Dydaktyka w bibliotece akademickiej. Analiza potrzeb i możliwych zmian
Lilianna Nalewajska
Afiliacja: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie , Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest próba analizy potrzeb oraz możliwości zmian w dydaktyce bibliotecznej w Polsce, a szczególnie na Uniwersytecie Warszawskim w kontekście rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz przemian zachodzących w szkolnictwie wyższym, związanych z wdrażaniem Procesu Bolońskiego. Edukacja informacyjna prowadzona w wybranych bibliotekach uczelni europejskich pokazuje, że polskie biblioteki akademickie nadal w niewystarczającym stopniu realizują zadania edukacyjne, szczególnie w dostosowaniu do trzech etapów kształcenia oraz programów edukacyjnych. Metody badań – Rozwiązania praktyczne i rozważania teoretyczne zaczerpnięte z literatury polskiej i obcej oraz z dokumentów opisujących sytuację edukacji informacyjnej w procesie edukacyjnym szkolnictwa wyższego stanowią tło dla wyników badań ankietowych dotyczących szkoleń bibliotecznych przeprowadzonych na UW, obserwacji własnych autorki podczas pracy w BUW oraz ze staży szkoleniowych w kilku bibliotekach europejskich. Wyniki i wnioski – Na polskich uczelniach współpraca między kadrą naukowo-dydaktyczną a bibliotekami w zakresie edukacji informacyjnej funkcjonuje niezadowalająco. Świadomość środowiska naukowego i administracyjnego uczelni w Polsce, co do znaczenia prawidłowo prowadzonej przez biblioteki edukacji informacyjnej, jest nadal niska. Edukację informacyjną należy rozwijać od najniższego stopnia edukacji, a na poziomie szkolnictwa wyższego powinna być wpisana w kontekst edukacyjny. W celu spełnienia tego warunku niezbędne są działania podejmowane przez bibliotekarzy oraz współpraca z kadrą naukową uczelni.
Słowa kluczowe
Edukacja informacyjna; Information literacy; Dydaktyka biblioteczna; Biblioteka akademicka
Bibliografia
ALA (1989). Presidential Committee on Information Literacy: Final Report [online]. American Library Association [dostęp: 20.02.2013]. Dostępny w World Wide Web:
Alexandria Proclamation (2005). Beacons of the Information Society. The Alexandria Proclamation on Information Literacy and Lifelong Learning [online] UNESCO. [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://archive.ifla.org/III/wsis/BeaconInfSoc.html>.
Andretta, Susie (2005). Information Literacy: A Practitioner’s Guide, Oxford, New Hampshire.
Antczak, Mariola (2010a). Rola bibliotek i bibliotekarzy szkolnych w edukacji społeczeństwa informacyjnego na tle przeobrażeń oświatowych w Polsce w latach 1989-2007. Łódź: Wydaw. UŁ.
Antczak Mariola (2010b). Rola bibliotekarzy w nauczaniu umiejętności informacyjnych gimnazjalistów: wybrane zagadnienia. "Przegląd Biblioteczny", nr 1(78), s. 63-64.
Autonomia programowa uczelni (2010). Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego. [online] Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego [dostęp: 22.02.2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.nauka.gov.pl/szkolnictwo-wyzsze/krajowe-ramy-kwalifikacji/krajowe-ramy-kwalifikacji-dla-szkolnictwa-wyzszego/>.
Baiton, Toby (2001). Information literacy and academic libraries: the SCONUL approach (UK/Ireland), Proceedings of 67th IFLA Council and General Conference, August 16-25 [online]. [dostęp: 10.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://archive.ifla.org/IV/ifla67/papers/016-126e.pdf>.
Batorowska, Hanna (2009). Kultura informacyjna w perspektywie zmian w edukacji. Warszawa: Wydaw. SBP.
Chevilotte, Sylvie (2003). FORMIST: a Network to Help Training in Information Literacy in France. "Liber Quarterly", vol. 13, pp. 350-357.
Chmielecka, Ewa, red. (2010). Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego. [online] Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp: 15.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/KRK/20101105_Ramy_kwalifikacji_dla_szk_wyzsz_165x235_int.pdf>.
Derfert-Wolf, Lidia (2005). Information literacy – koncepcje i nauczanie umiejętności informacyjnych. EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy [online], nr 1(62); [dostęp: 10.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/derfert.php>.
Derfert-Wolf, Lidia (2009). Information literacy (kształcenie umiejętności informacyjnych w bibliotekach akademickich). W: Przestrzeń informacyjna biblioteki akademickiej – tradycja i nowoczesność. Pod red. B. Antczak-Sabali, M. Kowalskiej, L. Tkaczyk. Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa, s. 185-208.
Jankowska, Maria (2005). Powszechna edukacja informacyjno-komunikacyjna jako atrybut bibliotekarstwa akademickiego. "EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy" [online], nr 1(62); [dostęp: 10.04.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/jankowska.php>.
Johnson, Chris; Lomas, Cyprien (2005). Design the learning space: Learning and design principles. EDUCASE Review [online], vol. 40, no. 4, pp. 16-28, [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.educause.edu/ero/article/design-learningspace-learning-and-design-principles>.
Kobos, Józef (2011). Proces Boloński – podstawą zmian w szkolnictwie wyższym. "Forum Bibliotek Medycznych", nr 1, s. 114-116.
Kuhlthau, Carol. C. (2004). Seeking Meaning: A Process Approach to Library and Information Services. Libraries Unlimited, Westport, CT.
Lau, Jesus (2011). Kompetencje informacyjne w procesie uczenia się przez całe życie. Wytyczne (przekład KEI, wersja 1). Warszawa: Komisja SBP ds. Edukacji Informacyjnej [online]. [dostęp: 20.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.sbp.pl/repository/SBP/sekcje_komisje/komisja_ds_edukacji_informacyjnej/Wytyczne.pdf>.
Milewicz, Tomasz et al. (2011). Szkolenia z zakresu informacji naukowej – spostrzeżeniai propozycje studentów medycyny. "Forum Bibliotek Medycznych", nr 1(7), s. 121-131.
MEN (2010). Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego [online]. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego [dostęp: 5.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/KRK/20101105_Ramy_kwalifikacji_dla_szk_wyzsz_165x235_int.pdf>.
Niedźwiedzka, Barbara (2009). Potrzeby, wiedza i umiejętności edukacyjne bibliotekarzy prowadzących szkolenia użytkowników bibliotek w instytucjach ochrony zdrowia w Polsce i w Norwegii. "Zagadnienia Informacji Naukowej", nr 2, s. 70-80.
Niedźwiedzka, Barbara; Hunskår, Irene, red. (2010). MedLibTrain. Zostań lepszym nauczycielem kompetencji informacyjnych. Przewodnik nie tylko dla bibliotekarzy medycznych. Kraków.
Piotrowska, Renata (2011). Edukacja informacyjna w polskiej szkole. Warszawa: Wydaw. SBP.
Powell, Mark (2002). Designing library space to facilitate learning: a review of the UK Higher Education sector. "Libri" [online], vol. 52, pp. 110-120. [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.librijournal.org/pdf/2002-2pp110-120.pdf>.
Proces Boloński na UW (2010). [online]. Uniwersytet Warszawski [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.procesbolonski.uw.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=74&Itemid=76>.
Skagen, Therese; Torras, Maria-Carme; Blaabjerg, Niels Jørgen; Hansen, Thomas Vibjerg (2006). Empowering students through information literacy in the physical and virtual classrooms: Cross-institutional collaboration between library and faculty an between two Scandinavian university libraries. Materiały konferencyjne [online]. Creating Knowledge IV [dostęp: 10.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ck-iv.dk/papers/SkagenBlaabjergTorrasHansen%20Empowering%20students%20through%20information%20literacy.pdf>.
Skagen, Therese; Torras, Maria-Carme; Kavli, Solveig; Mikki, Susanne; Hafstad, Sissel; Hunskår, Irene (2008). Pedagogical considerations in developing an online tutorial in information literacy. Communications in Information Literacy [online], vol. 2, is. 2, pp. 84-98, [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.comminfolit.org/index.php?journal=cil&page=article&op=viewFile&path%5B%5D=Fall2008AR2&path%5B%5D=74>.
Torras, Maria-Carme; Sætre, Tove Pemmer (2008). Information Literacy Education: A process approach. Professionalising the pedagogical role of academic libraries, Oxford. Cambridge, New Dehli: Chandos Publishing 2008.
Ustawa o bibliotekach (1997). Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Dz. U. 1997, Nr 85, Poz. 539 [online]. [dostęp: 15.05.2012]. Dostępny w World Wide Web:<http://www.nowyebib.info/images/stories/prawo/dzu97_85_539.pdf>.
Virkus, Sirie (2003). Information literacy in Europe: a literature review. "Information Research", vol. 8, no. 4, pp. 1-35.
Virkus, Sirie; S. Metsar (2004). General Introduction to the Role of the Library for University Education, "Liber Quarterly", vol. 14, pp. 290-305.
Afiliacja: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie , Polska
Biogram:
Lilianna Nalewajska – absolwentka Instytutów Archeologii oraz Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2007 r. pracuje w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie w Sekcji Informacji i Dydaktyki, gdzie zajmuje się m.in. edukacją informacyjną. W pracy w BUW wykorzystuje zainteresowania z zakresu historii sztuki i wystawiennictwa. Jest autorką wystawy „Fashionable, dandys, elegant. Moda męska w XIX i na początku XX w. w czasopismach ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie” (2008 r.) oraz książki Moda męska w XIX i na początku XX w.; współautorka trzech innych ekspozycji związanych z historią UW. Publikowała artykuły z zakresu historii i ochrony architektury, turystyki oraz bibliotekoznawstwa (m.in. w „Bibliotekarzu”, publikacje pokonferencyjne). Przygotowuje rozprawę doktorską z zakresu kostiumologii. Uczestniczyła w kilku konferencjach bibliotekoznawczych, należy do Sekcji Information Services IFLA, jest przewodniczącą Koła SBP przy BUW. Obecnie studentka Studiów Podyplomowych Informacji Naukowej na UW.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
