Prace IFLA nad międzynarodowymi zasadami katalogowania. Od Paris Principles, przez International Standard Bibliographic Description i Functional Requirements for Bibliographic Records do International Cataloguing Principles
Dorota Chłopkowska
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Wrocławski, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest prezentacja zmian, które pod wpływem działalności IFLA zaszły od lat 60. XX w. w międzynarodowych przepisach katalogowania oraz wskazanie współczesnego kierunku prac nad zasadami opisu bibliograficznego. Metody badań – W opracowaniu zastosowano metodę analizy piśmiennictwa, przedstawiono także część wyników własnych badań ankietowych przeprowadzonych w ra- mach przygotowywanej rozprawy doktorskiej. Wyniki i wnioski – Na pojawienie się potrzeby standaryzacji i upowszechnienie ujednoliconych zasad opisu bibliograficznego i haseł niewątpliwie wpłynął rozwój technologiczny, który nastąpił w drugiej połowie XX w. oraz na początku XXI w. Prace IFLA podejmowane od lat 50. XX w. na gruncie międzynarodowym przyczyniły się do normalizacji standardów dotyczących opisu bibliograficznego (ISBD – International Standard Bibliographic Description), haseł wzorcowych (ISADN – International Standard Authority Data Number, VIAF – Virtual International Authority File), wymagań stawianych rekordom bibliograficznym (FRBR – Functional Requirements for Bibliographic Records) oraz ogólnych zasad katalogowania (Zasady Paryskie, ICP – International Cataloguing Principles). Wprowadzanie poszczególnych standardów dąży w kierunku uproszczenia opisu bibliograficznego i jednocześnie do jego pełnego ujednolicenia dla wszystkich typów dokumentów i jednolitej prezentacji danych bibliograficznych w skali międzynarodowej.
Słowa kluczowe
Zasady katalogowania; Opis bibliograficzny; Zasady Paryskie; ISBD; ICP; FRBR; ISADN
Bibliografia
Beaudiquez, Marcelle; Bourdon, Francoise (1991). Management and use of name authority files (personal names, corporate bodies and uniform titles). Evaluation and prospects. München: De Gruyter Saur.
Bianchini, Carlo; Guerrini, Mauro (2009). From bibliographic models to cataloging rules: remarks on FRBR, ICP, ISBD and RDA and the relationships between them. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 47, no. 2, pp. 105-124.
Buizza, Pino (2004). Bibliographic Control and Authority Control form Paris Principles to the Present. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 38, no. 3/4, pp. 117-133.
Byrum, John D. Jr. (2000). The Emerging Global Bibliographic Network. The Era of International Standardization in the Development of Cataloging Policy. "Library Resources & Technical Services", vol. 44, no. 3, pp. 114-121.
Cheffins, Richard H. A., prep. (1977). A Survey of a Contents of Existing National Bibliographies. Paris: UNESCO.
Creider, Laurence S. (2009). A Comparison of the Paris Principles and the International Cataloguing Principles. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 47, pp. 583-599.
Dickey, Timothy J. (2008). FRBRization of a Library Catalog: Better Collocation of Records, Leading to Enhanced Search, Retrieval, and Display. "Information Technology and Libraries", March, pp. 23-31.
Filipek, Agnieszka (2005). Model opisu dokumentu według FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records). "Zagadnienia Informacji Naukowej", nr 2, s. 13-30.
Gorman, Michael (1969). Bibliographical data in national bibliography entries. A report on descriptive cataloguing made for UNESCO and IFLA, Provisional Abrided text. [b.m.] p. 23.
Gredley Ellen J. (1980). Standardizing bibliographical data: AACR 2 and international exchange. "Journal of Librarianship", vol. 12, nr 2 April, pp. 84-101.
Grycz, Józef; Borkowska, Władysława, wybrali i oprac. (1946). Skrócone przepisy katalogowania alfabetycznego. Z „Przepisów katalogowania w bibljotekach polskich. I alfabetyczny katalog druków”. Warszawa: Państ. Zakł. Wydaw. Szkolnych.
IFLA (1998). Functional Requirements for Bibliographic Records: Final report, München [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ifla.org/files/cataloguing/frbr/frbr.pdf>.
IFLA (2007). International Standard Bibliographic Description, Preliminary Consolidated Edition [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: http://archive.ifla.org/VII/s13/pubs/ISBD_consolidated_2007.pdf>.
IFLA (2009a). Deklaracja Międzynarodowych Zasad Katalogowania [online]. Tł. Magdalena Krynicka [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ifla.org/files/cataloguing/icp/icp_2009-pl.pdf>.
IFLA (2009b). Functional Requirements for Bibliographic Records : Final report, München [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ifla.org/files/cataloguing/frbr/frbr_2008.pdf>.
IFLA (2011). ISBD: International Standard Bibliographic Description, consolidated edition, Berlin, München: De Gruyter Saur.
IFLA Study on Functional Requirements for Bibliographic Records (1995). "International Cataloguing and Bibliographic Control", vol. 24, no. 3, pp. 43-50.
IFLA Working Group on GARE Revision (2001). Guidelines For Authority Records Andreferences, 2 ed. rev., München [online]; [dostęp: 20.08.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ifla.org/files/cataloguing/garr/garr.pdf>.
Knutsen, Unni (2006). Bibliographic control in the Nordic Countries. "IFLA Journal", vol. 32, no. 1, pp. 5-12.
Krynicka, Magdalena (2012). Międzynarodowe Zasady Katalogowania. Nowe zasady katalogowania oraz zmiany w terminologii, czyli nowoczesne podejście do katalogów (preprint) [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.bn.org.pl/download/document/1329232478.pdf>.
Lenartowicz, Maria (1972). Z problemów międzynarodowego ujednolicenia zasad katalogowania. "Przegląd Biblioteczny", z. 3/4, s. 299-304.
Lenartowicz, Maria (1973). Z problemów międzynarodowego ujednolicenia zasad katalogowania. "Przegląd Biblioteczny", z. 1/2 s. 190-194.
Lenartowicz, Maria (1985). Nowe zasady opisu bibliograficznego książek. Część 3. "Przegląd Biblioteczny", z. 1, s. 19-28.
Lenartowicz, Maria (1990). Hasło opisu bibliograficznego. "Przegląd Biblioteczny", z. 3/4, s. 33-45.
Lenartowicz, Maria (1994). Hasło wzorcowe opisu bibliograficznego. "Przegląd Biblioteczny", z. 3/4, s. 201-206.
Lenartowicz, Maria (2001). Normalizacja opisu bibliograficznego i jego hasła, zasad szeregowania i przypisów bibliograficznych. "Przegląd Biblioteczny", z. 1/2, s. 39-59.
Madison, Olivia M. A. (1998). Standards for National Bibliographic Control. Proposed Basic Data Requirements for the National Bibliographic Record. In: ICNBS. Copenhagen, pp. 43-52.
Mapping ISBD Elements to FRBR Attributes and Relationships (2004). [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ifla.org/files/cataloguing/isbd/isbd-frbr-mapping.pdf>.
Maxwell, Margaret F. (1977). The Genesis of the Anglo-American Cataloguing Rules. "Libri", vol. 27, no. 3, pp. 238-262.
Murtomaa, Eeva (2001). The Future of Cataloguing. In: Rahvusbibliograafia uuenevas infokeskkonnas = The national bibliography in a changing information environment. Koostanud Janne Anresoo ja Silvi Metsar, Tallin: Eest Rahvusraamatukogu, pp. 87-97.
Nahotko, Marek (2004). Metadane: Sposób na uporządkowanie Internetu. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nałęcz, Barbara (2004). Od ISBD(S) do ISBD(CR). "Przegląd Biblioteczny", z. 3/4, s. 163-171.
Padziński, Andrzej (2004). Wymagania funkcjonalne dotyczące rekordów bibliograficznych – FRBR. Możliwości zastosowania w katalogach bibliotecznych. "Przegląd Biblioteczny", z. 3/4, s. 173-194.
Pisanski, Jan; Žumer, Maja; Aalberg, Trond (2010). Frbrisation: Towards a Bright New Future for National Bibliographies. "International Cataloguing and Bibliographic Control", vol. 39, no. 1, pp. 3-6.
Regeln für die alphabetische Katalogisierung: RAK. (1977), Wiesbaden: Reichert.
Rust, Godfrey; Bide, Mark (2000). The metadata framework. Principles, model and data dictionary [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.doi.org/topics/indecs/indecs_framework_2000.pdf>.
Statement of Principles Adopted by The International Conference on Cataloguing Principles. Paris, October 1961. (1961) [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w Internecie: <http://sibuc.ucuenca.edu.ec/site/local/File/ABCD_Workshop_CUE/MARC/paris_principles_1961.pdf>.
Tillett, Barbara B. (1989). Considerations for Authority Control in the online environment. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 9, no. 3, pp. 1-11.
Tillett, Barbara B. (2001). Authority Control on the Web [online]; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.loc.gov/catdir/bibcontrol/tillett_paper.html>.
Tillett, Barbara B. (2004). What is FRBR? A Conceptual Model for the Bibliographic Universe [online] Library of Congress Distribution Service; [dostęp: 08.06.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.loc.gov/cds/downloads/FRBR.PDF>.
Tomaszczyk, Jacek (2009). Angielsko-polski słownik informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, Katowice: Studio NOA, Uniwersytet Śląski.
UNESCO (1950). General report of the Conference on the Improvement of Bibliographical Services. Unesco House, Paris. 7-10 November 1950, Paris: UNESCO.
Winke, R. Conrad (1993). Discarding the Main Entry in an Online Cataloging Environment. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 16, no. 1, pp. 53-70.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Wrocławski, Polska
Biogram:
Dorota Chłopkowska jest absolwentką kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim (2007), słuchaczką czwartego roku studiów doktoranckich na Wydziale Filologicznym UWr. Pracuje w Bibliotece Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UWr. Interesuje się źródłami informacji, bibliografią, bazami danych, informacją w Internecie. Jest autorką tekstów: Bibliografia w postaci bazy danych – nowa forma czy nowa jakość (Wrocław 2009), Program Powszechnej Rejestracji Bibliograficznej (Universal Bibliographic Control) u progu XXI wieku. Przegląd Biblioteczny 2009, z. 4, s. 447-460.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
