Hantbuch far Bibliotekn – podręcznik dla bibliotek żydowskich z okresu międzywojennego
Monika Biesaga
Afiliacja: Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – W artykule omówiony został prawdopodobnie jedyny podręcznik dla bibliotek żydowskich, który został opublikowany w międzywojennej Polsce. Hantbuch far bibliotekn (pol. Podręcznik dla bibliotek) został napisany w języku jidysz przez I. Rauchfleischa oraz dr. L. Weissa i wydany przez Towarzystwo Kursów Wieczorowych dla Robotników (TKWdR) w 1929 r. w Warszawie. W zamyśle autorów przeznaczony miał być dla żydowskich bibliotek robotniczych. Metody badań – W artykule dokonano analizy zawartości podręcznika, przedstawiając pokrótce treść każdego rozdziału. Wyniki i wnioski – Przeprowadzona analiza treści podręcznika pozwoliła stwierdzić, że wprawdzie była to publikacja przeznaczona dla bibliotek robotniczych, ale służyć mogła również jako poradnik dla każdego typu biblioteki, gdyż zawiera wiele ogólnych wskazówek i informacji, a także obszerny aneks z gotowymi wzorami dokumentów.
Słowa kluczowe
Biblioteki żydowskie; Biblioteki robotnicze; Podręczniki dla bibliotek – Polska – 1918-1939
Bibliografia
Bibljoteki oświatowe: spis na dzień 1 stycznia 1930 roku oraz tablice statystyczne (1932). Warszawa; Lwów: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Bieńkowska, Barbara, red. (2000). Informator o stratach bibliotek i księgozbiorów domowych na terytoriach polskich okupowanych w latach 1939-1945 (bez Ziem Wschodnich). Poznań: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą.
Borzymińska, Zofia; Żebrowski, Rafał, red. (2003). Polski słownik judaistyczny: dzieje, kultura, religia, ludzie (2003). Warszawa: Prószyński i S-ka.
Gaca-Dąbrowska, Zofia (1983). Bibliotekarstwo II Rzeczypospolitej: zarys problemów organizacyjnych i badawczych. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Garncarska-Kadary, Bina (1995). Di Linke Poalej-Syjon in Pojlin biz Der Cwejter Welt-Milchome. Tel Awiw: Farlag I. L. Perec.
Garncarska-Kadary, Bina (2001). Żydowska ludność pracująca w Polsce: 1918-1939. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny.
Gruszka, Zbigniew (2010). Herman Kruk (1897-1944) jako organizator i dyrektor biblioteki getta wileńskiego. Szkic do obrazu bibliotekarstwa żydowskiego w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, nr 16, s. 171-182.
Kruk, Herman (1934). Żydowskie bibliotekarstwo w Polsce. Przegląd Biblioteczny, z. 1, s. 1-9.
Kruk, Herman (1937-38). Metody pracy biblioteki im. Bronisława Grossera w Warszawie. Bibliotekarz, nr 3-4, R. IX, s. 54-61.
Łodyński, Marian (1929). Podręcznik bibliotekarski dla kierowników bibliotek wojskowych. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy.
Rauchfleisch, I.; Weiss, L. (1929). Hantbuch far bibliotekn. Warszawa: Nakładem A. Szklara.
Rose, Jonathan (2001). Workers’ Library. In: International Dictionary of Library Histories, Vol. 1. Ed. by David H. Stam. Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, pp. 179-182.
Statut Towarzystwa Kursów Wieczornych dla Robotników w Warszawie [1926], Warszawa: Towarzystwo Kursów Wieczornych dla Robotników.
Thomison, Dennis (1978). A history of the American Library Association 1876-1972, Chicago: American Library Association.
Włodarczyk, Jerzy (1990). Kształtowanie się zawodu bibliotekarskiego na ziemiach polskich w okresie zaborów. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
Włodarczyk, Jerzy (1988). Bibliotekarze w Polsce okresu międzywojennego. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
Żebrowski, Rafał; Borzymińska, Zofia (1993). Po-lin: kultura Żydów polskich w XX wieku, Warszawa: Amarant.
Afiliacja: Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński, Polska
Biogram:
Monika Biesaga, doktorantka na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat żydowskich bibliotek publicznych w międzywojennej Polsce. Ukończyła studia magisterskie na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo (Uniwersytet Jagielloński, 2012) oraz judaistyka (Uniwersytet Jagielloński, 2013). Stypendystka m.in. Israeli Government, Rothschild Foundation (HaNadiv) Europe oraz Center for Urban History of East Central Europe. Obecnie pracuje na stanowisku Reference Specialist w British Library w Londynie.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
