Paradygmaty gromadzenia zbiorów w czasach transformacji cyfrowej – Między informacją a pamięcią
Krystyna Hudzik
http://orcid.org/0000-0002-1449-828X
Afiliacja: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Biblioteka Główna, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Omówienie i porównanie paradygmatów polityki gromadzenia, realizowanej we współczesnych bibliotekach uniwersyteckich, które w sferze organizacji, dostępu i usług łączą zbiory drukowane z zasobami cyfrowymi. Zmiany w zakresie strategii i metod doboru literatury określa zestawienie dwóch słów kluczowych „dostęp” i „posiadanie” (ang. access versus ownership), co wskazuje na to, że zadanie bibliotek coraz bardziej koncentruje się na dostarczaniu użytkownikom publikacji potrzebnych teraz (ang. just in time). Metoda badawcza – Analiza treści tekstów zawartych w specjalistycznym piśmiennictwie oraz w informacjach zamieszczonych na stronach internetowych wybranych bibliotek. Metodę tę uzupełniono o obserwację uczestniczącą związaną z wieloletnią pracą autorki w oddziale gromadzenia i uzupełniania zbiorów w bibliotece uniwersyteckiej.
Wyniki i wnioski – W gromadzeniu zbiorów biblioteki powinny uwzględnić następujące elementy: (a) realizację bieżących potrzeb czytelników oraz korzystanie z nowych modeli gromadzenia, takich jak Demand-Driven-Acquisition; (b) włączenie się w rozwijanie idei Open Access; (c) pełnienie nadal zadań instytucji pamięci, która przechowuje i chroni zbiory oraz służy zachowaniu dziedzictwa nauki i kultury.
Słowa kluczowe
Biblioteki uniwersyteckie; Gromadzenie zbiorów; Książki elektroniczne – modele gromadzenia; Otwarty dostęp; Zasoby cyfrowe
Bibliografia
Anderson Rick (2011). Collections 2021: the future of the library collection is not a collection. Serials [online], 24 (3), pp. 211-215 [dostęp: 10.07.2019]. Dostępny w WWW: DOI: <http://doi.org/10.1629/24211>.
Assmann Aleida (2017). Das kulturelle Gedächtnis zwischen materiellem Speicher und digitaler Diffusion. Bibliothek und Wissenschaft, 50 , s. 1-18.
Bibliothek (2017). Bibliothek und Wissenschaft 50 (2017): Die Zukunft des Sammelns an wissenschaftlichen Bibliotheken. Rocznik czasopisma w całości jest poświęcony tematowi „Przyszłości gromadzenia w bibliotekach naukowych”.
Ceynowa, Klaus (2015). Vom Wert des Sammelns und vom Mehrwert des Digitalen – Verstreute Bemerkungen zur gegenwärtigen Lage der Bibliothek. Bibliothek Forschung und Praxis, 39, 3, s. 268-276. Ceynowa, Klaus (2018). Klaus Ceynowa über die Zukunft der Forschungbibliothek. Wywiad przeprowadził dr Reinhard Laube. Klassik Stiftung Weimar, publikacja 16.02.2018 [online]. [Dostęp: 07.07.2019]. Dostępny w WWW: <https://www.youtube.com/watch?v=FaCMrkBwx2I>.
Ceynowa, Klaus (2018a). Was zählt und was stört – Zukunftsperspektiven der Bibliothek: Zwischenrufe eines Erfahrungsübersättigten. In: Kooperative Informationsinfrastrukturen als Chance und Herausforderung: Festschrift für Thomas Bürger zum 65. Geburtstag / Achim Bonte, Juliane Rehnolt (Eds.). – Berlin, Boston: De Gruyter, s. 53-69.
Degkwitz, Andreas (2018). Open Science. Kooperation zwischen Bibliothek und Wissenschaft. In: Kooperative Informationsinfrastrukturen als Chance und Herausforderung: Festschrift für Thomas Bürger zum 65. Geburtstag / Achim Bonte, Juliane Rehnolt (Eds.). Berlin, Boston: De Gruyter, S. 438-446. DOI: 10.18452/19440.
E-książki (2019). Zakup Decyzją Czytelnika [online]. [dostęp: 07.07.2019]. Dostępny w WWW: <https://www.buw.uw.edu.pl/zasoby-online/e-ksiazki/>.
Grala, Ewa (1996). Metodyka opracowania zasad gromadzenia zbiorów w bibliotekach Stanów Zjednoczonych. Przegląd Biblioteczny, 64 , z. 2/3, s. 143-157.
Herb, Silvia (2016). Patron-Driven Acquisition. In: Praxishandbuch Bibliotheksmanagement, Bd. 1. Rolf Griebel, Hildegard Schäffler, Konstanze Söllner (Hrsg.). Berlin [u.a.]: De Gruyter, s. 230-231.
Hudzik, Krystyna (2017). Biblioteki uniwersyteckie w Niemczech w epoce cyfrowej: ciągłość i zmiana. Warszawa: Wydaw. SBP.
Kempf, Klaus (2014). Sammlung ade?: Bestandsaufbau im digitalen Zeitalter. In: Bibliotheken: Innovation aus Tradition: Rolf Griebel zum 65. Geburtstag. Klaus Ceynowa, Martin Hermann [Hrsg.]. Berlin: De Gruyter Saur, s. 372-408.
Kempf, Klaus (2017). Die Sammeltätigkeit in Zeiten der Hybridbibliothek. Eine bibliothekarische Perspektive. Bibliothek und Wissenschaft, 50, s. 59-106.
Patron (2011). Patron-driven acquisitions: history and best practices. Ed. by David A. Swords. Berlin; Boston: De Gruyter Saur.
Patron (2011a). Patron-driven acquisitions: current successes and future directions. Ed. by Judith M. Nixon, Robert S. Freeman, and Suzanne M. Ward., London; New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
ProQuest (2019) [online]. [dostęp: 07.07.2019]. Dostępny w WWW: <https://proquest.libguides.com/biuletyn/PQ1Academic>.
Schulze, Timm Nikolaus (2016). Die Zukunft des Sammelns an wissenschaftlichen Bibliotheken 26.und 27. April 2016, Herzogin Anna Amalia Bibliothek in Weimar. oIbib Das offene Bibliotheksjournal [online], Bd. 3, Nr. 3, S. 64-69. [dostęp: 11.07.2019]. Dostępny w WWW: <https://www.o-bib.de/article/view/2016H3S64-69/5489>.
Strategie (2012). Strategie gromadzenia zbiorów w bibliotekach polskich: materiały z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, Pobierowo, 15-17 września 2011. Pod red. Urszuli Ganakowskiej, Mirosławy Różyckiej; Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego. Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica.
Toffler, Alvin (2006). Trzecia fala. Poznań: Wydaw. Kurpisz. Transformacja (2019). Transformacja cyfrowa [online]. [dostęp: 02.07.2019]. Dostępny w WWW: <https://www.governica.com/Transformacja_cyfrowa>.
Witczak, Dorota; Sobkowiak, Krzysztof (2014). Problemy przechowywania danych cyfrowych w bibliotekach. Biblioteka i Edukacja [online], nr 5. [dostęp: 07.07.2019]. Dostępny w WWW: <http://www.bg.up.krakow.pl/newbie/index.php/bie/article/view/70/69>.
Zakup (2019). E-książki: Zakup Decyzją Czytelnika – eBook Collection (EBSCOhost) [online]. [dostęp: 07.07.2019]. Dostępny w WWW: <https://www.umcs.pl/pl/e-ksiazki.htm>.
http://orcid.org/0000-0002-1449-828X
Afiliacja: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Biblioteka Główna, Polska
Biogram:
Krystyna Hudzik – dr, pracuje w Bibliotece Głównej UMCS w Lublinie. Autorka książki i kilkunastu artykułów dotyczących niemieckiego bibliotekarstwa. Swoje zainteresowania rozwijała dzięki stażom i praktykom odbytym w bibliotekach uniwersyteckich w Niemczech i w Austrii (Jena, Kolonia, Tybinga, Konstancja, Karlsruhe, Wiedeń) oraz w trakcie rocznego pobytu w Instytucie Nauki o Bibliotece i Informacji Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Książka Biblioteki uniwersyteckie w Niemczech w epoce cyfrowej: ciągłość i zmiana Warszawa: Wydaw. SBP, otrzymała wyróżnienie Rektora Uniwersytetu Warszawskiego dla publikacji akademickiej w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych
w konkursie na najlepszą książkę akademicką i naukową ACADEMIA 2018.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
