OPAC WWW wizytówką biblioteki. Ocena jakości katalogów komputerowych małych i średnich bibliotek w Polsce
Izabela Swoboda
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Uniwersytet Śląski , Polska
Abstrakt
Katalog biblioteczny, jak każdy system informacyjno-wyszukiwawczy, powinien zapewnić użytkownikowi efektywne wyszukiwanie informacji. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o jakość (rozważaną w kategoriach kompletności i dokładności wyszukiwania informacji) udostępnianych w Internecie katalogów małych i średnich bibliotek, które do automatyzacji procesów bibliotecznych wykorzystują programy; MOL OPTIYUM, LIBRA 2000, PATRON, MAK i SOWA. Ocena została dokonana na podstawie przeprowadzonej przez autorkę analizy 93 katalogów bibliotek szkolnych, pedagogicznych, publicznych i wyższych szkół niepublicznych. Chcąc uzyskać odpowiedź na pytanie, czy dostępne w Internecie katalogi małych i średnich bibliotek umożliwiają efektywne wyszukiwanie informacji, badano czynniki mające wpływ na sprawność tego procesu: jakość danych, zastosowane oprogramowanie oraz ogólnodostępne informacje o systemie i jego zawartości. Wyniki badania wskazują na potencjalnie niską skuteczność analizowanych OPAC-ów w zapewnieniu użytkownikowi kompletności i dokładności w wyszukiwaniu informacji.
Słowa kluczowe
OPAC WWW; . Wyszukiwanie informacj; Efektywność systemu informacyjno-wyszukiwawczego; Jakość OPAC; Program MOL OPTIYUM; Pogram LIBRA 2000; Program PATRON; Program MAK; Program SOWA; Biblioteki szkolne; Biblioteki pedagogiczne; Biblioteki publiczne; Biblioteki wyższych szkół niepublicznych
Bibliografia
BN (2007). Pakiet MAK. Udostępnianie baz w Internecie. BN. System MAK [dostęp: 20.04.2008]. Dostępny w World Wide Web: <http://mak.bn. org.pl/info/infowww.htm>.
Boczkowski, Piotr (2003). Katalogi komputerowe bibliotek publicznych - efektywność wyszukiwania. W: Komputeryzacja i informacja elektroniczna w bibliotekach publicznych: materiały z ogólnopolskiej konferencji „Automatyzacja bibliotek publicznych". Miedzeszyn 20-22 listopada 2002. Red Elżbieta Górska. Warszawa: Wydaw. SBP (Propozycje i Materiały; 57), s. 79-88.
Derfert-Wolf, Lidia (2004). Standardy funkcjonowania bibliotek naukowych w Polsce. Stan prac Zespołu ds. Standardów dla Bibliotek Naukowych W: Polskie biblioteki akademickie w Unii Europejskiej. Łódź, 23-25 czerwca 2004 г.: materiały konferencyjne: streszczenie, pełne teksty (PDF; doc), prezentacje (ppt) [online]. Łódź: Biblioteka Główna Politechniki Łódzkiej; [dostęp: 11.03.2008]. Dostępny w World Wide Web: <http://bg.p.lodz.pl/konferencja2004/pelne_teksty/derfert-wolf.pdf>.
EBIB (2008). Biblioteki - wyszukiwanie [online]. Elektroniczna Biblioteka - platforma cyfrowa SBP [dostęp: 15.03.2008]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ebib.info/component/option,com_wrapper/Itemid, 144/>.
Głowacka, Ewa. (2002). Wskaźniki efektywności bibliotek według normy ISO 11620. W: Standaryzacja kosztów w bibliotekach publicznych: Chełm - Okuninka, 19-21 września 2002r. [online]. Warszawa: Wydaw. SBP, Komisja Wydawnictw Elektronicznych, Redakcja „Elektronicznej Biblioteki" (EBIB Materiały konferencyjne); [dostęp: 11.03.2008]. Dostępny w Word Wide Web: <http://ebib.oss.wroc.pi/mat-konf/standardy/glowacka.php>.
Jaskowska, Małgorzata (2007). Cechy kształtujące wizerunek bibliotek naukowych w Internecie. "Przegląd Biblioteczny", z. 1, s. 29-41.
Jezierska, Małgorzata (2008). Komputeryzacja bibliotek publicznych w opisie statystycznym. "Bibliotekarz", nr 5, s. 11-17.
Kolasa, Władysław M. (2005) Polskie systemy biblioteczne dla małych i średnich bibliotek publicznych: suplement 2004. W: Automatyzacja bibliotek publicznych: materiały z ogólnopolskiej konferencji "Automatyzacja bibliotek publicznych". Warszawa, 24-26 listopada 2004 r. Red. Elżbieta Górska. Warszawa: Wydaw. SBP (Propozycje i Materiały; 60), s. 93-110.
Kolasa, Władysław M.; Król, Marcin (2007). Systemy dla bibliotek publicznych i kryteria ich ewaluacji: raport 2006/2007. W: Praktyczne aspekty automatyzacji bibliotek publicznych: materiały z ogólnopolskiej konferencji "Automatyzacja bibliotek publicznych" Warszawa 22-24 listopada 2006 r. Red. Elżbieta Górska. Warszawa: Wydaw. SBP (Propozycje i Materiały; 68), s. 93-115.
Kolasa, Władysław; Rogoż, Michał (2003). Polskie programy biblioteczne dla małych i średnich bibliotek publicznych: raport 2002 rok. W: Komputeryzacja i informacja elektroniczna w bibliotekach publicznych: materiały z ogólnopolskiej konferencji "Automatyzacja bibliotek publicznych". Miedzeszyn 20-22 listopada 2002 r. Red Elżbieta Górska. Warszawa: Wydaw. SBP (Propozycje i Materiały; 57), s. 39-78.
PN-ISO 11620:2006/п/огл7ас/а i dokumentacja - Wskaźniki funkcjonalności bibliotek (2006). Warszawa: Polski Komitet Normalizacyjny. Próchnicka, Maria (2000). Modelowanie procesu wyszukiwania informacji. W: Biblioteka i informacja w komunikowaniu: Jubileusz 25-lecia studiów Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w Uniwersytecie Jagiellońskim. Pod red. Marii Kocójowej. Kraków: Wydaw. UJ (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej; 4(6), s. 116-124.
Sidor, Maria Wanda (2007). Jakość usług bibliotecznych: badanie metodą SERVQUAL. Warszawa: Wydaw. SBP (Nauka, Dydaktyka, Praktyka; 73).
Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych (2002). Oprac. B. Bojar. Warszawa: Wydaw. SBP (Nauka, Dydaktyka, Praktyka; 56).
Swoboda, Izabela (2007). Efektywność wyszukiwania informacji w publicznie dostępnych katalogach bibliotek wykorzystujących polskie programy biblioteczne. W: Repozytorium prezentacji IX Forum [online]. Katowice: PTINT; [dostęp: 11.03.2008 г.]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ptin.org.pl/konferencje/9forum/repoz/swoboda.pdf>.
Winogrodzka, Katarzyna (2005). Raport o stanie automatyzacji bibliotek publicznych: 2004. W: Automatyzacja bibliotek publicznych: materiały z ogólnopolskiej konferencji „Automatyzacja bibliotek publicznych" Warszawa, 24-26 listopada 2004 r. Red. Elżbieta Górska. Warszawa: Wydaw. SBP (Propozycje i Materiały; 60), s. 10-28.
Winogrodzka, Katarzyna (2007). Raport o stanie automatyzacji bibliotek pubhcznych: 2006. W: Praktyczne aspekty automatyzacji bibliotek publicznych: materiały z ogólnopolskiej konferencji „Automatyzacja bibliotek publicznych" Warszawa 22-24listopada 2006 r. Red. Elżbieta Górska. Warszawa: Wydaw. SBP (Propozycje i Materiały; 68), s. 11-32.
Woźniak, Jadwiga (2002). Mój OPAC świadczy o mnie, czyli krótko o ważniejszych aspektach oceny jakości komputerowych katalogów bibliotecznych. Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, R. 52, s. 17-23.
Zybert, Elżbieta B. (2007). Jakość w działaniach bibliotek: oceny, pomiary, narzędzia. Warszawa: CEBID.
Afiliacja: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Uniwersytet Śląski , Polska
Biogram:
Izabela Swoboda jest absolwentką Uniwersytetu Śląskiego, kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa. W 2005 r. obroniła pracę doktorską dotyczącą organizacji działalności międzynarodowej w zakresie naukowej informacji medycznej. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Zakładzie Bibliografii i Informacji Naukowej IBIN UŚ. Jej zainteresowania naukowe związane są z problematyką informacji naukowej i bibliotekarstwa współczesnego, zwłaszcza komputeryzacji procesów bibliotecznych. Od 2001 r. uczestniczy w pracach nad tworzeniem bibliograficznej bazy cytowań CYTBIN (Cytowania w Bibliotekoznawstwie i Informacji Naukowej). Opublikowała m.in.: Retrokonwersja katalogów bibliotecznych w bibliotekach Górnego Śląska. Nowa Biblioteka, 2000; Współpraca międzynarodowa w zakresie retrospektywnej konwersji katalogów bibliotecznych. Praktyka i Teoria Inf. Nauk.-Tech., 2001; Polskie indeksy cytowań - potrzeba tworzenia, dotychczasowe doświadczenia (wspólnie z prof. Barbarą Stefaniak). W: Piąta Ogólnokrajowa Narada Bibliografów, Warszawa 11-13 czerwca 2003; referaty i dyskusja. Warszawa, 2004; Źródła naukowej informacji medycznej. W: Studia z informacji naukowej i dyscyplin pokrewnych: prace dedykowane Profesor Barbarze Stefaniak. Katowice, 2007.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
