Problematyka artykułów z czasopisma „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” na podstawie analizy słów kluczowych (2010-2018)
Agnieszka Gołda
http://orcid.org/0000-0001-6571-5304
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Agnieszka Łakomy-Chłosta
http://orcid.org/0000-0002-0024-0691
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Abstrakt
Tezy/cel artykułu – Słowa kluczowe należą do najczęściej wykorzystywanych, poza abstraktami, narzędzi identyfikacji treściowej tekstów naukowych, także tych zamieszczanych na łamach czasopism. Za ich pomocą można zanalizować tematykę publikacji. Celem badań jest analiza słów kluczowych towarzyszących artykułom zamieszczonym w wydawnictwie naukowym „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” oraz ocena ich interdyscyplinarności. Metody badań – Na podstawie analizy zawartości 26 numerów periodyku wyselekcjonowano 207 materiałów z działów „Artykuły i komunikaty” oraz „Prace drobne”, które ogłoszono w latach 2010-2018. Następnie zidentyfikowano znaczenie 901 słów kluczowych przypisując je do kategorii formalnych (hasła osobowe i grupy osób; hasła geograficzne; tytuły publikacji; nazwy instytucji i organizacji; nazwy programów, systemów komputerowych i baz danych; nazwy imprez lokalnych i ogólnokrajowych; nazwy i okresy historyczne) oraz tematycznych (na podstawie „Polskiej Bibliografii Bibliologicznej”). Użyto metody statystycznej, która pozwoliła ukazać tendencje w zakresie dotychczasowych praktyk indeksowania artykułów (w tym m.in. wielkość słownika swobodnych słów kluczowych, procentowy udział poszczególnych typów słów kluczowych, liczba słów kluczowych w artykułach). Wyniki i wnioski – 65,59% słów kluczowych dotyczy zagadnień bibliologicznych i informatologicznych, natomiast 34,41% znalazło się poza kategoriami tematycznymi z „Polskiej Bibliografii Bibliologicznej”. Przeważają artykuły, których autorzy użyli słów kluczowych z zakresu bibliotekarstwa (20,65%), informacji naukowej i dokumentacji (15,43%) oraz struktury i dziejów książki (14,98%). Ponadto słowa kluczowe odzwierciedlały problematykę literaturoznawczą, kulturoznawczą, historyczną, rzadziej prawniczą i teologiczną. Należy zauważyć duże rozproszenie etykiet, ponieważ 87,3% znalazło zastosowanie jednokrotne. Przeprowadzona analiza pozwoliła także na konstatacje dotyczące jakości i poprawności sposobów indeksowania artykułów. Dostrzeżono rzadkie występowanie zjawiska synonimii i homonimii, ale za to nieprawidłowe formowanie słów kluczowych (podawanie tych samych słów kluczowych w liczbie pojedynczej i mnogiej) oraz zbyt małe doprecyzowanie, szczególnie w przypadku nazw własnych.
Słowa kluczowe
„Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media”; Słowo kluczowe; Analiza piśmiennictwa; Czasopismo naukowe; Bibliologia i informatologia
Bibliografia
Babik, Wiesław (2010). Słowa kluczowe. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bajor, Agnieszka (2014). Nowa Biblioteka. Zeszyty Monograficzne Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Śląskiego (2010-2014). W: W kierunku gospodarki elektronicznej – wyzwania, narzędzia, dobre praktyki. T. 2, Publikacje elektroniczne w nauce i praktyce[online]. Red. nauk. B.M. Powichrowska. Białystok, s. 102-117. [dostęp: 18.02.2019]. Dostępny w WWW: http://www.epnp.pl/ebook/A08683_w_kierunku_gospodarki_2.
Bartmiński, Jerzy (2016). Słowa klucze, kulturemy, koncepty kulturowe. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 21-29.
Bojar, Bożenna (2004). Pole informacyjne, dokumentacyjne, tematyczne, semantyczne czy leksykalne? Zagadnienia Informacji Naukowej, nr 1, s. 3-11.
Eder, Maciej (2016). Słowa znaczące, słowa kluczowe, słowozbiory – o statystycznych metodach wyszukiwania wyrazów istotnych. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 31-44.
Gawlik, Marta; Gawinek Anna (2017). „Nowa Biblioteka Usługi, Technologie Informacyjne i Media” narzędziem popularyzowania nauki (analiza bibliometryczna czasopisma). Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media, nr 4, s. 69-82.
Gawlik, Marta; Kosik, Edyta (2017). Cytowania w „Nowej Bibliotece. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” jako element komunikacji naukowej w świecie cyfrowym. Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy, nr 2, s. 95-109.
Gmiterek, Grzegorz (2016). Sieciowe sposoby społecznościowego zarządzania informacją o dokumentach. Zagadnienia Informacji Naukowej. Studia Informacyjne, nr 1, s. 108-133.
Hebal-Jezierska, Milena (2016). Słowa roku w czeskim dyskursie publicznym. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 95-109.
Instrukcja dla Autorów. W: Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media. [online]. Nowa Biblioteka; [dostęp: 18.02.2019]. Dostępny w WWW: <http://www.nowabiblioteka.us.edu.pl/instrukcja_autorzy.html>.
Karolczak, Ewa (2015).Jak dobierać opłacalne i skuteczne słowa kluczowe? [online]. Sprawny. marketing; [dostęp: 18.02.2019]. Dostępny w WWW: <https://sprawnymarketing.pl/slowa-kluczowe/>.
Kunicka, Marta (2010). Reaktywacja czasopisma „Nowa Biblioteka”. Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy, nr 3-4, s. 145-146.
Kurek-Kokocińska, Stanisława (1998). Z zagadnień terminologicznych nauki o informacji. Potrzeba języka słów kluczowych. Zagadnienia Informacji Naukowej, nr 2, s. 76-86.
Kurek-Kokocińska, Stanisława (1999). Z zagadnień terminologicznych nauki o informacji. Założenia języka słów kluczowych z dziedziny nauki o informacji. Zagadnienia Informacji Naukowej, nr 1, s. 15-22.
Lubczyńska, Aleksandra (2012). „Nowa Biblioteka” 2010, nr 1; 2. Katowice 2010, s. 142: wykr.; 178: wykr. ISSN 1505-4195. iNFOTEZY. Internetowy Periodyk Naukowy Poświęcony Mediom i Nauce o Informacji [online], nr 2; [dostęp: 18.02.2019]. Dostępny w WWW: <http://www.ujk.edu.pl/infotezy/ojs/index.php/infotezy/article/view/49/145>.
Łakomy, Agnieszka (2015). Czasopismo naukowe „Nowa Biblioteka” – geneza, założenia programowe, plany. Forum Bibliotek Medycznych, nr 1, s. 292-297.
Łaziński, Marek (2016). Słowa klucze polskiego dyskursu publicznego. Słowa dnia i słowa roku. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 75-94.
Łaziński, Marek; Szewczyk Monika (2006). Słowa klucze w semantyce i statystyce. Słowa tygodnia „Rzeczpospolitej”. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, z. 62, s. 57-67.
Majdak, Magdalena (2016). Słowa klucze w materiale historycznym. Wyzwania i ograniczenia. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 45-55.
Malak, Piotr (2012). Indeksowanie treści. Porównanie skuteczności metod tradycyjnych i automatycznych. Warszawa: Wydaw. SBP.
Marcjanik, Małgorzata (2016). Demokratyzacja obyczajów – słowo kluczowe współczesnej kultury polskiej? Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 111-122.
Markowska, Helena (2016). Jak pogrzebać przeciwnika literackiego. Słowa klucze w tekstach romantyków o klasykach i ich sztuce. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 135-143.
Niewiadomska-Rudnicka, Maria (1999). Osobliwości regionalne. Problemy użycia słów kluczowych w indeksie etnograficznym – egzemplifikacja. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, z. 9, s. 113-118.
Pacek, Jarosław (2006). Indeksowanie w XXI wieku. Ewolucja i współczesne funkcje pojęcia. Zagadnienia Informacji Naukowej, nr 2, s. 32-49.
Pacek, Jarosław (2015a). Pole semantyczne książki. Przegląd Biblioteczny, z. 4, s. 546-562.
Pacek, Jarosław (2015b). Pole semantyczne książki w tekstach normalizacyjnych i prawnych. PTINT. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, nr 4, s. 20-31.
Pacek, Jarosław (2016). Pole semantyczne terminu „książka elektroniczna”. Zagadnienia Informacji Naukowej. Studia Informacyjne, nr 1, s. 95-107.
Pawłowski, Adam (2016). Korpusy chronologiczne i leksykalne szeregi czasowe jako narzędzia wykrywania słów kluczy i neosemantyzmów. Konceptualizacja czasu w korpusach chronologicznych. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 57-74.
Pisarek, Walery (2016). Słowa ważne i ważniejsze. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 11-20.
Popławski, Błażej (2016). Słowa klucze czy słowa wytrychy? Analiza dyskursu medialnego o Afryce w magazynie „Kontynenty”. Przegląd Humanistyczny, nr 3, s. 123-133.
Sadowska, Jadwiga; Turowska Teresa (1990). Języki informacyjno-wyszukiwawcze. Katalogi rzeczowe. Warszawa: Centrum Ustawicznego Kształcenia Bibliotekarzy;
Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Słowo (2011). Słowo kluczowe. W: Podręczny słownik bibliotekarza. Oprac. G. Czapnik, Z. Gruszka, przy współr. H. Tadeusiewicz. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 311.
Słowo (2002). Słowo kluczowe. W: Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Oprac. B. Bojar. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 246.
Soja, Karol ([2014]). Jak wybrać najlepsze słowa kluczowe do pozycjonowania? [online]. WhitePress sp. z o.o.; [dostęp: 18.02.2019]. Dostępny w WWW: <https://www.whitepress.pl/baza-wiedzy/41/jak-wybrac-najlepsze-slowa-kluczowe-do-pozycjonowania>.
Sosińska-Kalata, Barbara (2001). Język informacyjno-wyszukiwawczy jako narzędzie organizacji wiedzy. Zagadnienia Informacji Naukowej, nr 2, s. 28-42.
Sosińska-Kalata, Barbara (2017). Słowa kluczowe. W: Encyklopedia książki. T. 2, K-Z. Pod red. A. Żbikowskiej-Migoń i M. Skalskiej-Zlat. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 536-537.
Stępień, Kamil (2010). Folksonomie czyli Społecznościowe opisywanie treści. Poradnik. Warszawa: Wydaw. SBP.
Tomaszczyk, Jacek (2014). Model systemu informacji terminologicznej. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Warmińska, Katarzyna; Urbaniak Anna (2017). Czym jest Kraków? Analiza pola semantycznego. „Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie” [online], nr 3, s. 87102 [dostęp: 18.02.2019]. Dostępny w WWW: DOI 10.15678/ZNUEK.2017.0963.0306.
Warząchowska, Bogumiła (2012). „Nowa Biblioteka. New Library. Czasopismo Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Śląskiego”. 1998-2001 ISSN 1505-4195 „Nowa Biblioteka. New Library. Zeszyty Monograficzne Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Śląskiego”. 2010-2011. ISSN 1505-4195. Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy, nr 1, s. 117-121.
http://orcid.org/0000-0001-6571-5304
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Biogram:
Agnieszka Gołda, dr hab., pracownik Zakładu Bibliotekoznawstwa w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zainteresowania naukowe: teoria i historia bibliografii, dzieje czasopism religijnych, współczesna prasa bibliologiczna i informatologiczna. Autorka książek: Teoria bibliografii w II Rzeczypospolitej (Katowice 2018), Z zagadnień form bibliografii. Monografia bibliograficzna (Warszawa 2005), Monografia bibliograficzna. Analiza modelowa (Częstochowa 2003), Tygodnik katolicki „Niedziela” 1926-1939 (wspólnie ze Zbigniewem Żmigrodzkim, Częstochowa 2002). Redaktor naczelna kwartalnika „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media”.
http://orcid.org/0000-0002-0024-0691
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
Biogram:
Agnieszka Łakomy-Chłosta, dr, pracownik Zakładu Historii Książki i Bibliotek w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zainteresowania naukowe: nowoczesne technologie w bibliotekach i na rynku wydawniczym (w tym publikacje elektroniczne), specjalne usługi biblioteczne, książka polska na obczyźnie, bibliotekarstwo krajów niemieckojęzycznych. Autorka książki: Polska książka na obczyźnie: Niemcy Zachodnie 1945-1950 (Warszawa 2011).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
