Deskryptory formalne w Bibliotece Kongresu a tematy formalne w języku haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej i języku KABA
Bartłomiej Włodarczyk
Afiliacja: Biblioteka Narodowa, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest przedstawienie, porównanie oraz wskazanie zalet i wad trzech rozwiązań w zakresie poszerzenia zasobu i lepszego wyodrębnienia jednostek leksykalnych identyfikujących formy dokumentów w trzech językach informacyjnych ‒ Biblioteki Kongresu (LCSH), NUKAT (jhp KABA) i Biblioteki Narodowej (JHP BN). Metoda badań – Na podstawie analizy dokumentacji dostępnej na stronach trzech instytucji porównano założenia i przebieg prac. Wyniki – Najprostsze i najbardziej konsekwentne zasady dotyczące sposobu zapisywania i stosowania jednostek leksykalnych identyfikujących formę dokumentów, przyjęto w Bibliotece Kongresu. Zasadne wydaje się wprowadzenie uproszczeń i zmian w sposobie budowy i użycia tematów formalnych w języku KABA i w JHP BN. Zmiany mogą dotyczyć przede wszystkim złożonych zasad stosowania określników po tematach formalnych w języku KABA i kodowania tematów formalnych w formacie MARC 21 w wypadku JHP BN. Uproszczenia zdaje się wymagać także forma zapisu tematów formalnych w obu językach.
Słowa kluczowe
LCGFT; LCSH; JHP BN; KABA; Tematy formalne; Deskryptory formalne; Języki haseł przedmiotowych
Bibliografia
Bojar, Bożenna, red. (2002). Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Warszawa: Wydaw. SBP.
Burchard, Maria; Nasiłowska, Maria (2012). Zasady stosowania haseł jhp KABA w funkcji tematu formalnego w opracowaniu dokumentów muzycznych [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/015_kaba_muzyczne_temat_formalny_2012.pdf>.
Fagan, Jody C. (2010). Usability studies of faceted browsing: a literature review. "Information Technology and Libraries" [online], vol. 29, no. 2, pp. 58-66 [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://ejournals.bc.edu/ojs/index.php/ital/article/view/3144/275>.
FBK Fides (n. d.). Elektroniczna Bibliografia Nauk Teologicznych FIDES [online]. Federacja Bibliotek Kościelnych FIDES; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://biblio.fides.org.pl/>.
ISO/IEC (2011). ISO/IEC 25964-1:2011 Information and documentation – Thesauri and interoperability with other vocabularies – Part 1: Thesauri for information retrieval. Geneva, Switzerland: ISO/IEC.
LC (2011). Frequently Asked Questions about Library of Congress Genre/Form Terms for Library and Archival Materials (LCGFT) [online]. Library of Congress; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.loc.gov/catdir/cpso/genre_form_faq.pdf>.
LC (2013). Moving Image Genre/Form Terms H 1913 [online]. Library of Congress; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.loc.gov/aba/publications/FreeSHM/H1913.pdf>.
LC (2014). Library of Congress Liaison Report. OLAC Newsletter [online], vol. 34, no. 1, pp. 23-26. [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://olacinc.org/drupal/newsletters/2014March.pdf>.
LC (n. d.). Introduction to Library of Congress Genre/Form Terms for Library and Archival Materials [online]. Library of Congress; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.loc.gov/aba/publications/FreeLCSH/gftintro.pdf>.
Łysakowski, Adam (1946). Katalog przedmiotowy. Podręcznik. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
NUKAT (2008). Tematy formalne w jhp KABA [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/004_kaba_temat_formalny_2008.pdf>.
NUKAT (2009). Zasady opracowania dokumentów w jhp KABA z wykorzystaniem haseł w funkcji tematu formalnego [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/006_kaba_temat_formalny_2009.pdf>.
NUKAT (2010a). Zasady opracowania wydawnictw ciągłych w jhp KABA [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/010_wydawciaglezasadyoprac_2010.pdf>.
NUKAT (2010b). Ustalenie dotyczące opracowania dokumentów na temat wydawnictw ciągłych [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/009_wydawciaglenatemat_2010.pdf>.
NUKAT (2011a). Prace na temat dokumentów informacyjnych w jhp KABA [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/011_dokinfnatemat_2011.pdf>.
NUKAT (2011b). Zasady opracowania dokumentów na temat filmów [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/013_filmynatemat_2011.pdf>.
NUKAT (2011c). Zasady opracowania filmów w jhp KABA z wykorzystaniem haseł w funkcji tematu formalnego [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/ustalenia/jhp_KABA/014_filmy_2011.pdf>.
NUKAT (2013). Zasady opracowania w jhp KABA dokumentów informacyjnych z wykorzystaniem haseł w funkcji tematu formalnego [online]. Centrum NUKAT; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://centrum.nukat.edu.pl/images/stories/file/instrukcje_procedury/jhp_KABA/informacyjne.pdf>.
Serafin, Małgorzata (2013). Zagadnienie określników formy w językach haseł przedmiotowych KABA i Biblioteki Narodowej. Biuletyn EBIB [online], nr 8 (144); [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://open.ebib.pl/ojs/index.php/ebib/article/view/110>.
Włodarczyk, Bartłomiej (2014, lipiec 16). Fotografia w JHP BN [blog post]. [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://fabryka-jezyka.bn.org.pl/?p=2121>.
Włodarczyk, Bartłomiej (n. d.). Tematy formalne [online]. Biblioteka Narodowa; [dostęp: 17.07.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://fabryka-jezyka.bn.org.pl/wp-content/uploads/2012/01/VIII.Tematy-formalne.10.01.pdf>.
Young, Janis L.; Mandelstam, Yael (2013). It Takes a Village: Developing Library of Congress Genre/Form Terms. "Cataloging & Classification Quarterly", vol. 51, no. 1-3, pp. 6-24.
Afiliacja: Biblioteka Narodowa, Polska
Biogram:
Bartłomiej Włodarczyk – bibliotekarz pracujący w Pracowni Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej. Najważniejsze publikacje: Topic Map as a Method for the Development of Subject Headings Vocabulary: An Introduction to the Project of the National Library of Poland. Cataloging & Classification Quarterly 2013, vol. 51, iss. 7, s. 816-829; Mapy tematów i RDF/OWL. W: Bibliografi@: źródła, standardy, zasoby. Praca zbior. pod red. J. Franke. Warszawa 2013, s. 39-63.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
