Wirtualność i realność informacji – kontekst filozoficzny, informatyczny i informatologiczny
Magdalena Wójcik
Afiliacja: Instytu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Jagielloński, Polska
Abstrakt
Teza/cel – Celem artykułu jest dokonanie analizy pojęć realności i wirtualności w kontekście filozoficznym, informatycznym i informatologicznym. Metoda – Podstawą przeprowadzonych badań jest systematyczna analiza literatury przedmiotu przeprowadzona w oparciu o wyszukiwanie w bazach ScienceDirect, SpringerLink oraz Wiley Online Library, jak również w katalogach BJ, BN i NUKAT. Wyniki – Rezultatem analizy jest omówienie i uporządkowanie głównych kontekstów rozważań nad pojęciami realności i wirtualności prowadzonych na gruncie wytypowanych dyscyplin naukowych oraz wskazanie potencjalnych konsekwencji funkcjonowania informacji w przestrzeni rzeczywistości rozszerzonej i wirtualnej dla procesów udostępniania, przetwarzania i konsumpcji informacji. Wnioski – Rozumienie zakresu pojęć realności i wirtualności różni się w zależności od przyjętej perspektywy, choć w obrębie wszystkich analizowanych dyscyplin można zauważyć wspólną tendencję do postrzegania realności i wirtualności nie jako kategorii opozycyjnych, ale raczej w kategoriach pojęć transgresywnych. Badania ujawniły również niedostatki refleksji na temat wpływu koncepcji rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej na procesy udostępniania i odbioru informacji, prowadzonych z perspektywy bibliologii i informatologii.
Słowa kluczowe
Wirtualna rzeczywistość; Rozszerzona rzeczywistość; Informacja; Terminologia
Bibliografia
Asanowicz, A. (2011). Zrozumieć VR. Geneza rzeczywistości wirtualnej [online] [dostęp: 28.12.2014]. Dostępny w WWW: <http://www.wa.pb.edu.pl/uploads/downloads/Architektura—numer-4---2011--artykul-I.pdf>.
Banse, G. (2009). „Rzeczywistość wirtualna” i jej odniesienie do „rzeczywistości realnej”. W: Człowiek a światy wirtualne. Red. A. Kiepas, M. Sułkowska i M. Wołek. Katowice: Wydaw. UŚ, s. 43-50.
Benford, S., et al. (1998). Understanding and constructing shared spaces with mixed-reality boundaries. ACM Transactions on computer-human interaction (TOCHI), vol. 5.3, pp. 185-223.
Bimber O.; Raskar, R. (2005). Spatial Augmented Reality – Merging Real and Virtual Worlds. Wellesley, Mass.: A K Peters.
Boden, E. Augmented reality in the library [online], [dostęp: 7.04.2014]. Dostępny w WWW: <http://www.slideshare.net/EliotBoden/augmented-reality-in-the-library>.
Choi, H.; Lim, S.; Jeong, C. (2014). New promotional video technique utilizing augmented reality and popcode. Multimedia Tools and Applications [online], [dostęp: 7.04.2014]. Dostępny w WWW: doi: <10.1007/s11042-014-2272-z>.
Cogburn J.; Silcox M. (2014). Against Brain-in-a-Vatism: on the value of Virtual Reality. "Philosophy & Technology", vol. 27, issue 4, pp. 561-579.
Coyne, R. (2007). Thinking through Virtual Reality. Techné: Research in Philosophy and Technology, vol. 10.3, pp. 26-38. [online], [dostęp: 28.12.2014]. Dostępny również w WWW: <http://scholar.lib.vt.edu/ejournals/SPT/v10n3/coyne.html>.
Dunleavy, M.; Dede, C.; Mitchell, R. (2009). Affordances and limitations of immersive participatory augmented reality simulations for teaching and learning. Journal of Science Education and Technology, vol. 18(1), pp. 7-22. [online], [dostęp: 28.12.2014]. Dostępny również w WWW: doi: <10.1007/s10956-008-9119-1>.
Dorozhkin, D.V., et al. (2012). Coupling of interactive manufacturing operations simulation and immersive virtual reality. "Virtual Reality", vol. 16.1, pp. 15-23.
Grassian, E.; Trueman, R. B. (2007). Stumbling, bumbling, teleporting and flying… librarian avatars in Second Life. "Reference Services Review", vol. 35.1, pp. 84-89.
Gutowski, B. (2009). Net art. Sztuka w wirtualnej przestrzeni. W: Człowiek a światy wirtualne. Red. A. Kiepas, M. Sułkowska i M. Wołek. Katowice: Wydaw. UŚ, s. 130-143.
Ibanez, M., et al. (2011). Learning a foreign language in a mixed-reality environment. "Internet Computing, IEEE", vol. 15.6, pp. 44-47.
Joint, N. (2008). Virtual reference, Second Life and traditional library enquiry services: ANTAEUS. "Library Review", vol. 57.6, pp. 416-423.
Kaufmann, H. (2003). Collaborative augmented reality in education. [online], [dostęp: 28.12.2014]. Dostępny w WWW: <https://www.ims.tuwien.ac.at/publications/tuw-137414.pdf>.
Lee, D.; Park, J. (2007). Augmented reality based museum guidance system for selective viewings. Digital Media and its Application in Museum & Heritages, Second Workshop on. IEEE [online] [dostęp: 28.12.2014]. Dostępny w World Wide Web: <http://starlings.co.kr/ucc/flight/1751320120506154621.pdf>.
Lisewski, A. (2006). The concept of strong and weak virtual reality. "Minds and Machines", vol. 16.2, pp. 201-219.
Loney, T. Augmented Reality – Possibilities for Libraries [online] [dostęp: 7.04.2014]. Dostępny w WWW: <http://www.slideshare.net/torloney/augmented-reality-for-libraries-10842227>.
Makota, J. (2005). Czy do rzeczywistości wirtualnej stosuje się jeszcze teoria intencjonalności w sztuce? W: Estetyka wirtualności. Red. M. Ostrowicki. Kraków: Universitas, s. 145-153.
Materska, K. (2007). Nowoczesne usługi informacyjne w bibliotekach [online] [dostęp: 5.01.2015]. Dostępny w WWW: .
Miczka, T. (2009). Czysta iluzja i testowanie realności: dwie rzeczywistości wirtualne – dwa uczestnictwa. W: Człowiek a światy wirtualne. Red. A. Kiepas, M. Sułkowska i M. Wołek. Katowice: Wydaw. UŚ, s. 11-29.
Milgram P., Kishino F. (1994). Taxonomy of Mixed Reality Visual Displays. IEICE Transactions on Information and Systems, p. 1321-1329 [online], [dostęp: 5.01.2015]. Dostępny również w WWW: <http://etclab.mie.utoronto.ca/people/paul_dir/IEICE94/ieice.html>.
Milgram, P., et al. (1994). Augmented reality: A class of displays on the reality-virtuality continuum. SPIE vol. 2351, Telemanipulator and Telepresence Technologies, pp. 282-292 [online], [dostęp: 5.01.2015]. Dostępny również w WWW: <http://web.cs.wpi.edu/~gogo/hive/papers/Milgram_Takemura_SPIE_1994.pdf>.
Mullarkey, J. (2004). Forget the virtual: Bergson, actualism, and the refraction of reality. "Continental Philosophy Review", vol. 37.4, pp. 469-493.
Ostrowicki, M. (2006). Wirtualne realis. Estetyka w epoce elektroniki. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Pardel, P. (2009). Przegląd ważniejszych zagadnień rozszerzonej rzeczywistości. "Studia Informatica", Vol 30, nr 1 (82), s. 35-64.
Pasaréti, O., et al. (2011). Augmented Reality in education. INFODIDACT 2011 Informatika Szakmódszertani Konferencia [online], [dostęp: 7.10.2014]. Dostępny w WWW: <http://people.inf.elte.hu/tomintt/infodidact_2011.pdf>.
Porczak, A. (2005). Wirtualny dotyk. W: Estetyka wirtualności. Red. M. Ostrowicki. Kraków: Universitas, s. 27-39.
Ronduda, Ł. Z perspektywy transhumanizmu – sztuka, nauka, technika w XXI wieku [online], [dostęp: 27.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://csw.art.pl/konwersatorium/ronduda.html>.
Rouvroy, A. (2011). Technology, virtuality and utopia. In: Law, Human Agency and Autonomic Computing: The Philosophy of Law Meets the Philosophy of Technology. Aut. M. Hildebrandt; A. Rouvroy. Milton Park, Abingdon, Oxon ; New York, NY: Routledge, pp. 119-141.
Sieńko, M. (2002). Człowiek w pajęczynie: Internet jako zjawisko kulturowe. Wrocław: Atut – Wrocławskie Wydaw. Oświatowe.
Sójkowska, I.; Podgórski, F. (2006). Dokąd zmierza informacja? – czyli co oferuje biblioteka, a czego oczekuje użytkownik. Stan obecny i rozwój informacji naukowej w bibliotekach uczelni technicznych. W: Biblioteki XXI wieku. Czy przetrwamy? II Konferencja Biblioteki Politechniki Łódzkiej, s. 407-420.
Szumera, G. (2009). Skutki kulturowe wywołane przez współczesne środki komunikacji. W: Człowiek a światy wirtualne. Red. A. Kiepas, M. Sułkowska i M. Wołek. Katowice: Wydaw. UŚ, s. 70-80.
Wilkoszewska, K. (2005). Wprowadzenie. W: Estetyka wirtualności. Red. M. Ostrowicki. Kraków: Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, s. 7-10.
Wojciechowski, R., et al. (2004). Building virtual and augmented reality museum exhibitions. Proceedings of the ninth international conference on 3D Web technology. ACM. [pdf] [online], [dostęp: 28.12.2014]. Dostępny w WWW: .
Wójcik, Magdalena (2014). Rozszerzona rzeczywistość – potencjał w punktu widzenia bibliologii i informatologii. "Przegląd Biblioteczny", R. 82, z. 4, s. 565-581.
Wu, H., et al. (2013). Current status, opportunities and challenges of augmented reality in education. Computers & Education, vol. 62, p. 41-49. [online], [dostęp: 28.12.2014]. Dostępny również w WWW: <http://www.researchgate.net/publication/235703112_Current_status_opportunities_and_challenges_of_augmented_reality_in_education>.
Zajdel, J. (2005). Kazualny argument powstawania jakości estetycznych wobec wirtualności. W: Estetyka wirtualności. Red. M. Ostrowicki. Kraków: Universitas, s. 185- 194.
Zhou, N.; Deng, Y. (2009). Virtual reality: a state-of-the-art survey. "International Journal of Automation and Computing", vol. 6.4, pp. 319-325.
Afiliacja: Instytu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Jagielloński, Polska
Biogram:
Magdalena Wójcik, dr, adiunkt w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują problematykę nowych form komunikacji w Internecie, w tym szczególnie mediów społecznościowych i ich związków z działalnością instytucji książki. Najważniejsze publikacje to: Web 2.0 w działalności usługowej instytucji książki. Kraków: Wydaw. UJ, Rozszerzona rzeczywistość – potencjał badawczy z perspektywy bibliologii i informatologii. Przegląd Biblioteczny 2014, R. 82, z. 4, s. 565-581 oraz The Use of Web 2.0 Services by Urban Public Libraries in Poland: Changes over the Years 2011–2013. Libri 2015, vol. 65, Issue 2, pp. 91-103.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
