Fotografie w zbiorach cyfrowych - problemy z opracowaniem formalnym i rzeczowym na przykladzie Biblioteki Cyfrowej Politechniki Warszawskiej
Maria Miller
Afiliacja: Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej , Polska
Malgorzata Wornbard
Afiliacja: Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej, Polska
Abstrakt
W dobie dygitalizacji i rosnącego znaczenia fotografii jako dokumentów cennych z punktu widzenia dziedzictwa kulturowego szczególnej wagi nabiera ujednolicenie standardów opisu tego typu dokumentów, gromadzonych przez biblioteki, archiwa i muzea oraz udostępnianie ich w bibliotekach cyfrowych. Na podstawie doświadczeń z kolekcją fotografii w Bibliotece Cyfrowej Politechniki Warszawskiej autorki omawiają problemy związane z opracowaniem formalnym i rzeczowym, wynikające ze specyfiki dokumentów ikonograficznych (brak danych tekstowych do stworzenia opisu oraz brak polskich norm i przepisów). Zwracają uwagę na nowe wyzwania, które stają przed twórcami bibliotek cyfrowych: otwarcie na nowe technologie i idee, zmieniające w istotny sposób dotychczasowe metody pracy i przyzwyczajenia.
Słowa kluczowe
Dokumenty ikonograficzne; Dokumenty elektroniczne; Archiwalia; Fotografie; Fotografia dokumentalna; Zbiory specjalne; Metadane; Katalogowanie; Katalogi komputerowe; Opracowanie rzeczowe; Analiza rzeczowa dokumentów; Opis bibliograficzny; Formaty; Struktury danych; Dygitalizacja; Biblioteki cyfrowe; Internet; Sieć semantyczna; Słowa kluczowe
Bibliografia
Anglo-American Cataloguing Rules (2006). [online]. AACR [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.aacr2.org>.
Betz, Elizabeth W., compiled by (1982). Graphic materials: rules for describing. Original items and historical collections [online]. Library of Congress [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.loc.gov/rr/print/gm/GraMatWP8.pdf>.
Chojnacki, Piotr; Morawski, Radosław (2008). Digitalizacja i opracowanie fotografii z zasobu IPN w systemie ZEUS. W: Konferencja naukowa „Fotografia w nowoczesnym archiwum". Warszawa: IPN, s. 39-47.
De Lusenet, Yola (2005). Przechowywane fotografie. Doświadczenia programu SEPIA w latach 1999-2003.W: ARCHEION, TCVIII, s. 109-120.
Dublin Core [online]. Dublin Core Metadata Initiative [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://dublincore.org/documents/1999/07/02/dces/>.
Encoded Archival Description [onhne]; [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.loc.gov/ead/ead.html>.
AFN (1997). FD Z 44-077 Septembre 1997 Documentation - Catalogue de 1'image fixe - Redaction de la description bibliographique. Paris: Association Francaise de Normalisation.
FOBID Netherland Library Forum [onhne]. FOBID [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide <http://sitegenerator.bibliotheek.nl/ fobid/overig29/overig50.asp>.
Forum Biblioteka 2.0 (b.d.). Tezaurus dla bibliotek cyfrowych; Hasła formalne, przedmiotowe, rzeczowe [online]. Biblioteka 2.0 [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://forum.biblioteka20.pl/>.
Górny, Mirosław; Skutecki, Jakub (2005). Problemy udostępniania zbiorów ikonograficznych w bibliotekach cyfrowych. W: e-publikacje Instytutu IniB UJ [online], nr 1. Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Jagielloński [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.inib.uj.edu.pl/wyd_iinb/s3_zl/gorny.pdf>.
ISAD(G) (1999). Międzynarodowy Standard Opisu Archiwalnego. Część ogólna. Wersja 2. [online]. Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.agad.archiwa.gov.pl/isad/ISADv2PL.pdf>.
Klijn, Edwin; Sesink, Laurents (2003). SEPIA working group on descriptive models and tools. In: An International SEPIA Conference at the Finnish Museum of Photography [online]. European Commision on Preservation and Access [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.knaw.nl/ecpa/sepia/conferencePapers/Klijn.pdf>.
Klijn, Edwin; De Lusenet, Yola. (2005). SEPIADES. Katalogowanie zbiorów fotograficznych. ARCHEION, TCVIII, s. 121-136.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów i2010: Biblioteki Cyfrowe COM (2005). 465 wersja ostateczna [online]. Bruksela: Komisja Wspólnot Europejskich, 30 września 2005. European Commision [dostęp: 29.01.2009]. Dostępny w World Wide Web: .
Kucharska, Jolanta В.; Miller, Maria; Wornbard, Małgorzata (2009). Różne aspekty opisu dokumentów ikonograficznych w Bibliotece Cyfrowej Politechniki Warszawskiej na przykładzie kolekcji fotografii Henryka Poddębskiego. W: Konferencja naukowa „Polskie biblioteki cyfrowe 2008", Poznań: PAN [w druku].
Lenartowicz, Maria, red. (2005). Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla książki [online]. Wersja ze zmianami redakcyjnymi Marii Lenartowicz. Narodowy Centralny Katalog Biblioteczny. Centrum NUKAT [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.nukat.edu.pl/nukat/book/aneks_bib-070202b. pdf>.
MARC Standards (2008). [online]. Library of Congress [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.Ioc.gov/marc/>.
Nahotko, Marek (2004). Metadane. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Narodowe Archiwum Cyfrowe (2008). [onhne]; [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.nac.gov.pl/cms/main.php?did = 2>.
Patek, Krzysztof (2006). Doświadczenia Archiwum Dokumentacji Mechanicznej w dziedzinie digitalizacji zasobu materiałów archiwalnych. W: Referaty archiwistów [online]. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.archiwa.gov.pl/images/stories/file/pdCkrzysztof_patek.pdf>.
Pietrzak, Agata, oprac. (2008). Format MARC 21 rekordu bibliograficznego: dokumenty ikonograficzne: wersja 2008. Warszawa: BN.
Płoszajski, Grzegorz, red. (2009). Standardy w procesie digitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego [online]. Warszawa: Bibhoteka Główna Politechniki Warszawskiej [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id= 1262>.
PN (2009). PN-N-01152-4 kwiecień 2009 Opis bibliograficzny Cz. 4: Dokumenty ikonograficzne.
Sanetra, Krystyna (2003). Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu elektronicznego. Warszawa: Wydaw. SBP.
Sanetra, Krystyna (b.d.). Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu ikonograficznego [dok. nieopubl.].
Schmidt, Kazimierz (2008). Standardy tak, ale jakie i czy za wszelką cenę? W: Konferencja naukowa „Fotografia w nowoczesnym archiwum", Warszawa: IPN, s. 31-36.
SEPIA Safeguarding European Photographic Images for Access [online]. European Commision on Preservation and Access [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.knaw.nl/ecpa/sepia/>.
Specification for the Metadata Elements for the Europeana Prototype V 2.0, 28/08/2008 (2008) [online]. Europeana [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://dev.europeana.eu/public_documents/ Specification_for_metadata_documents_in_the_Europeana_prototype.pdf>.
Slaska, Katarzyna (2009). Europeana i polityczne zamierzenia Biblioteki Narodowej w zakresie digitalizacji. W: XIII Konferencja z cyklu Digitalizacja „Od digitalizacji zaawansowanej do dojrzałej", Warszawa: CPI, s. 85-108.
Metadane (b.d.). Wikipedia, wolna encyklopedia [online] [dostęp: 20.05.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://pl.wikipedia.org/wiki/Metadane>.
Wróblewska, Magdalena (2008). Obrazy miejsca - dawne fotografie Warszawy. W: Uniwersytet Warszawski. Pismo uczelni, marzec, s. 28-30.
Afiliacja: Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej , Polska
Biogram:
Maria Miller jest absolwentką Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Warszawskiego. Pracowała w ośrodkach komputerowych, a od kilku lat jest zatrudniona w Ośrodku Informatyzacji w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej, zajmuje się przede wszystkim Biblioteką Cyfrową PW. Jej zainteresowania skupiają się wokół bibliotek cyfrowych, dygitalizacji, repozytoriów, nowoczesnych technologii udostępniania informacji i trendów związanych ze współudziałem użytkowników w procesach tworzenia informacji (Web 2.0, Web 3.0). Opublikowała m.in. Od Library 2.0 do Library 3-D - drugie życie bibliotek. Biuletyn EBIB 2008, nr 1 (92).
Afiliacja: Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej, Polska
Biogram:
Małgorzata Wornbard jest absolwentką Wydziału Rusycystyki, Slawistyki i Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. W 2006 r. ukończyła studia podyplomowe w zakresie informacji naukowej w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje na stanowisku kustosza w Oddziale Opracowania w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej. Specjalizuje się w opracowaniu formalnym różnych typów dokumentów ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów cyfrowych. Obecnie pełni funkcję bibliotekarza systemowego ds. współpracy z Narodowym Uniwersalnym Ka- t i i talogiem Centralnym NUKAT. Sprawuje nadzór nad komputeA i rowym katalogiem książek BG PW. Jej zainteresowania koncentrują się wokół zagadnień związanych z opracowaniem formalnym w bibliotekach tradycyjnych oraz cyfrowych. Tematyki tej dotyczyło jej wystąpienie na poznańskiej konferencji „Polskie Biblioteki Cyfrowe 2008”, poświęcone różnym aspektom opisu dokumentów ikonograficznych w bibliotekach cyfrowych.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
