Społeczne korzyści z funkcjonowania bibliotek. Obszary, metody analizy i oceny
Ewa Głowacka
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Abstrakt
Cel – W artykule przedstawiono różnorodne ważne role bibliotek we współczesnym społeczeństwie. Instytucje te niewątpliwie przyczyniają się do rozwoju kapitału intelektualnego i społecznego, a także zwiększenia korzyści materialnych swojego otoczenia. Celem artykułu jest charakterystyka głównych nurtów badań w zakresie oddziaływania usług biblioteczno-informacyjnych na społeczność. Przedstawiono również stosowane obecnie metody i narzędzia jego oceny. Metody badań – Dla potrzeb realizacji wyznaczonego celu zastosowano metodę analizy i krytyki literatury przedmiotu, jak również opisu metodologii i rezultatów badań społecznego wpływu bibliotek na otoczenie oraz analizę światowych inicjatyw badawczych związanych z kształtowaniem metod i narzędzi stosowanych w ocenie wpływu bibliotek na otoczenie społeczne. Wyniki i wnioski – Badania społecznych korzyści z funkcjonowania bibliotek w ostatnich latach rozwijają się dość prężnie na świecie. Rozwija się także metodologia omawianego przedmiotu badań. Warto prowadzić dalsze prace związane z rozwojem metod oceny wpływu bibliotek na otoczenie społeczne oraz tworzyć wskaźniki służące porównaniu ich działań w omawianym zakresie.
Słowa kluczowe
Biblioteki; Wpływ społeczny; Metody badań
Bibliografia
Aabø, Svanhild; Audunson, Ragnar; Vårheim, Andreas (2010). How do public libraries function as meeting places? "Library and Information Science Research", vol. 32 (1), pp. 16-26.
ACRL (2010). The Value of Academic Libraries. A Comprehensive Research Review and Report. Researched by Megan Oakleaf, Chicago Association of College and Research Libraries [online]; [dostęp: 11.07.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/issues/value/val_report.pdf>.
ACRL (2011) Information Literacy Competency Standards for Higher Education [online]; [dostęp: 13.07.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/standards/informationliteracycompetency.cfm>.
An evaluation toolkit for e-library developments [online]; [dostęp: 20.07.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.evalued.bcu.ac.uk/index.htm>.
Adamiec, Sabina (2007). Komunikacja warunkiem kapitału społecznego biblioteki, Zarządzanie i Marketing. "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas" 2007, nr 1 [online]; [dostęp: 8.11.2013]. Dostępny w World Wide Web: <http://dlibra.bs.katowice.pl/dlibra/docmetadata?id=7678&from=publication>.
Bertot, John Carlo; McClure, Charles R. (2003). Outcomes Assessment in the Networked Environment: Research Questions, Issues, Considerations, and Moving Forward, "Library Trends", pp. 590-613.
Johnson, Catherine A. (2010). Do public libraries contribute to social capital? A preliminary investigation into the relationship. "Library & Information Science Research", vol. 32, pp. 147-155.
Poll, Roswitha (2003) Impact/Outcome Measures for Libraries, "Liber Quarterly" [online], vol.1, pp. 329-331 [dostęp: 13.07.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://liber.library.uu.nl/publish/articles/000060/article.pdf>.
Poll, Roswitha (2005) Measuring the Impact of New Library Services, World Library and Information Congress: 71th IFLA General Conference and Council „Libraries – A voyage of discovery” August 14th-18th 2005 Oslo, Norway [online]; [dostęp: 12.07.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ifla.org/IV/ifla71/Programme.htm>.
Poll, Roswitha; Payne, Philip (2006) Impact measures for libraries and information services, "Library Hi Tech", pp. 547-562.
Przygodzki, Zbigniew (2004). Znaczenie kapitału społecznego w rozwoju. W: Wiedza, innowacyjność, przedsiębiorczość a rozwój regionów. Pod red. A. Jewtuchowicz. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, s. 93-107.
Streatfield, David; Markless, Sharon (2008). Evaluating the Impact of Information Literacy in Higher Education: Progress and Prospects. "Libri", vol. 58, pp. 105-106.
Task Force on Academic Library Outcomes Assessment Report (1998) June 27, ACRL, [online]. [dostęp: 12.07.2013]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ala.org/acrl/publications/whitepapers/taskforceacademic>.
Vårheim, Andreas; Steinmo, Sven; Ide, Eisaku (2008). Do libraries matter? Public libraries and the creation of social capital. "Journal of Documentation", vol. 64 (6), pp. 877-892.
Vårheim, Andreas (2008). Theoretical approaches on public libraries as places creating social capital. [online] World Library and Information Congress: 74th IFLA General Conference and Council 10-14 August 2008, Québec, Canada. [dostęp: 12.07.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ifla.org/IV/ifla74/index.htm>.
Vårheim, Andreas (2011). Gracious space: Library programming strategies towards immigrants as tools in the creation of social capital. "Library & Information Science Research", vol. 33, pp. 12-18.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Biogram:
Ewa Głowacka jest profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, kierownikiem Zakładu Informacji Naukowej i Podyplomowego Studium Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliologii UMK. Zajmuje się przede wszystkim zarządzaniem jakością i informacją, a także oceną jakości zasobów elektronicznych oraz funkcjonalności działania bibliotek. Najważniejsze publikacje: Problem funkcji informacyjnej biblioteki uniwersyteckiej (Toruń 1992), Studium zastosowania kompleksowego zarządzania jakością (TQM) w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej (Toruń 2000), Biblioteki wobec nowych zadań (red.), (Toruń, 2004).
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
