Osoby z niepełnosprawnością w bibliotece – nurty badawcze w zagranicznym i polskim piśmiennictwie z zakresu bibliologii i informatologii
Małgorzata Fedorowicz-Kruszewska
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest zaprezentowanie nurtów tematycznych specjalności badawczej bibliologii i informatologii, jaką jest obsługa biblioteczno-informacyjna osób niepełnosprawnych i ich funkcjonowanie w środowisku bibliotecznym i informacyjnym oraz porównanie wątków badawczych zagranicznego i polskiego piśmiennictwa naukowego w przywołanym obszarze. Metody badań – Zastosowano analizę i krytykę piśmiennictwa zagranicznego i polskiego z zakresu bibliologii i informatologii opublikowanego w latach 2010-2015. Eksploracji poddano zawartość publikacji zarejestrowanych w bazie abstraktowej „Library, Information Science & Technology Abstracts” (LISTA), w „Polskiej Bibliografii Bibliologicznej” i w „Przewodniku Bibliograficznym” oraz opublikowanych w najwyżej punktowanych polskich czasopismach naukowych z obszaru bibliologii i informatologii. Wyniki i wnioski – W piśmiennictwie zagranicznym wyodrębniono 9 zasadniczych nurtów badawczych podejmowanych w zakresie obsługi biblioteczno-informacyjnej osób niepełnosprawnych i ich funkcjonowania w środowisku bibliotecznym i informacyjnym. W polskiej literaturze naukowej z tego zakresu wydzielono jedynie 6 wątków tematycznych, w tym 2 reprezentowane przez 1 publikację. Najsilniejszy aktualnie nurt badań w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej we wzmiankowanym zakresie stanowi (zarówno w przypadku piśmiennictwa obcojęzycznego, jak i rodzimego) dostęp osób z niepełnosprawnością do informacji, obejmujący tematykę dostępu do zasobów internetowych, baz danych, bibliotek cyfrowych, w mniejszym stopniu zasobów w postaci analogowej.
Słowa kluczowe
Osoby z niepełnosprawnością; Niepełnosprawność; Obsługa biblioteczna; Usługi informacyjne biblioteki
Bibliografia
Aharony, Noa (2012). Library and Information Science research areas: A content analysis of articles form the top 10 journals 2007-8. Journal of Librarianship and Information Science, vol. 44, iss. 1, pp. 27-35.
Booth, Char. (2012). Why Accessibility? Library Technology Reports, vol. 48, iss. 7, pp. 5-6.
Davies, Eric J. (2007). An overview of international research into the library and information needs of visually impaired people. Library Trends, vol. 55, no. 4, pp. 785–795.
Fedorowicz, Małgorzata (2010). Człowiek niepełnosprawny w bibliotece publicznej. Toruń: Wydaw. Naukowe UMK.
Głowacka, Ewa. (2008). Główne współczesne kierunki badań z zakresu bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny, z. 1, s. 22-27.
Hill, Heather (2013). Disability and accessibility in the library and information science literature: A content analysis. Library and Information Science Research, vol. 35, iss. 2, pp. 137-142.
MNiSW (2015). Część B wykazu czasopism naukowych, załącznik do Komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 18 grudnia 2015 r. w sprawie wykazu czasopism naukowychwraz z liczbą punktów przyznawanych za publikację w tych czasopismach, [online]. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego; [dostęp: 06.07.2016]. Dostępny w WWW: <http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2015_12/57768c2cb322779eb01734014ff4be38.pdf>.
MNiSW (2016). Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 lipca 2016 r. o sprostowaniu komunikatu w sprawie wykazu czasopism naukowych wraz z liczbą punktów przyznawanych za publikacje w tych czasopismach, [online]. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego; [dostęp: 06.07.2016]. Dostępny w WWW: <http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2016_07/126cc9965db69987a799154c9ac8a22b.pdf>.
Sosińska-Kalata, Barbara (2013). Obszary badań współczesnej informatologii (nauki o informacji). Zagadnienia Informacji Naukowej, nr 2, s. 9-41.
Szablewski, Maciej (2016). Temat: Polska Bibliografia Bibliologiczna, [online]. Do: Małgorzata Fedorowicz-Kruszewska. 28 czerwca 2016. Korespondencja osobista.
Vandenbark, Todd R. (2010). Tending a Wild Garden: Library Web Design for Persons with Disabilities. Information Technology & Libraries, vol. 29, iss. 1, pp. 23-29.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Biogram:
Małgorzata Fedorowicz-Kruszewska jest doktorem habilitowanym w zakresie bibliologii i informatologii, adiunktem w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół mediów i usług informacyjnych adresowanych do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, wykorzystania koncepcji zrównoważonego rozwoju w instytucjach kultury oraz promocji instytucji kultury. Jest autorką trzech książek, kilkudziesięciu artykułów oraz redaktorem kilku prac zbiorowych.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
