Bibliografia zalecająca w Polsce
Jadwiga Sadowska
Afiliacja: Uniwersytet w Białymstoku, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – celem artykułu jest przedstawienie rozwoju bibliografii zalecającej w Polsce w okresie powojennym, jej założeń teoretyczno-metodologicznych i realizacji praktycznej oraz przyczyn jej zaniku. Metody – zagadnienie przedstawiono na podstawie analizy piśmiennictwa, przykładów bibliografii zalecającej oraz tematyki poradników bibliograficznych, wydawanych w Bibliotece Narodowej. Wyniki/wnioski – Bibliografia zalecająca w Polsce opracowywana w okresie powojennym, a zwłaszcza w latach 40. i 50. wzorowana była na bibliografii zalecającej radzieckiej, w kolejnych dekadach pełniła rolę raczej bibliografii wyborowej, głównie jako pomoc w bibliotekach publicznych i szkolnych. Na zanik bibliografii zalecającej w Polsce w latach 90. XX w. złożył się splot różnych okoliczności, takich jak: niski poziom zainteresowania społecznego tym typem bibliografii i niewielkie jej wykorzystanie, pracochłonność, zwłaszcza przy znaczącym wzroście produkcji wydawniczej, dostęp do bibliograficznych baz danych, a także rezygnacja Biblioteki Narodowej z jej opracowywania.
Słowa kluczowe
Bibliografia zalecająca; Bibliografia wyborowa; Formy bibliografii zalecającej; Ideologizacja bibliografii; Bibliografia a polityka; Zakład Bibliografii Zalecającej
Bibliografia
Adamiec, Witold (1986). [głos w dyskusji]. W: Zagadnienia bibliografii zalecającej. Materiały z seminarium polsko-radzieckiego, Warszawa, 13-15 października 1982. Warszawa: BN, s. 86-91.
Archiwum Akt Nowych. Ministerstwo Kultury i Sztuki. Centralny Zarząd Bibliotek. Bibliografie opracowywane przez CZB, 1952-1953, sygn. 46, k. 1-9.
Biblioteka Narodowa w latach 1945-1956 (1958). Warszawa: BN.
Bieńkowski, Władysław (1953). O pseudo-nauce bibliologii i o najpilniejszych zadaniach bibliografii. Warszawa: ZBiAP.
Brudnicki, Jan Zdzisław (1968). O bibliografii zalecającej w Polsce. Kilka aktualnych uwag. "Przegląd Biblioteczny" R. 35, z. 3-4, s. 265-271.
Hleb-Koszańska, Helena (1954). Dziesięciolecie bibliografii polskiej 1944-1954. Zarys dziejów i kierunki rozwoju. "Przegląd Biblioteczny" 1954, z. 3, s. 213-233.
Karamać, Barbara [red.] (1992). Informator o Instytucie Bibliograficznym (1992). Warszawa: BN.
„Literatura Polska: adnotowany rocznik bibliograficzny”, R.1974, Warszawa: SBP 1978.
Łysakowski, Adam (1950a). Określenie bibliografii. "Biuletyn Instytutu Bibliograficznego", t. 3, nr 2, s. 15-43.
Łysakowski, Adam (1950b). Polska służba bibliograficzno-dokumentacyjna. "Biuletyn Instytutu Bibliograficznego", t. 3 nr 1, s. 1-13.
Michalak, Halina (1986). Koncepcja bibliografii zalecającej w Polsce. W: Zagadnienia bibliografii zalecającej. Materiały z seminarium polsko-radzieckiego, Warszawa, 13-15 października 1982. Warszawa: BN, s. 11-23.
Michalak, Halina (1981). Zakład Bibliografii Zalecającej. Prawie wszystko o „Literaturze Pięknej”. "Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej" nr 1-4, s. 3-6.
Nowak, Adam (2011). Bibliografia a polityka. W: Bibliologia polityczna. Praca zbior. pod red. Dariusza Kuźminy. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 423-438.
Nowak, Aleksandra (1986). Działalność wydawnicza bibliotek publicznych w zakresie bibliografii zalecającej. W: Zagadnienia bibliografii zalecającej. Materiały z seminarium polsko-radzieckiego, Warszawa, 13-15 października 1982. Warszawa: BN, s. 80-83.
Nowak, Aleksandra (1981). Główne kierunki działalności i aktualne problemy Zakładu Bibliografii Zalecającej. "Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej" nr 1-4, s. 12-18.
Ogólnokrajowa Narada Bibliografów. Warszawa 19 lutego 1956 (1956). Warszawa: SBP.
Ramlau-Klekowska, Krystyna (1963). Bibliografia zalecająca. W: Metodyka bibliograficzna. Warszawa: SBP, s. 265-290.
Rogozińska, Wanda (1970). Bibliografia „w służbie czytającego ogółu”. Z dziejów bibliografii zalecającej w Polsce. W: Z problemów bibliografii. Warszawa: BN, s. 115-131.
Sadowska, Jadwiga (2010). Bibliografia i polityka w Polsce w latach 1946-1990. W: Niewygodne dla władzy. Ograniczanie wolności słowa na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Zbiór studiów pod red. Doroty Degen i Jacka Gzelli. Toruń: Wydaw. UMK, s. 255-273.
Schabowicz, Olga (2011). Bibliografia zalecająca w Polsce – czy przestała być potrzebna? "Bibliotekoznawstwo", t. 30, s. 101-118.
Skalska-Zlat, Marta (2002). Bibliografia w Polsce 1945-1996. Naukoznawcza analiza dyscypliny. Wrocław: Wydaw. UWr.
Smirnowa, B.A. (1953). Bibliografia a kierowanie czytelnictwem. "Przegląd Biblioteczny" R. 21, s. 58-79 [oryg. 1949].
Wróblewski, Adam (1956a). Bibliografia zalecająca a czytelnictwo (z doświadczeń radzieckich). Zebrał, przełożył i wstępem opatrzył A. Wróblewski. Warszawa: SBP. Dostępne także w WWW: <http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=643>.
Wróblewski, Adam (1954). O aktualnych sprawach czytelnictwa i bibliografii. (Artykuł dyskusyjny.) "Przegląd Biblioteczny" R. 22, z. 2, s. 4-14.
Wróblewski, Adam (1956b). Stan i zadania bibliografii zalecającej w Polsce. W: Ogólnokrajowa Narada Bibliografów. Warszawa: SBP, s. 33-40.
Zagadnienia bibliografii zalecającej. Materiały z seminarium polsko-radzieckiego, Warszawa, 13-15 października 1982 (1986). Warszawa: BN.
Afiliacja: Uniwersytet w Białymstoku, Polska
Biogram:
Jadwiga Sadowska, dr hab., absolwentka polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i studiów doktoranckich w zakresie lingwistycznych podstaw systemów informacyjnych na Wydziale Neofilologii UW. Pracownik Biblioteki Narodowej (1974-2007), kierownik Instytutu Bibliograficznego (1993-2007), zastępca dyrektora Biblioteki Narodowej (1994-1998), profesor w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego (2005-2012), od 2008 r. profesor Uniwersytetu w Białymstoku. Autorka ok. 300 publikacji z zakresu języków informacyjno-wyszukiwawczych, opracowania rzeczowego dokumentów, bibliografii, współczesnego rynku wydawniczego. Ważniejsze publikacje: Hasła przedmiotowe w teorii Adama Łysakowskiego i praktyce „Przewodnika Bibliograficznego” (2000), Język haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej: studium analityczno-porównawcze (2003), Książki i czasopisma w Polsce w świetle liczb (1990-2010) (2013), rozdziały i red.: Prasa regionalna i lokalna na terenie województwa podlaskiego w latach 1989-2010 (2013), Prasa na terenie województwa podlaskiego w latach 1944-2012 (2014).
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
