Współpraca Marii Mazankówny-Friedbergowej z „Przeglądem Bibliotecznym” na polu bieżącej bibliografii bibliologicznej (1930-1936)
Alicja Matczuk
https://orcid.org/0000-0001-7225-3996
Afiliacja: Instytut Nauk o Kulturze, Katedra Informacji i Kultury Cyfrowej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – W 1927 r. powstał „Przegląd Biblioteczny” organ Związku Bibliotekarzy Polskich. Ważnym elementem czasopisma była bieżąca Bibliografia Bibliografii, Bibliotekarstwa i Bibliofilstwa. Zestawienie za rok 1928 opracował Władysław Tadeusz Wisłocki. Po jego rezygnacji w 1930 r, kierownictwo wydawnictwa objęła Maria Mazankówna-Friedbergowa, znana również jako współautorka, a następnie autorka bieżącej bibliografii historycznej. Zamiłowanie do bibliografii wyniosła z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, gdzie podjęła pracę zaraz po ukończeniu studiów. W arkana bibliografii wprowadzali ją: Kazimierz Tyszkowski i W.T. Wisłocki. Współpraca M. Mazankówny-Friedbergowej z „Przeglądem Bibliotecznym” trwała sześć lat, tj. do 1936 r. Celem artykułu jest przedstawienie okoliczności, w jakich doszło do współpracy M. Mazankówny-Friedbergowej z „Przeglądem Bibliotecznym” oraz jej wkładu w rozwój metodyczny BBBB, a także przybliżenie sylwetki bibliografki. Metody badań – Zastosowano metody: archiwalną, porównawczą, historyczną, analizy i krytyki piśmiennictwa, krytyki źródeł archiwalnych. Wyniki/Wnioski – Badanie wykazało, że współpraca Marii Mazankówny-Friedbergowej z „Przeglądem Bibliotecznym” na polu bieżącej bibliografii bibliologicznej pozytywnie wpłynęła na wydawnictwo. Roczniki BBBB opracowane przez nią wykazują postęp metodyczny w stosunku do poprzedniej bibliografii w opracowaniu W.T. Wisłockiego. Wywarły one znaczący wpływ na kształtowanie się zakresu problematyki bibliologicznej, samej metodyki oraz nazewnictwa (np. poszczególnych rodzajów bibliografii). Nowe rozwiązania wprowadzone do Bibliografii, świadczą o inwencji ze strony M. Friedbergowej, aby bibliografię uczynić łatwiejszą w korzystaniu. Opracowane przez nią zestawienia za lata 1930-1934 odznaczają się wysokim poziomem metodycznym, dokładnością
Słowa kluczowe
Mazankówna-Friedbergowa; Bieżąca bibliografia bibliologiczna; „Przegląd Bi-blioteczny”; 1930-1936
Bibliografia
Bieńkowska, Barbara (1978). Aleksandra Birkenmajera koncepcja historii książki. Przegląd Biblioteczny, 46 (2), 155-162.
Gołda, Agnieszka (2018). Teoria bibliografii w II Rzeczypospolitej. Katowice: Wy-daw. Uniwersytetu Śląskiego.
Gruszka, Zbigniew (2012). „Przegląd Biblioteczny”: monografia. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
Grycz, Józef (1937). Pierwsze dziesięciolecie Przeglądu Bibliotecznego. Przegląd Biblioteczny, 11 (1), 1-14.
Jelonek-Litewka, Krystyna (2019). Marian Friedberg (1902–1969). Życie i spuścizna. Krakowski Rocznik Archiwalny, 25, 157-180.
Lorent-Heintsch, Janina (1967). Władysław Tadeusz Wisłocki i jego „Ruch Sło-wiański”, 19, 105-146.
Matczuk, Alicja (2022). Maria Mazankówna-Friedbergowa (1900-1993) – zapo-mniana specjalistka od bibliografii historii polskiej. Annales Universitatis Pae-dagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 20, 203-234.
Matczuk, Alicja (2014). Polskie bibliografie z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Historia i metodyka. Lublin: Wydaw. UMCS.
Od Redakcji (1932), W: Bibliografia, Bibliografii, Bibliotekarstwa i Bibliofilstwa. Kra-ków 1932, s. 3-4.
Od Redakcji (1927). Przegląd Biblioteczny 1 (1), 7-8.
Paszkiewicz, Urszula (1977). Zygmunt Mocarski bibliograf, bibliotekarz, biblio-log. Studia o Książce, 7, 151-208.
Sawoniak, Henryk (1971). Rozwój i metodyka powszechnych i narodowych bibliografii bibliografii. Warszawa : Biblioteka Narodowa.
Świerkowski, Ksawery (rec.) (1937/1938). Friedbergowa Maria. Bibliografia bi-bliografii, bibliotekarstwa i bibliofilstwa za rok 1934, Bibliotekarz, 10, 154-155.
Turowska, Irena (1967). Edward Kuntze jako redaktor „Przeglądu Biblioteczne-go”. Przegląd Biblioteczny, 35 ( 2) 110-130.
Wisłocki, Władysław, Tadeusz (rec.) (1937). Friedbergowa Maria. Bibliografia historii polskiej za rok 1933 i 1934 – Bibliografia bibliografii, bibliotekarstwa i bibliofilstwa za rok 1934. Nowa Książka, 6, 310.
Wojakowski, Józef (1978). Wkład Aleksandra Birkenmajera do nowoczesnego bibliotekarstwa. Przegląd Biblioteczny, 46 (2), 163-168.
Zawiadomienie [o wznowieniu Bibliografii Bibliografii, Bibliotekarstwa i Bibliofilstwa] (1930). Przegląd Biblioteczny, 4 (2), 280.
Żbikowska-Migoń, Anna (1980) Bibliografie bibliologiczne i bibliotekoznawcze. Rozwój i stan obecny. Studia o Książce, 10, 3-38.
Żołędowska-Król, Beata (2019). Rozwój myśli księgoznawczej i bibliotekoznawczej w świetle czasopism naukowych i fachowych wydawanych na terenach ziem polskich (1901-1939). Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
https://orcid.org/0000-0001-7225-3996
Afiliacja: Instytut Nauk o Kulturze, Katedra Informacji i Kultury Cyfrowej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska
Biogram:
Instytut Nauk o Kulturze, Katedra Informacji i Kultury Cyfrowej, e
Alicja Matczuk, dr. hab., pracuje w Instytucie Nauk o Kulturze UMCS w Katedrze Informacji i Kultury Cyfrowej. Jej zainteresowania badawcze sku-piają się na historii, teorii i metodyce polskich bibliografii specjalnych, w szczególności dziedzinowej i regionalnej. Ważniejsze publikacje: Polskie biblio-grafie nauk humanistycznych i społecznych do roku 1989. Historia i metodyka (2014), Rozwój metodyczny polskich bibliografii historycznych regionalnych (1994), Bibliografia specjalna. Historia i zakres pojęcia. W: Bibliografia: teoria, praktyka, dydaktyka. Red. J. Woźniak-Kasperek, M. Ochmański (2009), Klasyfikacja Dziesiętna w bibliografii polskiej („Przegląd Biblioteczny” 2020, z. 2), Polska bibliografia filozoficzna – ważny etap w życiu ks. Idziego Radziszewskiego („Ruch Filozoficzny” T. 77: 2021), Majer Bałaban pionier bibliografii historii Żydów („Kwartalnik Historii Żydów w Polsce” 2023, nr 1), hasła do Encyklopedii Książki (2017). Jest autorką, współautorką i redaktorką wielu opracowań bibliograficznych, m.in. Bibliografii publikacji pra-cowników Zakładu Nauk Pomocniczych Historii i Bibliotekoznawstwa i wykazu prac habilitacyjnych, doktorskich i magisterskich wykonanych w latach 1977-2003 (2007), Bibliografii miasta Stalowej Woli za lata 1989-2012 (współaut. Bernadeta Burdzy, 2012), Bibliografii Janowca i okolic (współaut. Artur Znajomski, 2020), Bibliografii publikacji pracowników Państwowego Muzeum na Majdanku (współaut. Tomasz Kranz, 2004).
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
