Open Access w Niemczech
Teresa Święćkowska
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski , Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – W artykule przedstawiono stan Open Access (OA) w Niemczech. Omówiono sposoby promocji OA, a także przykłady ich wdrażania. Metody badań – Tekst powstał na podstawie analizy piśmiennictwa przedmiotu i materiałów źródłowych, takich jak: programy i założenia inicjatyw z obszaru OA oraz korespondencji z przedstawicielami wybranych instytucji niemieckich zaangażowanych w rozwój OA. Wyniki/Wnioski – W Niemczech większość najważniejszych instytucji naukowych wspiera rozwój OA zarówno zielonej drogi, jak i złotej drogi. Wszystkie mandaty OA mają charakter zaleceń, a ich implementacja odbywa się przez rozbudowę infrastruktury i finansowe wspieranie publikowania. Możliwości przyśpieszenia rozwoju OA upatruje się w zmianach prawa autorskiego.
Słowa kluczowe
Open Access; Niemcy; Zielona droga; Złota droga; Repozytoria; Komunikacja naukowa; Otwarta nauka
Bibliografia
Armbruster, Chris (2010). Implementing Open Access: Policy Case Studies. Social Science Research Network (SSRN) [online]. October 14; [dostęp: 20.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://ssrn.com/abstract=1685855> lub doi:10.2139/ssrn.1685855.
Beger, Gabriele (2011). §52a UrhG – eine endende Geschichte? Wykład wygłoszony w ramach Berliner Bibliothekswiss. Kolloquium, Institut für Bibliotheks- und Informationswissenschaft, Humboldt-Universität zu Berlin, 15 listopada 2011 r.
Björk, Bo-Christer; Welling Patrik; Laakso, Mikael; Majlender, Peter; Hedlund Turid; Guðnason, Guðni( 2010). Open Access to the Scientific Journal Literature: Situation 2009. PLoS ONE [online], no. 5(6): e11273; [dostęp: 20.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: doi:10.1371/journal.pone.0011273.
Bruch, Christoph (2011). Korespondencja elektroniczna z Christophem Bruchem (Open Access Policy, Max Planck Digital Library) z dnia 24 listopada 2011. Dokumentacja w posiadniu autorki.
Cencora, Arkadiusz (2010). DINI – niemiecka inicjatywa na rzecz informacji sieciowej. "Przegląd Biblioteczny" 2010, z. 1, s. 44-57.
Deklaracja Berlińska (2005). Deklaracja Berlińska w sprawie otwartego dostępu do wiedzy w naukach ścisłych i humanistyce. "Biuletyn EBIB" [online]; nr 2 (63) [dostęp: 25.08.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://ebib.oss.wroc.pl/2005/63/deklaracja.php>.
DFG (2012). Förderatlas 2012. Kennzahlen zur öffentlich finanzierten Forschung in Deutschland [online]. Deutsche Forschungsgemeinschaft; [dostęp: 12.06.12]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.dfg.de/download/pdf/dfg_im_profil/evaluation_statistik/foerderatlas/dfg-foerderatlas_2012.pdf>.
Der dritte Korb... (2012). Der dritte Korb aus der Perspektive der Wissenschaftsverlage. Dyskusja na konferencji Plagiat und Urheberrecht, 29-30.03.2012 r., Bauhaus-Universität Weimar.
Dyrektywa (2001). Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym [online]. Dziennik Urzędowy L 167, 22/06/2001 P.0010 – 0019; [dostęp: 12.06.12]. Dostępny w World Wide Web: <http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32001L0029:PL:HTML>.
Fournier, Johannes (2011). Open Access in Deutschland. Anmerkungen und Beobachtungen [online]. Open-Access-Tage, Regensburg 4-5.10.2011; [dostęp: 25.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://open-access.net/fileadmin/OAT/OAT11/20111004_OAT_Regensburg__Fournier_.pdf>.
Fraunhofer (2010). Annual Report 2010 [online]. Fraunhofer-Gesellschaft; [dostęp: 25.08.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.fraunhofer.de/content/dam/zv/en/Publications/AnnualReport_2010.pdf>.
Helmholtz (2011). Geschäftsbericht 2011[online]. Helmholtz-Gemeinschaft Deutscher Forschungszentren; [dostęp: 25.08.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.helmholtz.de/fileadmin/user_upload/microsites/gb_2011/Helmholtz_GB2011.pdf>.
Hochschulrektorenkonferenz (2011). Hochschulen in Zahlen [online]; [dostęp: 16.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.hrk.de/de/download/dateien/Hochschulen_in_Zahlen_2011.pdf>.
Kommission Zukunft der Informationsinfrastruktur (2011). Empfehlungen der Kommission Zukunft der Informationsinfrastruktur im Auftrag der Gemeinsamen Wissenschaftskonferenz des Bundes und der Länder [online]. April 2011; [dostęp: 25.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.allianzinitiative.de/fileadmin/user_upload/KII_Gesamtkonzept.pdf>.
Metzger, Axel (2011). Die urheberrechtliche Gestaltung von Open Access Repositorien. [online]. Infrastruktur Urheberrecht für Bildung und Wissenschaft; [dostęp 25.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.iuwis.de/sites/default/files/iuwis--gutachten-metzger.pdf>.
MPG (2011). Jahresbericht 2011 [online]. Max-Planck-Gesellschaft; [dostęp: 25.08.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.mpg.de/5823445/L_Jahresbericht_2011.pdf>.
Müller, Uwe; Schirmbacher, Peter (2009). Der „grüne Weg zu Open Access” – Aktuelle Entwicklungen in Deutschland. Cms-journal [online], Nr. 32, S. 41-46; [dostęp: 20.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://edoc.hu-berlin.de/cmsj/32/mueller--uwe-41/XML/Mueller-41_xdiml.xml>.
Schirmbacher, Peter (2010). On the way to a worldwide visible open access repository [online]. ICDL Proceedings. International Conference on Digital Libraries New Delhi 23.02.2010 – 26.02.2010; [dostęp: 1.02.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://edoc.hu-berlin.de/oa/conferences/reEf8CK6QUcM/PDF/25fyhehHu3mIo.pdf>.
Pampel, Heinz (2011). Open Access Publikationsgebühren. Erfahrungen und Diskussionen in der Helmholtz Gemeinschaft [online]. Open Access Tage, Regensburg 4-5.10.2011; [dostęp: 25.01.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://open-access.net/fileadmin/OAT/OAT11/Pampel_session_pubfonds.pdf>.
Schmoch, Ulrich (2011). Germany: The Role of Universities in the Learning Economy. In: Universities in Transition. The Changing Role and Challenges for Academic Institutions. Ed. by Bo Göransson, Claes Brundenius. New York: Springer, pp. 261-282.
Urheberrechtsgesetz (2011). Urheberrechtsgesetz vom 9. September 1965 (BGBl. I S. 1273), das zuletzt durch Artikel 2 Absatz 53 des Gesetzes vom 22. Dezember 2011 (BGBl. I S. 3044) geändert worden ist. Bundesgesetzblatt I S. 3044.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski , Polska
Biogram:
Teresa Święćkowska ukończyła kierunek bibliotekoznawstwo i in- formacja naukowa na Uniwersytecie Warszawskim oraz Szkołę Nauk Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Od 2006 r. pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW. Zajmuje się mediami i komunikacją społeczną, komunikacją naukową, ekonomią informacji oraz społecznymi kontekstami i historią prawa autorskiego. Wybrane publikacje: Public relations a demokracja (Warszawa 2008), Wolne oprogramowanie i Open Access. Utopie internetowe, czy fenomeny informacyjnego kapitalizmu? W: Spotkania z utopią w XXI wieku. Red. Piotr Żuk (Warszawa 2008, s. 130-142), Kobiety i technologie w kontekście społeczeństwa informacyjnego. W: Społeczeństwo i sieć informacyjna. Red. Barbara Sosińska-Kalata i Ewa Chuchro (Warszawa 2012, s. 41-52).
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
