Zarządzanie kryzysowe wobec wyzwań cywilizacyjnych oraz paradygmatów zarządzania. Research Papers of the Wroclaw University of Economics/ Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 421, s. 264-279.
Kostera, Monika (2015). Refleksje o zarządzaniu humanistycznym. W: Zarządzanie humanistyczne, red. R. Batko, B. Nierenberg, Ł. Sułkowski, Difi n, Warszawa, s. 53-61.
Kou, Yin; Chen, Ping; Pan, Jie-Xing (2021). The service experiences of public libraries during the COVID-19 emergency in Wuhan: Three case studies. Journal of the Australian Library and Information Association, vol. 70, no. 3, pp. 287-300.
Kowalska, Marzena (2021). Biblioteki i media w czasie pandemii COVID-19 Bibliografia selektywna. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, vol. 33, nr 2, s. 163-170.
Kowalska-Chrzanowska, Małgorzata, red. (2022). Technologiczne aspekty działalności bibliotek w pandemii COVID-19: nowe zadania – nowe usługi – nowy wizerunek. Warszawa: Wydaw. Naukowe i Edukacyjne SBP.
Liu, Jingjing; Tu-Keefner, Feili; Zamir, Hassan; Hastings, Samantha K. (2017). Social Media as a Tool Connecting with Library Users in Disasters: A Case Study of the 2015 Catastrophic Flooding in South Carolina. Science & Technology Libraries, vol. 36, no. 3, pp. 274-287, DOI: 10.1080/0194262X.2017.1358128.
Malizia, Michelle; Hamilton, Rebecca; Litt rell, Deborah; Vargas, Karen; Olney, Cynthia (2012). Connecting public libraries with community emergency responders. Public Libraries, vol. 51, no. 3, pp. 32-36.
Mikołajczyk, Dariusz (2019). Sprawność terytorialnego systemu zarządzania kryzysowego. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
Modzelewska, Anna (2020). Zarządzanie humanistyczne w niepewnych czasach – wprowadzenie. W: Modzelewska, Anna, red. nauk., Zarządzanie kulturą i mediami w niepewnych czasach: Studia przypadku. Warszawa: Wydaw. Naukowe Wydziału Zarządzania UW, s. 9-13.
Osłowska, Iwona (2021). Biblioteki w dobie pandemii. Przyczynek do badań. Toruńskie Studia Bibliologiczne, vol. 14, nr 1 (26), s. 35-83. DOI 10.12775/TSB.2021.002
Shaluf, Ibrahim M.; Ahmadun, Fakhru’l-Razi; Said, Aini Mat (2003). A review of disaster and crisis. Disaster Prevention and Management: An International Journal, vol. 12, no. 1, pp. 24-32.
Smith, Jade (2020). Information in crisis: Analysing the future roles of public libraries during and post-COVID-19. Journal of the Australian Library and Information Association, vol. 69, no. 4, pp. 422-429.
Soylu, Demet; Medeni, T unç D.; Knezevic, Ratko (2020). The Role Of Libraries And Information Centers In Disaster Management. Limerick Institute Of Technology (Ireland). In: The International Scientifi c Conference of Librarians Western Balkan Information and Media Literacy Conference 2020 & 9th International Summit of Book, Bihac, Bosnia and Herzegovina 9-10 Dec 2021, pp. 89-93.
Velasquez, Diane L.; Evans, Nina; Kaeding, Joanne (2016). Risk management and disaster recovery in public libraries in South Australia: a pilot study. Information Research, vol. 21, no. 4.
Wakimoto, Diana K. (2021) Exploring Internal Communication in Public Libraries: Challenges and Opportunities for Library Leaders. Library Leadership & Management, vol. 35, no. 2, pp. 1-18.
Wilson, Maree (2021). Australian public library staff living through a pandemic: Personal experience of serving the community. Journal of the Australian Library and Information Association, vol. 70, no. 3, pp. 322-334.
Wojciechowska, Maja, red. (2019). Zarządzanie biblioteką. Warszawa: Wydaw. Naukowe i Edukacyjne SBP.
Wojciechowska, Maja; Kamińska, Joanna; Żołędowska-Król, Beata; Jaskowska, Bożena (2019). Leksykon zarządzania i marketingu w bibliotekoznawstwie. Warszawa: Wydaw. Naukowe i Edukacyjne SBP.
Zach, Lisl (2011). What do I do in an emergency? The role of public libraries in providing information during times of crisis. Science & Technology Libraries, vol. 30, no. 4, pp. 404-413.
Zach, Lisl; McKnight, Michelynn (2010). Special services in special times: Responding to changed information needs during and after community-based disasters. Public Libraries, vol. 49, no. 20, pp. 37-43.
https://orcid.org/0000-0001-5733-5424
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytet Warszawski, Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
