Retrospektywny indeks cytowań w humanistyce. Koncepcja, metoda, zastosowanie
Władysław Marek Kolasa
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – W artykule opisano metodę budowy indeksu cytowań, uzyskanego poprzez przekształcenie bibliograficznej bazy danych. Przedstawiono poszczególne etapy tworzenia takiej bazy i poddano je krytycznej ocenie. Opisano kolejno fazy: projektowania systemu, metodykę tworzenia bazy danych, tworzenia cytowań ich konwersji oraz eksploatacji. Metody badań – Tekst opiera się na autorskich doświadczeniach zebranych podczas tworzenia Indeksu Cytowań Historiografii Mediów Polskich (ICHMP). W opracowaniu wykorzystano wskaźniki bibliometryczne, zaczerpnięte z ICHMP oraz (kontekstowo) z literatury przedmiotu. Wyniki – Zbudowany według tej metody indeks (ICHMP) zawierał 24 627 dokumentów powiązanych siatką 63 811 cytowań. Największą zaletą opisanej koncepcji jest wysoka skuteczność. W bazie osiągnięto wskaźniki porównywalne do indeksów filadelfijskich, np. citation impact’ wyniósł 6,7; maksimum cytowań na 1 publikację – 415, zaś autor-rekordzista zgromadził 1075 cytowań. Wnioski – Przedstawiona koncepcja (umownie: indeks retrospektywny) może być z powodzeniem zastosowana w innych dziedzinach humanistycznych. Głównym walorem rozwiązania są: niskie koszty, duża skuteczność oraz ogromne możliwości obliczeniowe.
Słowa kluczowe
Indeks cytowań; Bazy danych; Projektowanie; Metodologia; Humanistyka
Bibliografia
Anzenbacher, Arno (1992). Wprowadzenie do filozofii. Wyd. 2. Kraków: UNUM.
Archambault, Éric; Gagné, Étienne Vignola (2004). The Use of Bibliometrics in the Social Sciences and Humanities. Montreal: Science-Metrix.
Bakkalbasi, Nisa; Bauer, Kathleen; Glover, Janis & Wang, Lei (2006). Three options for citation tracking: Google Scholar, Scopus and Web of Science [online]. Biomedical Digital Libraries, vol. 3 [dostęp: 11.06.2011]. Dostępny w World Wide Web:
Chen, Kuang-hua (2004). The construction of the Taiwan Humanities Citation Index. "Online Information Review", vol. 28, pp. 410-419. Dostępny w World Wide Web:
Derfert-Wolf, Lidia; Garczyńska, Maria; Matuszewski, Szymon; Rychlewska, Maria (2005). Projekt rejestrowania cytowań w artykułach indeksowanych w „Bazie danych o zawartościpolskich czasopism technicznych” BazTech: koncepcja ogólna, 2005 [online]. E-LIS [dostęp: 21.05.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://eprints.rclis.org/handle/10760/7260>.
Di Donato, Francesca (2004). Verso uno „European Citation Index for the Humanities”: Che cosa possono fare i ricercatori per la comunicazione scientifica [online]. E-LIS. [dostęp: 12.05.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://eprints.rclis.org/handle/10760/5629>.
Drabek Aneta; Waga Małgorzata (2009). Możliwości wykorzystania polskich baz danych w ocenie parametrycznej jednostek naukowych. "Sprawy Nauki", nr 4, s. 27-30.
Drabek Aneta; Tomaszczyk Jacek (2008). Czasopismo „Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej” w świetle danych bazy CYTBIN. W: Zarządzanie informacją w nauce. Katowice: Wydaw. UŚ, s. 365-375.
Garfield, Eugene (1955). Citation indexes for science: a new dimension in documentation through association of ideas. "Science" (New York), vol. 122, no. 3159, pp. 108-111.
Garfield, Eugene (1979). Citation indexing – its theory and application in science, technology, and humanities. New York: Wiley.
Garfield, Eugene (2004). Historiographic Mapping of Knowledge Domains Literature. "Journal of Information Science", vol. 30, no. 2, pp. 119-145. Dostępny w World Wide Web: .
Giles, C.Lee; Bollacker, Kurt D.; Lawrence, Steve (1998). CiteSeer: An Automatic Citation Indexing System. [In.:] Digital Libraries 98 – Third ACM Conference on Digital Libraries, New York: ACM Press, pp. 89-98. Dostępny w World Wide Web: <10.1145/276675.276685>.
Giri, Rabishankar; Das, Anup Kumar (2011). Indian Citation Index: a new web platform for measuring performance of Indian research periodicals. "Library Hi Tech News", vol. 28, no. 3, pp. 33-35. Dostępny w World Wide Web: .
Gong, Fang; Xu, Juan, Fu, Jian, Deng, Sanhong, Bai, Yun (2007). Influences of Chinese educational journals: research based on 2000-2004 CSSCI. "Frontiers of Education in China", vol. 2, no. 4, pp. 545-567. Dostępny w World Wide Web: .
Hua, Weina (2001). The development of the Chinese Social Sciences Citation Index. "The Indexer", vol. 22, no. 3, pp. 128-129.
Kolasa, Władysław Marek; Jarowiecki, Jerzy (2005). Polska bibliografia prasoznawcza 1996-2001. Kraków: Polska Akademia Nauk.
Kolasa, Władysław Marek (2009). Uwagi metodologiczne do tworzenia Indeksu Cytowań Historiografii Mediów Polskich. Wersja 1.7. Kraków: IINiB UP [online]. Scribd [dostęp:11.06.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.scribd.com/doc/11368274>.
Kolasa, Władysław Marek (2011a). Analiza cytowań w naukach historycznych: wybrane problemy i prawidłowości [referat wygłoszony na konferencji „Nauka o informacji (informacja naukowa) w okresie zmian”, Warszawa, Uniwersytet Warszawski 4-5.04.2011].
Kolasa, Władysław Marek (2011b). Specific character of citations in historiography (using the example of Polish history). Scientometrics [online first 13.11.2011]. Dostępny w World Wide Web: .
Konieczna, Danuta (2002). Bibliometryczna analiza publikacji cytowanych w czasopiśmie „Litteraria” w latach 1969-1999, "Zagadnienia Naukoznawstwa", z. 1/2, s. 137-145.
Kozłowski, Jan (1994). Miejsce nauki polskiej w świecie. Warszawa: Komitet Badań Naukowych.
Lawrence, Steve; Giles C. Lee; Bollacker, Kurt (1999). Digital libraries and autonomous citation indexing. IEEE Computer, vol. 32, no. 6, pp. 67-71. Dostępny w World Wide Web: .
Lopez, Patrice. (2009). GROBID: Combining automatic bibliographic data recognition and term extraction for scholarship publications. "Lecture Notes in Computer Science", vol. 5714, pp. 473-474. Dostępny w World Wide Web: .
Marshakova-Shaikevich, Irina V. (1996). Bibliometryczna analiza współczesnej nauki. Katowice: Wydaw. UŚ.
Marshakova-Shaikevich, Irina V. (2001). Nauka polska u progu XXI wieku: analiza bibliometryczna dorobku Polski i państw Unii Europejskiej, "Roczniki Biblioteczne", R. 45, s. 147-165.
Marshakova-Shaikevich, Irina V. (2009). Badania ilościowe nauki: podejście bibliometryczne i webometryczne. Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza.
Nowak, Piotr (2000). Wybrane problemy efektywności polskich czasopism naukowychz dziedziny humanistyki. Poznań: Motivex.
Nowak, Piotr (2004). Piśmiennictwo z zakresu nauk społecznych i humanistycznych przedmiotem oceny i analiz metodami bibliometrycznymi: możliwości i ograniczenia. "Roczniki Naukowe PWSZ im. Komeńskiego", nr 2, ser. A, Miscellanea, t. 2, s. 5-18.
Nowak, Piotr (2008). Bibliometria, webometria: podstawy, wybrane zastosowania. Poznań: Wydaw. Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Nwagwu, Williams E. (2010). Cybernating the academe: Centralized scholarly ranking and visibility of scholars in the developing world. "Journal of Information Science", vol. 36, no. 2, pp. 228-241. Dostępny w World Wide Web:
Osiewalska, Anna (2008). Analiza cytowań z wybranych polskojęzycznych czasopism ekonomicznych. [W:] Zarządzanie informacją w nauce. Katowice: Wydaw. UŚ., s. 244-256.
Price, Derek John de Sola (1967). Mała nauka – wielka Nauka. Warszawa: PWN.
Stefaniak, Barbara, Swoboda, Izabela (2004). Polskie indeksy cytowań – potrzeba tworzenia, dotychczasowe doświadczenia. W: Piąta Ogólnokrajowa Narada Bibliografów, Warszawa: Biblioteka Narodowa, s. 244-254.
Stern, Madeleine (1983). Characteristics of the Literature of Literary Scholarship, "College & Research Libraries", vol. 44, no. 4, pp. 199-209.
Torres-Salinas, Daniel; López-Cózar, Emilio; Jiménez-Contreras, Evaristo (2009). Redes de citación de las revistas españolas de Ciencias Sociales 1994-2006. "Revista Espanola de Documentacion Cientifica", vol. 32, no. 2, pp. 34-50. Dostępny w World Wide Web:
Waga, Małgorzata; Drabek, Aneta (2002). Arton – baza cytowań polskiej literatury humanistycznej (stan prac nad bazą). "Zagadnienia Naukoznawstwa", R. 38, z. 1/2, s. 147-151.
Webster, Berenika M. (2000). Socjologia polska w świetle Social Sciences Citation Index i Indeksu Cytowań Socjologii Polskiej: analiza porównawcza za lata 1981-1995. "Zagadnienia Naukoznawstwa", R. 36, z. 2/3, s. 391-417.
Webster, Berenika M. (2001). O potrzebie tworzenia lokalnych indeksów cytowań dla analizy nauk społecznych) ze szczególnym uwzględnieniem socjologii) [online]. "Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy EBIB", nr 11 (29) [dostęp: 12.05.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://ebib.oss.wroc.pl/2001/29/bwebster.html>.
Wincławska Berenika M., Wincławski Włodzimierz (1995). Indeks cytowań socjologii polskiej: założenia ideowe i omówienie pierwszych wyników. "Zagadnienia Naukoznawstwa", R. 31, z. 3/4, s. 243-246.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Polska
Biogram:
Władysław Marek Kolasa jest adiunktem w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Naukowo zajmuje się problematyką historii i teorii mediów oraz naukometrią. Od 2003 r. jest członkiem zarządu Komisji Prasoznawczej Polskiej Akademii Nauk oraz zasiada w re- dakcji „Rocznika Historii Prasy Polskiej”. Zajmuje się ponadto systemami informatycznymi i bibliotekarstwem cyfrowym; pracował m.in. nad wdrożeniem serwisów: Fidkar Małopolski oraz Małopolska Biblioteka Cyfrowa. Opublikował ponad 70 prac naukowych w tym 4 książki. Do ważniejszych należą: Prasa Krakowa w dekadzie przemian (Kraków 2004), Polska bibliografia prasoznawcza 1996-2001 (Kraków 2005) i Katalog małopolskich mediów lokalnych i regionalnych (Kraków 2005).
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
