Sieciowe zachowania informacyjne w obszarze zdrowia jako przedmiot badań w informatologii i w innych dyscyplinach
Małgorzata Kisilowska
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Zachowania informacyjne dotyczące zdrowia są przedmiotem badań zarówno informatologii, jak i innych dyscyplin. Metoda badań – Na podstawie przeglądu literatury, dokonanego dla przedstawionego obszaru, wyróżniono trzy grupy zagadnień najczęściej podejmowanych przez badaczy, tj. zdrowotne kompetencje informacyjne, edukację i promocję zdrowia oraz wyszukiwanie infor¬macji. Wyniki i wnioski – Przedstawiono różnice perspektyw i kontekstów badawczych (m.in. medycyny, socjologii, pedagogiki, informatologii), scharakteryzowano dobór metod i technik badawczych. W wyniku przeprowadzonej analizy sformułowano dalsze potrzeby badawcze w tym zakresie zarówno w ujęciu przedmiotowym, jak i metodologicznym.
Słowa kluczowe
Informacja zdrowotna; Zdrowotne kompetencje informacyjne; Zdrowotne zachowania informacyjne
Bibliografia
Albright, Kendra (2010). Multidisciplinarity in information behavior: Expanding boundaries or fragmentation of the field. "Libri" vol. 60, no 2, pp. 98-106.
Batorski, Dominik (2011). Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych. W: Czapiński, Janusz; Panek, Tomasz, red., Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków – Raport [Special Issue]. "Contemporary Economics" nr 5, s. 299-327.
Bratucu, R. et al. (2014). Cause and effect: the linkage between the health information seeking behavior and the online environment – a review. "Journal of Medicine and Life" 2014 vol. 7, no. 3, pp. 310-316.
Dutta-Bergman, Mohan J. (2004). Health attitudes, health cognitions, and health behaviors among Internet health information seekers: population-based survey. "Journal of Medical Internet Research" 2004, 6:e15.
Genuis, Shelagh K. (2012). Constructing sense from evolving health information: A qualitative investigation of information seeking and sense making across sources. "Journal of the American Society for Information Science and Technology" 2012 vol. 63, no. 8, pp. 1553-1566.
Głowacka, Maria; Czajka, Piotr (2012). Jakość i dostęp do informacji internetowych jako źródło społecznej edukacji zdrowotnej. W: Krajewski-Siuda, Krzysztof, red., Samoleczenie. Warszawa: Instytut Sobieskiego, s. 163-168.
Hirvonen, Noora et al. (2012). Information behavior in stages of exercise behavior change. "Journal of the American Society for Information Science and Technology" vol. 69, no. 9, pp. 1804-1819.
HLS-EU Consortium (2012). Comparative report on health literacy in eight EU member states. The European Health Literacy Survey HLS-EU. [online] [dostęp: 2.12.2014] Dostępny w WWW: <http://www.health-literacy.eu>.
Johnson, J. David; Case, Donald O. (2012). Health information seeking. Peter Lang.
Kisilowska, Małgorzata (2014). Informacja zdrowotna – czy tego właśnie szukamy w Sieci? W: Jasiewicz, Justyna; Zybert, Elżbieta B., red., Czas przemian – czas wyzwań. Rola bibliotek i ośrodków informacji w procesie kształtowania kompetencji współczesnego człowieka.Warszawa: Wydaw. SBP, s. 293-304.
Kisilowska, Małgorzata; Jasiewicz, Justyna (2013). Informacja zdrowotna. Oczekiwania i kompetencje polskich użytkowników. Warszawa: Wydaw. Uniwersytetu Warszawskiego.
Knol-Michałowska, Kamila; Goszczyńska, Eliza; Petrykowska, Alicja (2012). Fora internetowe jako źródło wsparcia społecznego dla kobiet ciężarnych uzależnionych od nikotyny. "Studia Edukacyjne" nr 23, s. 141-162.
Korzeniowska, Elżbieta; Puchalski Krzysztof (2010). Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji zdrowotnej. Łódź: Instytut Medycyny Pracy.
Korzeniowska, Elżbieta; Puchalski, Krzysztof (2014). Polish employees on the Internet as a source of information about health and disease. (Polscy pracownicy o Internecie jako źródle informacji o zdrowiu i chorobie). "Medycyna Pracy" vol. 65, nr 1, s. 1-13.
Kowalska, Marta; Kalinowski, Paweł; Bojakowska, Urszula (2013). Komunikacja internetowa jako aktywne medium przekazu wiedzy o zdrowiu – szanse, zagrożenia i ograniczenia. "Pielęgniarstwo Polskie" vol. 4, s. 300-304.
Krzysztoszek, Jana et al. (2012). Zachowania zdrowotne związane z samoleczeniem w okresie starości. "Nowiny Lekarskie" vol. 81, nr 4, s. 412-417.
Marton, Christine; Choo, Chun Wei (2012). A review of theoretical models of health information seeking on the web. "Journal of Documentation" vol. 68, no. 3, pp. 330-352.
Moorman, Christine; Matulich, Erika (1993) A model of consumers’ preventive health behaviors: the role of health motivation and health ability. "Journal of Consumer Research" no. 20, pp. 208-228.
NNLM (2014). Health literacy. [online] National Network of Libraries of Medicine [dostęp: 2.12.2014]. Dostępny w WWW: <http://nnlm.gov/outreach/consumer/hlthlit.html>.
Nelson, David E. et al. (2004). The Health Information National Trends Survey (HINTS): Development, design, and dissemination. "Journal of Health Communication" vol. 9, pp. 443-460.
Niedźwiedzka, Barbara et al. (2012). Zachowania informacyjne Polaków dotyczące zdrowego odżywiania. Wyniki badania EATWELL. "Zdrowie Publiczne i Zarządzanie" nr 10, s. 57-64.
Niedźwiedzka, Barbara et al. (2014). Determinants of information behaviour and information literacy related to healthy eating among Internet users in five European countries. "Information Research" 19(3) paper 633 [online] [dostęp: 2.12.2014]. Dostępny w WWW:<http://InformationR.net/ir/19-3/paper633.html>.
Niedźwiedzka, Barbara; Słońska, Zofia; Taran, Yurij (2012). Samoocena zdrowotnych kompetencji informacyjnych Polaków w świetle koncepcji samoskuteczności. Analiza wybranych wyników polskiej części Europejskiego Sondażu Kompetencji Zdrowotnych [HLS-EU]. "Zdrowie Publiczne i Zarządzanie" vol. 10, nr 3, s. 89-95.
Pętlak, Magdalena Joanna (2012). Przepływ informacji medycznych w wirtualnej opiece zdrowotnej w oparciu o teorię gier. "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego" nr 733, s. 83-97.
Puchalski, Krzysztof (1997). Zdrowie w świadomości społecznej. Łódź: Instytut Medycyny Pracy.
Puchalski, Krzysztof (2010). Uwarunkowania zachowań zdrowotnych i możliwości ich kształtowania. W: Korzeniowska, Elżbieta; Puchalski, Krzysztof, red., Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji zdrowotnej. Łódź: Instytut Medycyny Pracy, s. 33-43.
Puchalski, Krzysztof (2012). Internet a możliwości poprawy efektów edukacji zdrowotnej. "Studia Edukacyjne" nr 23, s. 119-139.
Plichta, Piotr (2012). Wyniki badań nad korzystaniem z Internetu przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną – praktyczne implikacje. W: Pyżalski, Jacek, red., Cyberbullying. Zjawisko, konteksty, przeciwdziałanie. Łódź: Wydawnictwo Naukowe WSP, s. 71-92.
Sheng, Xiaojing; Simpson, Penny M. (2013). Seniors, health information, and the Internet: Motivation, ability, and Internet knowledge. "Cyberpsychology, Behvior, and Social Networking" vol. 16, no. X, pp. 1-8.
Słońska, Zofia (2014). Kompetencje zdrowotne (health literacy) i ich znaczenie dla zdrowia. W: Jasiewicz, Justyna; Zybert, Elżbieta B., red., Czas przemian – czas wyzwań. Rola bibliotek i ośrodków informacji w procesie kształtowania kompetencji współczesnego człowieka. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 339-353.
Soboń, Magdalena (2013). Jakość informacji elektronicznej o lekach. "Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania" nr 34, s. 131-145.
Sørensen, Kristine et al. (2012). Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health 12:80.
Staniszewski, Andrzej; Bujnowska-Fedak, Maria (2008). Korzystanie z Internetu medycznego i usług z zakresu e-zdrowia w opinii publicznej Polaków w 2007 roku. "Przewodnik Lekarza" nr 1, s. 287-289.
Szefczyk-Polowczyk, Lucyna; Mucha, Agata.; Wengel, Karina (2012). Rola Internetu w procesiesamoleczenia. "Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu" nr 4, s. 293-297.
Trojanowska, Agata (2013). Informacja medyczna w Internecie. "Forum Bibliotek Medycznych" nr 1, s. 89-100.
Ulatowska-Szostak, Ewa et al. (2009). Badania nad Internetem jako źródłem informacji o chorobie. "Problemy Higieny i Epidemiologii" vol. 90, nr 2, s. 246-243.
Weymann, Nina et al. (2013). Health information, behavior change, and decision support for patients with type 2 diabetes: development of a tailored, preference-sensitive health communication application. "Patient Preference and Adherence", no. 7, pp. 1091-1099.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Małgorzata Kisilowska doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii, pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania naukowe: kultura informacji, informacja w obszarze zdrowia, kompetencje informacyjne, czytelnictwo w kontekście nowych technologii. Wybrane publikacje: Przestrzeń informacyjna jako termin informatologiczny. Zagadnienia Informacji Naukowej 2011 nr 2; Informacja zdrowotna. Oczekiwania i kompetencje polskich użytkowników. Raport z badań eksploracyjnych. Warszawa 2013 (wspólnie z J. Jasiewicz); Tożsamość książki w kulturze informacji. W: Cisło A., Łuszpak A., red., Kulturowa tożsamość książki. Wrocław 2014.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
