OTWARTE DANE BADAWCZE: SONDAŻOWA ANALIZA DOŚWIADCZEŃ I POTRZEB PRACOWNIKÓW UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU
Maria Kuczkowska
https://orcid.org/0000-0003-2681-4945
Afiliacja: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
Abstrakt
Teza/cel: Otwarte dane badawcze od kilku lat stanowią temat dyskusji akademickich – mają zarówno gorących orędowników, jak i zagorzałych przeciwników. Dostrzegając różnorodność postaw, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu (BU) wraz z pełnomocnikiem ds. otwartego dostępu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu zwróciła się z prośbą do naukowców z UAM o wypełnienie ankiety. Celem badania było zdiagnozowanie poziomu wiedzy, umiejętności i potrzeb pracowników z zakresu udostępniania danych badawczych. Postawiono hipotezę, że pracownicy UAM będą w tym zakresie zróżnicowani, a zróżnicowanie to będzie wynikać np. z reprezentowanych przez nich dyscyplin naukowych, stanowiska czy stażu pracy. Metoda: W badaniu zastosowano technikę ankiety; kwestionariusz udostępniono online w wewnętrznej sieci uczelnianej. Ankieta miała charakter jednorazowy; składała się z 13 pytań – respondenci mieli do wyboru pytania zarówno zamknięte jednokrotnego i wielokrotnego wyboru, jak i pytania otwarte. Wnioski: Hipoteza, iż stosunek do otwartych danych badawczych będzie wynikać z reprezentowanych dyscyplin naukowych, stanowiska czy stażu pracy, potwierdziła się tylko częściowo, ukazując, że choć na UAM tego typu zróżnicowanie występuje, to jego determinantami muszą być inne zmienne. Zaskakująca okazała się słaba znajomość zagadnień prawnych związanych z udostępnianiem danych badawczych. Wyraźnie zaznaczona przez respondentów potrzeba wsparcia w kwestii udostępniania danych badawczych wyznacza nowe zadania przed Biblioteką Uniwersytecką w Poznaniu.
Słowa kluczowe
otwarte dane badawcze; Otwarta Nauka; biblioteka akademicka; badania ankietowe; szkolnictwo wyższe
Bibliografia
CC (2013). Poznaj licencje Creative Commons [online]. Creative Commons Polska; [dostęp: 20-08-2021]. Dostępny w WWW:
Deer, Brian (2011). How the case against the MMR vaccine was fixed. British Medical Journal, vol. 342:c5347. https://doi.org/10.1136/bmj.c5347
Korytkowski, Przemysław; Kulczycki, Emanuel (2021). The gap between Plan S requirements and grantees’ publication practices. Journal of Informetrics, vol. 15 (2), art. 101156. https://doi.org/10.1016/j.joi.2021.101156
Krajewski, Piotr; Szuflita-Żurawska, Magdalena (2020). Plan zarządzania danymi – jak skutecznie współpracować z naukowcami? Doświadczenia Centrum Kompetencji Otwartej Nauki przy Bibliotece Politechniki Gdańskiej. Biuletyn EBIB, nr 5 (194), [s. 1-9]. [dostęp: 20.08.2021]. Dostępny w WWW:
Książczak-Gronowska, Anna; Bogajczyk, Maja; oprac. (2020). Dane badawcze [online]. Warszawa: BUW; [dostęp: 01.09.2021]. Dostępny w WWW:
Kwiek, Marek (2016). Finansowanie szkolnictwa wyższego w warunkach permanentnej (międzysektorowej) konkurencji o środki publiczne. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, nr 1 (47), s. 7-12. https://doi.org/10.14746/nsw.2016.1.1
Lämmerhirt, Danny (2016). Disciplinary Differences in Opening Research Data [online]. PASTEUR4OA Briefing Paper; [dostęp: 19-08-2021]. Dostępny w WWW:
MEiN (2021). Zarządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 20 kwietnia 2021 r. w sprawie powołania Zespołu doradczego do spraw otwartych danych naukowych [online]. Ministerstwo Edukacji i Nauki; [dostęp: 21-08-2021]. Dostępny w WWW:
Molloy, Jennifer C. (2011). The Open Knowledge Foundation: Open Data Means Better Science. PLoS Biology, vol. 9(12):e1001195. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.1001195.
NCN (2020). Wytyczne dla wnioskodawców do uzupełnienia Planu Zarządzania Danymi w projekcie badawczym [online]. Narodowe Centrum Nauki; [dostęp: 10.08.2021]. Dostępny w WWW:
Nowocień, Tomasz; Rogowska, Edyta (2018). Data management plan (DMP) w bibliotece naukowej. Nowe zadania i narzędzia. Medical Library Forum, vol. 11 (1), s. 25-30. [Dostęp: 21.08.2021]. Dostępny w WWW:
Open Science Monitor. Updated Methodological Note (2019) [online]. Brussels; Consortium partners: The Lisbon Council, ESADE Business School, Centre for Science and Technology Studies (CWTS) at Leiden University; [dostęp: 21.08.2021]. Dostępny w WWW:
PE (2019). Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie otwartych danych i ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego (Dz. Urz. UE L 172 z 26.06.2019) [online]. Parlament Europejski; [dostęp: 23.08.2021]. Dostępny w WWW:
Rychlik, Małgorzata; Karwasińska, Emilia (2011). Polowanie na zasób – czyli strategia pozyskiwania dokumentów do repozytorium AMUR (Adam Mickiewicz University Repository) [online]. W: Otwarte zasoby wiedzy – nowe zadania uczelni i bibliotek w rozwoju komunikacji naukowej. Cracow, Zakopane (Poland), 15-17 June 2011. [Conference paper]; [dostęp: 16.08.2021]. Dostępny w WWW:
SE (2021). Practical Guide to the International Alignment of Research Data Management. (Extended Edition) [online]. Science Europe; [dostęp: 10.08.2021]. Dostępny w WWW:
Siewicz, Krzysztof; Rycko, Nikodem; oprac. (2019). Prawne aspekty otwierania danych badawczych – poradnik [online]. Warszawa: Uniwersytet Warszawski; Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego; [dostęp: 23.08.2021]. Dostępny w WWW:
UAM (2021). Strategia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na lata 2020-2030 [online]. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; [dostęp: 20.08.2021]. Dostępny w WWW:
UAM (2021). Zarządzenie nr 47/2020/2021 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 8 stycznia 2021 roku w sprawie wprowadzenia Polityki otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych pracowników i doktorantów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [online]. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; [dostęp: 15.08.2021]. Dostępny w WWW:
Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego [online]. Dz.U. 2021 poz. 1641 [dostęp: 20.09.2021]. Dostępny WWW:
Wakefield, A.; Murch, S.H.; Anthony, A.; et al. (1998). Ileal lymphoid nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children [retracted]. Lancet, vol. 351 (9103), pp. 637-641. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(97)11096-0.
Wałek, Anna (2019). Data Librarian and Data Steward – New Tasks and Responsibilities of Academic Libraries in the Context of Open Research Data Implementation in Poland. Przegląd Biblioteczny, z. 4, 497-512. https://doi.org/10.36702/pb.634.
Wilkinson, Mark D.; Dumontier, Michel; Aalbersberg, IJsbrand Jan; et al. (2016). The FAIR Guiding Principles for scientific data management and stewardship. Scientific Data, vol. 3, art. 160018. https://doi.org/10.1038/sdata.2016.18.
https://orcid.org/0000-0003-2681-4945
Afiliacja: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
