Samopoznanie w komunikacji naukowej .
Marek Nahotko
http://orcid.org/0000-0002-4823-8080
Afiliacja: Instytut Studiów Informacyjnych Uniwersytet Jagielloński, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – W artykule przedstawione zostały zagadnienia samopoznania i analiz informacji indywidualnej w dwóch zastosowaniach w obszarze komunikacji naukowej – publikowaniu naukowym i organizacji informacji w bibliotekach. Metody badań – Krytyczna analiza piśmiennictwa przedmiotu wykorzystana została do omówienia zjawiska samopoznania (ang. Quantified Self, QS) oraz jego występowania w zastosowaniu nieopisywanym dotąd w literaturze przedmiotu. Dokonano analizy funkcjonalnej przykładowego syste mu społecznościowego dedykowanego nauce (ResearchGate) oraz narzędzi QS udostępnianych wraz z artykułami naukowymi wydawnictwa PLOS. Podobną analizę wykonano dla zintegrowanych systemów bibliotecznych, ze szczególnym uwzględnieniem OPAC 2.0. Wyniki – Miary ilościowe aktywności ludzkiej stosowane były od zawsze, jednak nowe technologie komputerowe również w tym zakresie stały się przyczyną istotnych zmian. Metody i narzędzia QS, stosowane początkowo głównie w obszarze ochrony zdrowia i kultury fizycznej, znalazły szerokie zastosowanie w wielu innych obszarach, w tym także w komunikacji naukowej. Dokonane analizy wykazały szerokie stosowanie nowych miar ilościowych w badanych obszarach komunikacji naukowej. Stosowanie tych miar z jednej strony, pozwala na dokumentowanie przejawów wielu aktywności ludzkich, w tym komunikacji naukowej, a z drugiej strony, służy dokonywaniu zmian w zachowaniach (również informacyjnych) użytkowników nowych technologii, służących doskonaleniu tych aktywności. Wnioski – Samopoznanie i analizy informacji indywidualnej (ang. self-tracking) są kolejnymi kierunkami dostosowywania systemów informacyjnych (w tym systemów bibliotecznych), stosowanych w komunikacji naukowej, do kierunków rozwoju systemów komputerowych ogólnego stosowania. W publikowaniu naukowym przejawem tych zmian jest powszechne stosowanie miar alternatywnych. W systemach bibliotecznych ich przejawem są nowe funkcjonalności kolejnych generacji tych systemów, ułatwiających komunikację użytkowników z systemem i między sobą.
Słowa kluczowe
Samopoznanie; System biblioteczny; Analizy informacji indywidualnej; Komunikacja naukowa
Bibliografia
Andersen, Jack (2017). Genre, organized knowledge, and communicative action in digital culture. In: The organization of knowledge: caught between global structures and local meaning. Ed. by J. Andersen, L. Skouvig. Bingley: Emerald Publ., pp. 1-16.
Andersen, Jack; Lomborg, Stine (2020). Self-tracking and metric codification in digital infrastructures for scholarly communication. The Information Society, vol. 36, no. 1, pp. 43-52.
Badurek, Jarosław (1999). Granice złożoności – prostota i kompleksowość w systemach informacyjnych. Computerworld [online], 22.02.1999 [dostęp: 14.03.2020]. Dostępny w WWW: <https://www.computerworld.pl/news/Granice-zlozonosci-prostota-i-kompleksowosc-w-systemach-informacyjnych,286595.html>.
Barbour, Kim; Marshall, David (2012). The academic online: constructing persona through the World Wide Web. First Monday [online], vol. 17, no. 9 [dostęp: 14.03.2020]. Dostępny w WWW: <http://journals.uic.edu/ojs/index.php/fm/article/view/3969>.
Carey, James (2009). Communication as culture. New York: Routledge.
Casper, Christian (2016). The online research article and the ecological basis of new digiotal genres. In: Science and the Internet: communication knowledge in a digital age. Ed. by A. Gross, J. Buehl. New York: Routledge, pp. 77-98.
Castells, Manuel (2007). Communication, power and counter-power in the network society. Intern. Journal of Communication, vol. 1, pp. 238-266.
Chan, Janet; Johns, Fleur; Moses, Lyria (2018). Academic metrics and positioning strategies. In: Metric culture: ontologies of self-tracking practices. Ed. by B. Ajana. Bingley: Emerald Publ., pp. 177-195.
Driessen, O (2012). The celebritization of society and culture: understanding the structural dynamics of celebrity culture. International Journal of Culture Studies, vol. 16, no. 6, pp. 641-657.
Feng, Yuanyuan; Agosto, Denise (2019). Revisiting personal information management through information practices with activity tracking technology. Journal of the ASIST, vol. 20, no. 12, pp. 1352-1367.
Fox, Nick; Alldred, Pam (2019). New materialism. In: SAGE Research Methods Foundations. Ed. by P. Atkinson et al. [online], [dostęp: 15.03.2020]. Dostępny w WWW: doi:10.4135/97815264210.
Genette, Gérard (1997). Paratexts. Thresholds of interpretation. Cambridge: Cambridge Univ. Press.
Gibson, James (1979). The ecological approach to visual perception. Boston: Houghton Mifflin.
Gross, Alan; Harmon, Joseph (2016). The Internet revolution in the sciences and humanities. Oxford: Oxford Univ. Press.
Hammarfelt, Björn; de Rijcke, Sarah; Rushforth, Alexander (2016). Quantified academic selves: the gamification of research through social networking ser vices. Information Research [online], vol. 21, no. 2 [dostęp: 14.03.2020]. Dostępny w WWW: <http://informationr.net/ir/21-2/SM1.html>.
Hayles, Katherine (2006). Unfinished work: from cyborg to cognisphere. Theory, Culture & Society, vol. 23, no. 7-8, pp. 159-166.
Herman, Eti; Nicholas, David (2019). Scholarly reputation building in the digital age: an activity-specific approach. Review article. El Profesional de la Informacion [online], vol. 28, no. 1 [dostęp: 12.03,2020]. Dostępny w WWW: <https://recyt.fecyt.es/index.php/EPI/article/download/epi.2019.ene.02/42164>.
Jaeger, Paul; Burnett, Gary (2010). Information worlds. Social context, technology, and information behavior in the age of the Internet. New York: Routledge.
Jamali, Hamid; Nicholas, David; Herman, Eti (2016). Scholarly reputation in the digital age and the role of emerging platforms and mechanisms. Research Evaluation, vol. 25, no. 1, pp. 37-49.
Jones, William (2012). The future of personal information management. Part I: Our information, always and forever. San Rafael, CA: Morgan & Claypool.
Jones, William (2007). Personal information management. Annual Review of Information Science and Technology, vol. 41, no. 1, pp. 453-504.
Kristensen, Dorthe; Ruckenstein, Minna (2018). Co-evolving with self-tracking technologies. New Media & Society, vol. 20, no. 10, pp. 3624-3640.
Krzanowska, Paulina; Nahotko, Marek (2018). Gatunek information scraps w indywidualnym/grupowym zarządzaniu informacją. Zagadnienia Informacji Naukowej, vol. 56, nr 2, s. 52-73.
Książek, Tomasz (2019). Bańka filtrująca i błąd konfirmacji w świadomości użytkowników Internetu. Warszawa: Wydaw. SBP.
Lansdale, Mark (1988). The psychology of personal information management. Applied Ergonomics, vol. 19, no. 1, pp. 55-66.
Latour, Bruno (2005). Reassembling the social: an introduction to actor-network theory. Oxford: Oxford Univ. Press.
Liddle, Jacki et al. (2016). Balancing self-tracking and surveillance: Legal, ethical and technological issues in using smartphones to monitor communication in people with health conditions. Journal of Law and Medicine, vol. 24, no. 2, pp. 383-393.
Lomborg, Stine; Frandsen, Kirsten (2016). Self-tracking as communication. Information, Communication & Society, vol. 19, no. 7, pp. 1015-1027.
Lupton, Deborah (2020). Self-tracking. In: Information: Keywords. Ed. by J. Abel, S. Frederick, M. Kennerly. New York: Columbia Univ. Press.
Lupton, Deborah (2016a). Digital companion species and eating data: implications for theorizing digital data-human assemblages. Big Data & Society, vol. 3, no. 1, pp. 1-5.
Lupton, Deborah (2016b). The quantified self. A sociology of self-tracking. Cambridge: Polity Press.
Lupton, Deborah (2014). Self-tracking modes: reflexive self-monitoring and data practices [online]. [dostęp: 10.03.2020]. Dostępny w WWW: <http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2483549>.
Materska, Katarzyna (2012). Wymiary zarządzania informacją indywidualną. W: Społeczeństwo i sieć informacyjna. Problemy i technologie. Pod red. B. Sosińskiej-Kalaty, E. Chuchro. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 65-79.
Mehlenbacher, Ashley; Mehlenbacher, Brad (2019). The case of scientific research article and lessons concerning genre change online. In: Science Communication on the Internet. Ed. by M. Luzón, C. Pérez-Llanda. Amsterdam: John Benjamins Publ., pp. 41-57.
Neff, Gina; Nafus, Dawn (2016). Self-tracking. Cambridge, MA: The MIT Press.
Owen, John Mackenzie (2007). The scientific article in the age of digitization. Berlin: Springer Verl.
PLOS ONE (2019). Journal information [online]. PLOS; [dostęp: 31.03.2020]. Dostępny w WWW: < https://journals.plos.org/plosone/s/journal-information>.
PN-ISO 11620:2017-11. Informacja i dokumentacja – Wskaźniki funkcjonalności bibliotek.
PN-ISO 16439:2019-11. Informacja i dokumentacja – Metody i procedury oceny wpływu bibliotek.
Pullar-Strecker, Tom (2014). Personal informatics trends tracked [online]. [dostęp: 15.03.2020]. Dostępny w WWW: <http://www.stuff.co.nz/business/industries/9950896/Personal-informatics-trends-tracked>.
Rooksby, John i in. (2014). Personal tracking as lived informatics. In: CHI’14. Proc. of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems. Toronto, April 26 – May 1, 2014. New York: ACM, pp. 1163-1172.
Ruckenstein, Minna (2014). Visualized and interacted life: personal analytics and engagements with data doubles. Societies, vol. 4, pp. 68-84.
Schull, Natasha (2016). Data for life: wearable technology and the design of selfcare. BioSocieties, vol. 11, pp. 317-333.
Skórka, Stanisław (2014). Fasety na nowo odkryte. Integrowanie systemów nawigacji i organizowania informacji. Zagadnienia Informacji Naukowej, vol. 54, nr 2, s. 92-109.
Striphas, Ted (2015). Algorimic culture. European Journal of Cultural Studies, vol. 18, no. 4/5, pp. 395-412.
Szmigielska, Teresa (2011). Standardy oceny bibliotek akademickich. Warszawa: Wydaw. SBP.
Świgoń, M. (2012). Zarządzanie wiedzą i informacją. Podstawy teoretyczne. Badania w wymiarze indywidualnym. Olsztyn: Wydaw. UW-M.
Trace, Ciaran; Zhang, Yan (2020). The quantified-self archive: documenting lives through self-tracking data. Journal of Documentation, vol. 76, no. 1, pp. 290-316.
Wendland, Michał (2011). Konstruktywizm komunikacyjny. Poznań: Wydaw. Naukowe IF UAM.
Wilson, Katie (2007). OPAC 2.0: next generation online library catalogues ride the
Web 2.0 wave! Online Currents, vol. 21, no. 10, pp. 406-413.
Wójcik, Magdalena (2020). Koncepcja quantified self i jej konsekwencje dla projektowania usług bibliotecznych w świetle literatury przedmiotu. Przegląd Biblioteczny, R. 88, z. 1, s. 38-49.
Yoo, Youngjin (2010). Computing in everyday life: a call for research on experiental computing. MIS Quarterly, vol. 34, no. 2, pp. 213-231.
Zhai, Yujia; Ding, Ying; Wang, Fang (2018). Measuring the diffusion of an innovation: a citation analysis. Journal of the ASIST, vol. 69, no. 3, pp. 368-379.
http://orcid.org/0000-0002-4823-8080
Afiliacja: Instytut Studiów Informacyjnych Uniwersytet Jagielloński, Polska
Biogram:
Dr hab. Marek Nahotko, prof. UJ, zatrudniony w Instytucie Studiów Informacyjnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizuje się w problemach organizacji informacji, w tym metadanych dokumentów elektronicznych oraz wykorzystania Internetu i dokumentów elektronicznych w komunikacji naukowej i działalności informacyjnej. Jest autorem książek Teoria gatunków w organizacji informacji i wiedzy (Kraków, 2018), Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym (Warszawa, 2010), Naukowe czasopisma elektroniczne (Warszawa, 2007), Opis dokumentów elektronicznych. Teoretyczny model i możliwości jego aplikacji (Kraków 2006), Metadane: sposób na uporządkowanie Internetu (Kraków, 2004) oraz licznych artykułów publikowanych m.in. na łamach „Information Research”, „Cataloging & Classification Quarterly”, „Przeglądu Bibliotecznego”, „Zagadnień Informacji Naukowej” oraz „Bibliotheca Nostra”.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
