Bibliotekarstwo w dobie technoutopii
Jacek Wojciechowski
Abstrakt
Teza/Cel – Doniesienia dotyczące automatyzacji procesów komunikacji oraz zapowiedzi inwazji sztucznej inteligencji mogą sugerować koniec bibliotekarstwa. Ale nie mają charakteru ściśle naukowego i toną w utopiach. Wnioski – Bibliotekarstwo przetrwa, po koniecznych modyfikacjach, jeżeli spełni społeczne zadania w zakresie bezpłatnej i zweryfikowanej transmisji treści informacyjnych oraz nieinformacyjnych, w trybie wielosemiotycznym, to znaczy: rozpowszechniania piśmiennictwa drukowanego, materiałów digitalnych oraz aranżacji środowiskowych relacji bezpośrednich. Im bardziej złożone oraz intelektualnie doniosłe są treści przeznaczone do transmisji, tym bardziej ewidentna jest potrzeba bibliotecznego pośrednictwa w komunikacji publicznej. Obecnie oraz w przyszłości.
Słowa kluczowe
Bibliologia; Bibliotekarstwo; Biblioteki; Informacja; Integracja środowiskowa; Komunikacja publiczna; Nauka o informacji; Prognozy; Rozwój intelektualny; Sztuczna inteligencja; Treści nieinformacyjne
Bibliografia
A Review of the Provision of Social and Emotional Learning in Australia, the United States, Poland and Portugal (2017). Journal of Relationships Research, vol. 8, pp. 1-13.
Alstad, Colleen; Curry, Ann (2003). Public Space, Public Discourse and Public Libraries. Libres, vol. 1, pp. 1-17 [dokument elektroniczny].
Arthur, Michael B.; Khapova, Svetlana N.; Richardson Julie (2017). An Intelligent Career.Taking Ownership of Your Work and Your Life. New York: Oxford University Press.
Asselin, Marlene; Doiron, Ray (2013). Linking Literacy and Libraries in Global Communities. Farnham: Ashgate Publishing Limited.
Babik, Wiesław (2016). Środowisko informacyjne. W: Nauka o informacji. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 61-86.
Baron, Naomi S. (2015). Words Onscreen. The Future of Reading in a Digital World. New York: Oxford University Press.
Beer, Carel Stephanus de (2015). Information Science as an Interscience. Rethinking Science, Method and Practice. Kidlington: Chandos Publishing.
Boden, Margaret A. (2016). AI. Its Nature and Future. Oxford. Oxford University Press. Bostrom, Nick (2016). Superintelligence. Paths, Dangers, Strategies. Oxford: Oxford University Press.
Bramham, Peter; Wagg, Stephan (2014). An Introduction to Leisure Studies. Principles andPractice. London: Sage Publications Ltd.
Brzezińska, Anna Izabela; Appelt, Karolina; Ziółkowska, Beata (2008). Psychologia rozwoju człowieka. W: Psychologia. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 95-292.
Cacioppo, John T. (2016). Social Neuroscience. In.: Scientists Making a Difference. New York: Cambridge University Press, pp. 45-48.
Carr, Reg (2007). The Academic Research Library in a Decade of Change. Oxford: Chandos Publishing.
Chandler, Daniel; Munday, Rod (2011). A Dictionary of Media and Communication. Oxford: Oxford University Press 2011.
Conner, Matthew (2014). The New University Library. Four Case Studies. Chicago: ALA Editions.
Cooperman, Larry (2018). The Art of Teaching Online. How to Start and How to Succeed as an Online Instructor. Kidlington: Elsevier/Chandos Publishing.
Crisp, Richard J. (2015). Social Psychology. A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Czang, Heng Czi (2017). Gotowy li biblioteki k bolszim pieremienam. W: Bibliotecznoje dieło za rubieżom – 2016. Moskwa: Paszkow dom, s. 6-13.
Czudinowa, Wiera (2016). Biblioteki na piereputie: prognozy, tendencji, issledowanija. W: Socjołog i psichołog w bibliotekie. T. X. Moskwa: Rossijskaja gosudarstwiennaja biblioteka dla mołodieżi, 2016, s. 74-88.
Dasgupta, Subrata (2016). Computer Science. A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Dehaene, Stanislas; Pegado, Felipe; Braga, Lucia W.; Ventura, Paulo; Filho, Gilberto Nunes; Jobert, Antoinette; Dehaene-Lambertz, Ghislaine; Kolinsky, Regine; Morais, Jose; Cohen, Laurent (2010). How learning to read changes the cortical networks for vision and language. Science, vol. 330, pp. 1359-1364.
Devine, Jane; Egger-Sider, Francine (2014). Going Beyond Google Again. Strategies for Using and Teaching the Invisible Web. London: Facet Publishing.
Diener, Ed (2016). Happiness Is a Virtue – Good for You and Good for the World. In: Scientists Making a Difference. New York: Cambridge University Press, pp. 345-348.
Doliński, Dariusz (2009). Uwikłanie w dialog jako metatechnika wpływu społecznego. W: Nowe idee w psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 239-255.
Dunin, Janusz (1998). Pismo zmienia świat. Warszawa/Łódź: Wydaw. Naukowe PWN.
Duren, Petra; Ross, Rob (2017). Obłacznyje technołogii w bibliotekie: czełowieczeskij faktor i riski informacjonnoj bezopasnosti. W: Bibliotecznoje dieło za rubieżom – 2016. Moskwa: Paszkow dom, s. 51-73.
Dzieniakowska, Jolanta (2006). Źródła archiwalne do dziejów bibliotek dla nauczycieli Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939. Roczniki Biblioteczne, nr 50, s. 195-211.
Einasto, Olga (2014). „Time is Out of Point”: a Postmodern Approach to Libraries. In: Readingin Changing Society. Tartu: Tartu University Press, pp. 179-192.
Flasiński, Mariusz (2011). Wstęp do sztucznej inteligencji. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN.
Floridi, Luciano (2014). The 4th Revolution. How the Infosphere is Reshaping Human Reality. Oxford: Oxford University Press.
Ford, Nigel (2015). Introduction to Information Behavior. London: Facet Publishing. Galuzzi, Anna (2014). Libraries and Public Perception. A Comparative Analysis of the EuropeanPress. Oxford: Chandos Publishing.
Gidley, Jennifer M. (2017). The Future. A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University press.
Glassman, Michael (2016). Educational Psychology and the Internet. New York: Cambridge University Press.
Gorman, Michael (2015). Our Enduring Values Revisited. Chicago: ALA Editions.
Górny, Mirosław (2016). Nauka o informacji jako dyscyplina naukowa. W: Nauka o informacji. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 23-40.
Horrigan, John B. (2016). Libraries 2016. Washington: Pew Research Center, [document elektroniczny]
IFLA Trend Report 2016 Update (2016). The Hague: IFLA [dokument elektroniczny]. Jakušova, Jana (2014). Kreativita ako jedna z klučovych kompetencji vedeckych pracownikov. W: Knižnična a informačna veda. T. XXV. Bratislava: Univerzita Komenskeho v Bratislave, s. 103-118.
Johannsen, Carl Gustav (2017). Staff-less Libraries. Innovative Staff Design. Kidlington: Elsevier/ Chandos Publishing.
Kahneman, Daniel (2016). Heuristics and Biases. In: Scientists Making a Difference. New York: Cambridge University Press, pp. 171-174.
Kinstler, Till (2013). Making Search Work for the Library User. In: Catalogue 2.0. The Future of the Library Catalogue. London: Facet Publishing, pp. 17-36.
Koster, Lukas; Heesakkers, Driek (2013). The Mobile Library Catalogue. In: Catalogue 2.0. The Future of the Library Catalogue. London: Facet Publishing, pp. 65-91.
Krakowska, Monika (2016). Zachowania informacyjne człowieka. W: Nauka o informacji. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 429-455.
Kulikowa, Ludmiła (2016). Dwa wieka s czitatielami i dla czitatielej. W: Nacjonalnaja bibliotekai jeje czitatiel: problemy transformacji. Sankt Peterburg: Rossijskaja nacjonalnaja biblioteka, s. 11-30.
Kurka, Ladislav (2015). Architektura knihoven. Praha: Svaz knihovníků a informačních pracovníků České republiky.
Kwanya, Tom; Stillwell, Christine; Underwood, Peter (2015). Library 3.0. Intelligent Libraries and Apomediation. Oxford: Chandos Publishing.
Lewicka, Maria; Bańka, Augustyn (2008). Psychologia środowiskowa. W: Psychologia. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 497-544.
Łubocki, Jakub Maciej (2016). Stare przestrzenie informacji. Co tracimy na niewłaściwej automatyzacji pochodnych źródeł informacji. Roczniki Biblioteczne Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 315-344.
Malak, Piotr (2012). Indeksowanie treści. Porównanie skuteczności metod tradycyjnych i utomatycznych. Warszawa: Wydaw. SBP.
Mann, Thomas (2015). Oxford Guide to Library Research. Ed. 4. New York: Oxford University Press.
McDonald, Andrew (2010). Libraries as Places: Challenges for the Future. In: EnvisioningFuture Academic Library Services; Initiatives, Ideas and Challenges. London: Facet Publishing, pp. 31-54.
Nichols, Tom (2017). The Death of Expertise. New York: Oxford University Press. Nicholson, Kirstie (2017). Innovation in Public Libraries. Learning from International Library
Practice. Kidlington: Elsevier/Chandos Publishing. Nielsen, Jakob; Budiu, Raluca (2013). Mobile Usability. Berkeley: New Riders.
Pateman, John; Willimet, Ken (2013). Developing Community-Led Public Library. Evidencefrom the UK and Canada. Farnham: Ashgate Publishing Limited.
Perini, Michael (2016). The Academic Librarian as Blended Professional. Reassessing and Redefining the Role. Oxford: Elsevier/Chandos Publishing.
Radwański, Aleksander (2016). Antyporadnik czyli jak nie należy używać komputera w małej bibliotece. Poradnik. Warszawa: Wydaw. SBP.
Rankin, Carolynn (2012). Library space and place transformation – designing for the digital natives. In: Library Services for Children and Young People. Challenges and Opportunities in the Digital Age. London: Facet Publishing, pp. 159-182.
Rankin, Carolynn; Brock, Avril (2009). Delivering the Best Start. A Guide to Early Years Libraries. London: Facet Publishing.
Rathus, Spencer A. (2004). Psychologia współczesna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Rawinskij, D. (2013). Biblioteki i grażdanskoje obszczestwo: izuczaja zarubieżnyj opyt. Sankt Petersburg: Rossijskaja nacjonalnaja biblioteka.
Reszetnikowa, Olga (2017). Sowremiennyje internet-połzowatieli: ich osobiennosti i predpocztienija. W: Rumiancewskije cztienija 2017. Cz. 2. Moskwa: Paszkow dom, s. 91-95.
Santarnecchi, Emiliano; Rossi, Simone (2016). Advances in the neuroscience of intelligence, From brain connectivity to brain perturbation. The Spanish Journal of Psychology, vol. 19, pp. 1-7.
Sheikh, Hassan; Mills, Karen (2012). Meeting the needs of library users on the mobile web. In: M-libraries 3. Transforming Libraries with Mobile Technology. London: Facet Publishing, pp. 159-168.
Shiffrin, Richard; Schneider, Walter (2016). Attention and automation. In: Scientists Making a Difference. New York: Cambridge University Press, pp. 104-107.
Sierowa, Olga (2016). Arbitry usług biblioteki (po materiałam ankietowanija). W: Nacjonalnaja biblioteka i jeje czitatiel: problemy transformacji. Sankt Peterburg: Rossijskaja nacjonalnaja biblioteka, s. 58-71.
Skudrzyk, Aldona (2005). Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Słownik terminologii medialnej (2006). Kraków: Universitas.
Smolina, Jelena (2016). Transformacja czitatielej nacjonalnoj biblioteki w elektronnoj sredie. W: Nacjonalnaja biblioteka i jeje czitatiel: problemy transformacji. Sankt Peterburg: Rossijskaja nacjonalnaja biblioteka, s. 88-94.
Sokołowa, Tatiana (2016). Sowremiennyj połzowatiel o bibliotecznom komforcie (naprimierie Rossijskoj nacjonalnoj biblioteki). W: Nacjonalnaja biblioteka i jeje czitatiel: problemy transformacji. Sankt Peterburg: Rossijskaja nacjonalnaja biblioteka, s. 118-122.
Squire, Larry R. (2016). Memory and brain. In: Scientists Making a Difference. New York: Cambridge University Press, pp. 66-69.
Stan czytelnictwa w Polsce w 2017 roku (2018). Warszawa: Biblioteka Narodowa [dokument elektroniczny].
Strykowski, Wacław; Socha, Rafał M. (2017). Wpływ technologii informacyjnej na zmianę paradygmatów dydaktyki. W: Człowiek – Media – Edukacja. Dąbrowa Górnicza: Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, s. 195-202.
Susskind, Richard; Susskind, Daniel (2017). The Future of the Professions. How the Technology Will Transform the Work of Human Experts. Oxford: Oxford University Press.
Tang, Yi-Yuan (2017). Brain-based Learning and Education. Principles and Practice. Amsterdam/ London: Elsevier/Academic Press.
Tasienko, Natalia (2016). Rozwitok biblioteczno-informacijnogo produktu w konteksti poszirenija internet-technołogij. W: Biblioteki w realizacji dierżawotworczoj informacijnoj politiki.
Kijiw: Nacjonalna Akademia Nauk Ukraini, Nacjonalna Biblioteka Ukraini im. W. I. Wernadśkogo, s. 197-217.
The Knowledge Future: Intelligent Policy Choices for Europe 2050. A Report to the European Commission(2015). Brussels: European Union. [dokument elektroniczny].
The State of America’s Libraries 2016. A Report from American Library Association (2016). Chicago: ALA (”American Libraries” special issue) [dokument elektroniczny].
Thomas, Gary (2013). Education. A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Thompson, James (1984). End of Libraries. London: Clive Bingley.
Tietienow, Siergiej (2016). Licznostnyje priedpocztienija bibliotekaria kak faktorob szczenija s czitatielami. W: Socjołog i psichołog w bibliotekie. T. X. Moskwa: Rossijskaja gosudarstwiennaja biblioteka dla mołodieżi, s. 103-107.
Tomaiuolo, Nicholas (2012). U-content. The Information Professionals’ Guide to User-Generated Content. Medford: Information Today Inc.
Travniček, Jiři (2017). Česká čtenařská republika. Generace, fenomény, životopisy. Brno-Praha: Host.
Welf, Ticja van der; Welf, Bram van der (2017). Paradoks otbora w cifrowuju epochu. W: Bibliotecznoje dieło za rubieżom – 2016. Moskwa: Paszkow dom, s. 88-116.
Werla, Marcin (2018). Przyjaciele bibliotek cyfrowych 2017. Raport z analizy źródeł ruchu wybranych polskich bibliotek cyfrowych. Poznań: Poznańskie Centrum Superkomputerowo--Sieciowe, [dokument elektroniczny].
Whitworth, Brian; Ahmed, Adnan (2013). The Social Design of Technical Systems. Building Technologies for Communities. Aarhus: Interaction Design Foundation.
Wiegand, Wayne A. (2015). Part of Our Lives. A Peoples’ History of the American Public Library.New York: Oxford University Press.
Wojciszke, Bogdan (2009). Sprawczość i wspólnotowość jako podstawowe wymiary spostrzegania świata społecznego. W: Nowe idee w psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 256-273.
Wojciszke, Bogdan; Doliński, Dariusz (2008). Psychologia społeczna. W: Psychologia. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 293-447.
Woźniak-Kasperek, Jadwiga (2015). Bibliografia a katalog biblioteczny – dyskusja o pojęciach i terminach. Przegląd Biblioteczny, nr 4, s. 517-531.
Zimmermann, Jens (2015). Hermeneutics. A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Biogram:
Prof. zw. dr hab. (em.). b. dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie, b. kierownik Katedry Bibliotekarstwa UJ. Zajmuje się problematyką bibliotekarstwa, czytelnictwa, psychologii komunikowania i socjologii literatury. W dorobku ma ponad 1100 publikacji (naukowych ok. 600), w tym 16 naukowych monografii. Recenzuje bieżące piśmiennictwo naukowe, polskie i obce, w kwartalniku Przegląd Biblioteczny, w półroczniku Zagadnienia formacji Naukowej, w roczniku Biblioteka oraz w słowackim kwartalniku Knižnica i w ukraińskim roczniku Visnyk Lvivskogo Universitetu.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
