Wertykalność biblioteki – od sacrum i strażnicy do ikony marketingu (esej filozoficzny)
Tomasz Kruszewski
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii UMK, Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest ukazanie wybranych przemian, jakie zachodzą w symbolice bibliotek. Są one dostrzegalne zarówno w organizacji instytucji, jak również w jej materialnej obudowie – formie architektonicznej. Jednym ze wskaźników konotujących nowe, odmienne od tradycyjnych symboliczne treści, są konstrukcje wertykalne bibliotek. Metody badań – Obie formuły posiadały cechę wspólną: wieże były wyizolowane z lokalnego środowiska społecznego, dostępne zaledwie dla wybranych. Wyniki i wnioski – We współczesnych realizacjach i projektach wykorzystuje się inną symbolikę wertykalności. Biblioteka traci aurę transcendencji, tajemniczości i spoiwa dwóch światów: materii i ducha, czego wieża bywała atrybutem przez wieki. Obecnie wieża to zazwyczaj ludna część przestrzeni społecznej (centrum cywilizacyjne, kulturowe), a jej archetypiczność ma być magnesem wabiącym klientów do biblioteki. W ten sposób następuje wymiana symbolu. Staje się on namacalny, „swój”, można go zagospodarować wedle potrzeb chwili. Nadal jednak realizuje ludzką potrzebę prestiżu, tyle że świątynię zastąpił produkt.
Słowa kluczowe
Architektura bibliotek; Symbolika przestrzeni; Psychologia miejsca
Bibliografia
Dezeen (2012). Book Mountain by MVRDV. Dezeen – Architecture and Design Magazine [online], [dostęp: 21.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.dezeen.com/2009/05/29/book-mountain-by-mvrdv/>.
Dulau, Robert [et al], ed. (2012). Torres y rascacielos: de Babel a Dubái. Barcelona: Obra Social «la Caixa».
Eliade, Mircea (2009). Traktat o historii religii. Warszawa: Aletheia.
Ghirardo, Diane (1999). Architektura po modernizmie. Toruń: VIA.
ICT (2007). Fisk University Cravath Hall [online]. I. C. Thomasson Associates [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.icthomasson.com/cms/Fisk+University+Cravath+Hall/390.html>.
Ingels, Bjarke (2009). Scala – the city house. W: Library space: inspiration for buildings and design. Ed. H. Niegaard, J. Lauridsen, K. Schulz, Copenhagen.
Jacko, Jan F. (2005). Struktura symboli wertykalnych a ich rola w komunikacji międzykulturowej i w zarządzaniu. W: Religion in the time of changes. Red. E. Klima. Łódź: University of Lodz, s. 177-194.
Jencks, Charles A. (1987). Architektura postmodernistyczna. Warszawa: Arkady.
JMA (2012). Jeremie Malan Architects and Interiors – view our portfolio of projects [online]. Jeremie Malan Architects [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.malanarchitects.co.za/projects.asp>.
Jodidio, Philip (2002). Architecture now! Köln: Taschen.
Kalitko, Krzysztof (2005). Architektura między materialnością i wirtualnością. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM.
Kopaliński, Władysław (1990). Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kruszewski, Tomasz (2009). Adaptacja bibliotek w budynkach sakralnych – wybrane kwestie. "Bibliotekarz", nr 4, s. 4-8.
Kruszewski, Tomasz (2012). Przestrzenie biblioteki. O symbolicznej, fizycznej i społecznej obecności instytucji. Toruń: Wydaw. Nauk. UMK.
Minujin, Marta (2010) Tower of Babel made of books in all languages [online]. Marta Minujin – Official WebSite [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.marta-minujin.com/exhibitions19.html>.
MVRDV (2014). Brabant Library [online]. MVRDV [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.mvrdv.nl/#/projects/155brabantlibrary2>.
Niezabitowski, Andrzej (1981). Architektura a symbolika archetypów kulturowych. W: Modelowe formy zagospodarowania przestrzennego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. T. 2. [Red. A. Niezabitowski]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Predock, Antoine (2014). Las Vegas Central Library & Children’s Museum [online]. Antoine Predock Architect Projects [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.predock.com/LasVegasLibrary/LasVegas.html>.
Preziosi, Donald (1979). The semiotics of the built environment: an introduction to architectonic analysis. Bloomington: Indiana University Press.
Rabiej, Jan (1996). Wymiar znaczeniowy form wertykalnych. "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Architektura", z. 30, s.155-180.
Roth, Manuela (2011). Masterpieces: library architecture + design. [Salenstein]: Braun.
Scala, Tower (2014). The Scala X-ing Tower Proposal in Axel Torv Square, Copenhagen. Design Build Network [online], [dostęp: 3.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.designbuild-network.com/projects/scala-tower>.
Stróżewski, Władysław (2002), Wokół piękna: szkice z estetyki. Kraków: Universitas.
Tuan, Yi-Fu (1987). Przestrzeń i miejsce. Warszawa: PIW.
Warmiński, Andrzej (1999). Filozoficzno-symboliczna wieża architektury. W: Przestrzeń, filozofia i architektura: osiem rozmów o poznawaniu, produkowaniu i konsumowaniu przestrzeni. Red. E. Rewers, Poznań: Wydaw. Fundacji Humaniora.
Wilson, Colin St John (1998), The design and construction of the British Library, London: The British Library.
Winskowski, Piotr (2000). Modernizm przebudowany: inspiracje techniką w architekturze u progu XXI wieku. Kraków: Universitas.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii UMK, Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, Polska
Biogram:
Dr hab. Tomasz Kruszewski – adiunkt w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, profesor nadzwyczajny w Wyższej Szkole Bankowej w Toruniu, menadżer psychologii w biznesie w WSB w Toruniu i Bydgoszczy, trener rozwoju osobistego, psychoterapeuta, mediator sądowy. Autor kilku książek i ponad 90 artykułów naukowych. Jego zainteresowania naukowe związane są z różnymi aspektami komunikacji społecznej i psychologii społecznej, m.in. zarządzaniem wizerunkiem instytucji, procesami postrzegania aktów komunikacji, materialnymi składnikami komunikacji społecznej.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
