Czy Wikipedia może być przydatna w nauczaniu historii książki i bibliotek?
Mikołaj Ochmański
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest przedstawienie Wikipedii jako źródła informacji na temat historii książki polskiej XV i XVI w., przydatności treści w popularyzacji wiedzy na temat historii książki oraz w dydaktyce bibliotekoznawczej. Przeanalizowano wybrane hasła dotyczące historii książki polskiej XVXVI w., wykazano błędy, nieścisłości, braki, ale też przyjrzano się korektom błędnych treści, dokonanym przez wikipedystów. Zaproponowano sposób wykorzystania Wikipedii z jej błędami i zaletami w nauczaniu historii książki. Metody badawcze – Podstawę artykułu stanowią materiały dotyczące historii drukarstwa polskiego XVXVI w. zaczerpnięte z Wikipedii. Zastosowano metodę analizy i krytyki treści zawartych w Wikipedii. Wyniki i wnioski – Wykazano błędy w artykułach Wikipedii i podano w wątpliwość jej wartość informacyjną w odniesieniu do treści na temat historii książki, ukazano zalety, jakie wynikają ze społecznościowego współtworzenia treści internetowej encyklopedii, wskazano możliwości jej wykorzystania w dydaktyce bibliotekoznawczej na przykładzie zajęć dotyczących historii książki i bibliotek.
Słowa kluczowe
Bibliologia historyczna; Wikipedia; Historia książki; Historia drukarstwa; Kształcenie bibliotekoznawcze
Bibliografia
Aleksander Augezdecky [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Augezdecky>.
Almanach cracoviense ad annum 1474 [online]. Wikipedia. [dostęp: 16.09.2016]. Dostępny w WWW: <https://en.wikipedia.org/wiki/Almanach cracoviense ad annum 1474>.
Drukarnia Haliczów [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Drukarnia_Haliczów>.
Drukarnia Heliczów [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Drukarnia_Heliczów>.
Drukarnia Łazarzowa [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Drukarnia_Łazarzowa>.
Drukarstwo polskie. Drukarstwo w XVI wieku [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępnyw WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Drukarstwo_polskie#Drukarstwo_w_XVI_wieku>.
Drukarstwo polskie. Gdańsk [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW:<https://pl.wikipedia.org/wiki/Drukarstwo_polskie#Gda.C5.84sk>.
Drukarstwo polskie: różnice pomiędzy wersjami [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Drukarstwo_polskie&type=revision&diff=42345323&oldid=13372208>.
Drukarstwo polskie: różnice pomiędzy wersjami [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępnyw WWW: <https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Drukarstwo_polskie&type=revision&diff=34937348&oldid=13372208>.
Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. T. 1: Małopolska. Cz. 1: Wiek XV-XVI. (1983). Praca zbior. pod red. Alodii Kaweckiej Gryczowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydaw. Polskiej Akademii Nauk.
Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. T. 4: Pomorze. (1962). Oprac. Alodia Kawecka-Gryczowa oraz Krystyna Korotajowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydaw. Polskiej Akademii Nauk.
Główny Urząd Statystyczny (2015). Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2015 r. [dostęp:15.02.2017]. Dostępny w WWW: <http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne-w-polsce-w-2015-r-,2,5.html>.
Główny Urząd Statystyczny. Wydział Statystyki Edukacji, Statystyki Kultury i Organizacji Non-profit (oprac.): Uczestnictwo ludności w kulturze w 2009 r. Warszawa 2012, s. 59-60.
Gmiterek, Grzegorz (2012). Biblioteka w środowisku społecznościowego Internetu. Biblioteka 2.0. Warszawa: Wydaw. SBP.
Iwan Fedorowicz [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Iwan_Fedorowicz>.
Jan Januszowski [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Januszowski>.
Jan Weinreich [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Weinreich>.
Jemielniak, Dariusz (2013). Życie wirtualne dzikich. Netnografia Wikipedii największego projektuwspółtworzonego przez ludzi. Warszawa: Poltext.
Kasper Elyan [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Kasper_Elyan>.
Kawecka-Gryczowa, Alodia (1971). Dzieje „Drukarni latającej”. Rocznik Biblioteki Narodowej, VII, s. 355-370.
Łazarz Andrysowicz [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Łazarz_Andrysowicz>.
Majewski, Tomasz (2013). Ekskluzja w dyskursie pracowników sektora kultury – wstępna próba interpretacji. W: Oblicza ekskluzji. Praktyka działania instytucji kultury a przełamywanie barier dostępu. Pod red. Ewy Rokickiej i Patrycji Kruczkowskiej. Łódź: Katedra Socjologii Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego, s. 20-27.
McLuhan, Marshall; Nevitt, Barrington (1972). Take today. The executive as Dropout. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
Migoń, Krzysztof (2007). Bibliologia wśród innych nauk. Koncepcje, realizacje, perspektywy. W: Bibliologia. Problemy badawcze nauk humanistycznych. Praca zbior. Pod red. Dariusza Kuźminy. Warszawa 2007, s. 13-24.
Migoń, Krzysztof (2008). O współczesnej sytuacji badawczej w naukach o książce, bibliotece i informacji. Przegląd Biblioteczny, z. 1, s. 14-21.
MNW współpracuje z Wikimedia Polska [online], [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.mnw.art.pl/aktualnosci/mnw-wspolpracuje-z-wikimedia--polska,230.html>.
Mobile online w Polsce 2015. Perspektywy rozwojowe (2015) [online], [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW <https://iab.org.pl/wp-content/uploads/2015/04/Book_Raport_mobile_2015.pdf>.
Odprawa posłów greckich [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Odprawa_posłów_greckich>.
Piekarski, Kazimierz (1932). Książka w Polsce XV i XVI wieku. W: Kultura staropolska. Kraków: PAU, s. 352-384.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz.U. 2011 r.Nr 179, poz. 1065).
Statystyki Wikipedii [online], [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <http://stats.wikimedia.org/PL/Sitemap.htm>.
Szarfenbergerowie (rodzina) [online]. Wikipedia. [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Szarfenbergowie_(rodzina)>.
Toffler, Alvin (2006).Trzecia fala. Warszawa: Wydaw. Kurpisz S.A.
Wikipedia: statystyki [online], [dostęp: 12.09.2015]. Dostępny w WWW: <https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Statystyki>.
Wyniki badań Gemius/PBI za sierpień 2016 (2016) [online], [dostęp: 10.09.2016]. Dostępny w WWW <https://www.gemius.pl/wszystkie-artykuly-aktualnosci/wyniki-badania--gemiuspbi-za-sierpien-2016.html>.
Žukas, Saulûs (1997). Pervaâ litovskaâ kniga v kul’turnom kontekste épohi. Vilnius: Baltos Lankos.
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Mikołaj Ochmański – dr, adiunkt w Katedrze Książki i Historii Mediów na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Z kierunkiem bibliotekoznawczym na UW związany jest od ponad 30 lat, najpierw jako student, następnie pracownik naukowodydaktyczny. Jego zainteresowania badawcze i działalność dydaktyczna koncentrują się wokół zagadnień kultury książki, zarówno w aspekcie historycznym (rozprawa doktorska na temat XVIIwiecznych druków okolicznościowych w Królewcu, zajęcia z zakresu historii książki i bibliotek), jak i współczesnym (m.in. problematyka książki i jej miejsce we współczesnej kulturze cyfrowej). Ponadto jest zaangażowany w społeczny ruch naukowy, pełni funkcję prezesa Zarządu w Oddziale Warszawskim Polskiego Towarzystwa Bibliologicznego i w ramach prac Stowarzyszenia uczestniczy w organizacji konferencji naukowych poświęconych tematyce bibliologicznej (ostatnia dotyczyła związków między książką a technologiami), w realizacji projektów oraz publikacji książek naukowych.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
