SKUTKI PANDEMII DLA SPOŁECZNEJ FUNKCJI KSIĄŻKI W EUROPIE. WSTĘP DO BADAŃ
AGNIESZKA C HAMERA-NOWAK
https://orcid.org/0000-0001-6445-2143
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, Polska
MAŁGORZATA KISILOWSKA
https://orcid.org/0000-0001-5733-5424
Afiliacja: Faculty of Journalism, Information and Book Studies University of Warsaw, Polska
Abstrakt
Teza/cel – Celem artykułu jest przeanalizowanie wpływu, jaki pandemia już wywarła na społeczną funkcję książki w dwóch perspektywach: podmiotów związanych z rynkiem książki oraz bibliotek. Metody badań – W artykule wykorzystano metodę analizy źródeł, tj. raportów i doniesień na bieżąco przedstawiających sytuację instytucji książki do połowy kwietnia 2020 r. Wyniki i wnioski – Na tej podstawie podjęto próbę wskazania trendów zmian, jednocześnie zastrzegając, że dogłębne omówienie długofalowych skutków pandemii będzie możliwe po upływie dłuższego czasu. Wśród tych zmian wymieniono m.in. działania prawne i finansowe, wspierające sektor książki. W ujęciu społecznym zwłaszcza wspólnototwórcza funkcja książki, jej udział w budowaniu relacji wewnątrz grup i społeczności, wydaje się być najbardziej zagrożona.
Słowa kluczowe
Biblioteka; Koronawirus; Rynek książki; Społeczna funkcja książki
Bibliografia
ABF (2020). Fermeture des bibliothèques et coronavirus: l’ABF salue les dernières dispositions gouvernementales [online], 23.03.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <http://www.abf.asso.fr/1/22/857/ABF/fermeture-des-bibliothequeset-coronavirus-l-abf-salue-les-dernieres-dispositions- gouvernementales>.
AIB (2020a). Comunicato su COVID-19 e biblioteche [online], 6.03.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.aib.it/attivita/2020/79849-comunicato-covid19-biblioteche/>.
AIB (2020b). Nuovo DPCM sull’emergenza da coronavirus e alcune informazionie considerazioni [online], 8.03.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW:<https://www.aib.it/attivita/2020/79857-nuovo-dpcm-sullemergenza-da-coronavirus-e-alcune-informazioni-e-considerazioni/>.
ABA (2020). Coronavirus resources for booksellers [online], American Booksellers Association; [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.bookweb. org/coronavirus-resources-booksellers>.
AIE (2020a). Comunicazioni utili e pratiche per fare chiarezza sulle disposizioni legate all’emergenza Coronavirus [online], Associazione Italiana Editori; [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.aie.it/EmergenzaCoronavirus.aspx>.
AIE (2020b). Emergenza Coronavirus: Aggiornamento da AIE – numero 28 dell’11 aprile [online], Associazione Italiana Editori; [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.aie.it/EmergenzaCoronavirus/Approfondimenti.aspx?IDUNI=mavnpxgvejq4wwn0mh420gjo7703&MDId=16195&Skeda=MODIF102-2786-2020.4.11>.
AIE (2020c). Osservatorio sull’impatto COVID-19 sul settore editoriale. >>Rilevazione1<< [online], Associazione Italiana Editori; 25.03.2020 [dostęp:n14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://network.aie.it/Portals/_default/Skede/Allegati/Skeda105-4644-2020.3.25/NEWS_COVID-19_Wave1.pdf?IDUNI=endkg5m10k2iba5g1qf4zg3d1104>.
AIE (2020d). Osservatorio sull’impatto COVID-19 sul settore editoriale. >>Rilevazione 2<< [online], Associazione Italiana Editori; 3.04.2020 [dostęp: 14.04.2020].Dostępny w WWW: <https://network.aie.it/Portals/_default/Skede/Allegati/Skeda105-4692-2020.4.3/COVID_19%20Wave2_Presentazione.pdf?IDUNI=eveiwtpifmzyljiiky5u5npv7801>.
BA (2020). Coronavirus Resources for Booksellers [online], Booksellers Association; 9.04.2020. [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://booksellers.org.uk/industryinfo/industryinfo/Coronavirus-Resources-for-Booksellers>.
BBC.com (2020). Coronavirus: Book sales surge as readers seek escapism and education [online], British Broadcasting Corporation; 26.03.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.bbc.com/news/entertainmentarts-52048582>.
Booklips.pl (2020). Jak wygląda czytelnictwo Polaków w czasie koronawirusa? Po które książki chętnie sięgamy? Kto zyskuje, a kto traci? Pierwsze dane z rynku [online], Booklips.pl; 3.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <http://booklips.pl/newsy/jak-wyglada-czytelnictwo-polakow-w-czasie-koronawirusa-po-ktore-ksiazki-chetnie-siegamy-kto-zyskuje-a-kto-traci-pierwsze-dane-z-rynku/>.
Carlotto, Massimo (2020). How Italian booklovers are coping in the coronavirus lockdown. The Guardian [online], 19.03.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny wnWWW:n<https://www.theguardian.com/books/2020/mar/19/bookshopsclosed-squares-deserted-massimo-carlotto>.
Cieślik, Ewa (2020). Koronawirus a światowy rynek książki. Koniec epoki, jaką znamy? [online], Lubimyczytać.pl; 6.04.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://lubimyczytac.pl/aktualnosci/13719/koronawirus-a-swiatowy-rynek-ksiazki-koniec-epoki-jaka-znamy>.
CILIP (2020). CILIP coronavirus information service [online], CILIP [online], CILIP: the Library and Information Association; 13.03.2020. [dostęp: 15.04.2020].Dostępny w WWW: <https://www.cilip.org.uk/news/493378/CILIP-CoronavirusInformation-Service.htm>.
Dłużewska, Emilia (2020). Zamów książkę jak pizzę. Pomożesz małym księgarniom, które stanęły na skraju bankructwa. Gazeta Wyborcza [online], 24.03.2020 [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://wyborcza.pl/7,75 410,25814620,przez-koronowirusa-male-ksiegarnie-stoja-na-skraju-bankructwa.html>.
Drózd, Robert (2020). Podsumowanie roku 2019: rynek e-booków w Polsce. Swiatczytnikow.pl [online], 12.01.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://swiatczytnikow.pl/podsumowanie-roku-2019-rynek-e-bookow-wpolsce/>.
Empik.com (2020). Polacy czytają więcej. Wzrasta zainteresowanie e-bookami i audiobookami [online], Empik; 2.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://news.empik.com/91512-polacy-czytaja-wiecej-wzrasta-zainteresowanie-e-bookami-i-audiobookami>.
exploreyork (2020). Coronavirus: information and support for our communities [online], Exploreyork; 2.04.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.exploreyork.org.uk/coronavirus/>.
FEP (2020a). Appeal of European publishers to the European institutions [online], Federation of European Publishers; 25.03.2020. [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://fep-fee.eu/Appeal-of-European-publishers-to>.
FEP (2020b). FEP letter to culture ministers [online], Federation of European Publishers; 7.04.2020. [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://fep-fee.eu/Press-release-FEP-letter-to>.
FEP (2020c). #EuropeReadsAtHome [online], Federation of European Publishers; 31.03.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: .
FGEE (2020). Libreros, editores y distribuidores muestran su preocupación porlos efectos que esta crisis pueda tener en el sector [online], Federación de Gremios de Editores de Espaňa; March [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.federacioneditores.org/img/documentos/180320-notasprensa.pdf>.
Głombiowski, Karol (1980). Książka w procesie komunikacji społecznej. Wrocław: Ossolineum.
Hunt, Elle (2020). ‘The perfect time to start’: how book clubs are enduring and flourishing during Covid-19. The Guardian [online], 26.03.2020 [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.theguardian.com/books/2020/mar/26/the-perfect-time-to-start-how-book-clubs-are-enduring-and-flourishing-during-covid-19>.
IFLA (2020a). COVID-19 and the global library field [online], International Federation of Library Associations and Institutions; 14.04.2020. [dostęp: 15.04.2020].Dostępny w WWW: <https://www.ifla.org/covid-19-and-libraries>.
IFLA (2020b). COVID-19 and the global library field: Statement by the IFLA President and Secretary General [online], International Federation of Library Associations and Institutions; 23.03.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.ifla.org/node/92969>.
LAI (2020). A message to LAI membership [online], Library Association of Ireland;24.03.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.libraryassociation.ie/a-message-to-lai-membership/>.
Łuszpak, Agnieszka (2012). O istocie książki słów kilka. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, (10), 5-19.
Migoń, Krzysztof (2005). Bibliologia – nauka o kulturze książki. Nauka, 2, 49-57.
Mrozek, Witold (2020). Gliński uruchamia program „Kultura w sieci”: 15 mln dla instytucji. Jakie stypendia dla artystów? Wyborcza.pl, 6.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://wyborcza.pl/7,75410,25848545, glinski-uruchamia-program-kultura-w-sieci-15-mln-zl-dla-instytucji.html#S.kultura-K.C-B.1-L.1.duzy>.
natszo (2020). Dramat na rynku książki. Z badań wynika, że zbankrutować może ponad połowa firm. Gazeta Wyborcza [online], 3.04.2020 [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://wyborcza.pl/7,75517,25843220,ankieta-wsrodprzedstawicieli-rynku-ksiazki-potwierdza-zapasc.html>.
Nogaś, Michał; Szostak, Natalia (2020). „Przyszłość rysuje się w najczarniejszych barwach”. Jak koronawirus uderza w pisarzy, wydawców, księgarzy i drukarzy. Gazeta Wyborcza [online], 1.04.2020 [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://wyborcza.pl/7,75517,25822587,koronawirus-uderza-w-rynek-ksiazki-przyszlosc-rysuje-sie-w.html>.
PA (2020a). Coronavirus [online], Publishers Association; 2020. [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.publishers.org.uk/coronavirus/>.
PA(2020b). Publishing industry responce to COVID-19 [online], Publishers Association; 2020. [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.publishers.org.uk/covid-19-publishing-industry-response/>.
PIK (2020a). Pismo Prezesa Polskiej Izby Książki do p. premiera M. Morawieckiego, p. premiera P. Glińskiego i p. minister J. Emilewicz w sprawie sytuacji na rynku wydawniczo-księgarskim [online], Polska Izba Książki; 30.03.2020. [dostęp:15.04.2020]. Dostępny w WWW: <http://www.pik.org.pl/komunikaty/804/pismo-prezesa-polskiej-izby-ksiazki-do-p-premiera-m-morawieckiego-p-premiera-p-glinskiego-i-p-minister-j-emilewicz-w-sprawie-sytuacji-na-rynku-wydawniczo-ksiegarskim>.
PIK (2020b). Podziękowanie dla samorządów za działania ratujące kulturę czytelniczą [online], Polska Izba Książki; 6.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <http://pik.org.pl/komunikaty/808/podziekowanie-dla-samorzadow-za-dzialania-ratujace-kulture-czytelnicza>.
PIK (2020c). Wsparcie samorządów dla lokalnych przedsiębiorców podczas kryzysu wywołanego pandemią – informacje [online], Polska Izba Książki; 2.04.2020. [dostęp:15.04.2020]. Dostępny w WWW: <http://www.pik.org.pl/komunikaty/806/wsparcie-samorzadow-dla-lokalnych-przedsiebiorcow-podczas-kryzysu-wywolanego-pandemia-informacje>.
Rynek-ksiazki.pl (2020a). Pisarze też w kryzysie [online], Rynek-ksiazki.pl; 3.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://rynek-ksiazki.pl/aktualnosci/pisarze-tez-w-kryzysie/>.
Rynek-ksiazki.pl (2020b). Sopot wspiera lokalne księgarnie [online], Rynek-ksiazki.pl; 3.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://rynek-ksiazki.pl/aktualnosci/sopot-wspiera-lokalne-ksiegarnie/>.
SB (2020). Information angående coronaviruset, 2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.biblioteksforeningen.se/coronaviruset/>.
SBP (2020a). Oferta szkoleń online dla Bibliotekarzy od SBP [online], Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich; 27.03.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW:<http://www.sbp.pl/artykul/?cid=22265&prev=1>.
SBP (2020b). Tydzień Bibliotek i Dzień Bibliotekarza 2020 w wirtualnej przestrzeni [online], Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich; 7.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <http://www.sbp.pl/artykul/?cid=22329&prev=1>.
SBP (2020c). #NieZostawiamCzytelnika - akcja SBP [online], Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich; 7.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: .
Statista.com (2020). Books & Publishing [online], Statista.com; [dostęp: 14.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.statista.com/markets/417/topic/477/bookspublishing/>.
WDS (2020). Materiały do pobrania [online], Wydawnictwo Dwie Siostry; 2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.wydawnictwodwiesiostry.pl/materialy_do_pobrania/>.
Wojtczuk, Michał (2020). Trzaskowski daje milion złotych na kulturę. Kwota raczej symboliczna wobec skali strat [online], Gazeta Wyborcza, 6.04.2020. [dostęp: 15.04.2020]. Dostępny w WWW: <https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,25848403,trzaskowski-daje-milion-zl-na-kulture-kwota-raczej-symboliczna.html>.
https://orcid.org/0000-0001-6445-2143
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, Polska
https://orcid.org/0000-0001-5733-5424
Afiliacja: Faculty of Journalism, Information and Book Studies University of Warsaw, Polska
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
