POSTAWY, OPINIE I PRAKTYKI ZWIĄZANE Z PUBLIKOWANIEM W ZASOBACH OPEN ACCESS POLSKICH PRZEDSTAWICIELI NAUK O KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ I MEDIACH
Ewa Głowacka
https://orcid.org/0000-0001-9538-9386
Afiliacja: Instytut Badań Informacji i Komunikacji, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych,Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Małgorzata Kisilowska-Szurmińska
https://orcid.org/0000-0001-5733-5424
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytet Warszawski, Polska
Natalia Pamuła
https://orcid.org/0000-0002-0686-7268
Afiliacja: Instytut Badań Informacji i Komunikacji, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – badanie miało na celu poznanie praktyk, opinii i postaw polskich naukowców, należących do NoKSiM związanych z publikowaniem swoich prac i danych badawczych w różnych zasobach połączonych z OA. Metody badań – analiza statystyczna i jakościowa; dane pozyskano z ankiety CAWI. Wyniki – najważniejszym rezultatem jest zaobserwowanie dużego poziomu znajomości pojęcia i zasobów OA oraz sporego zaangażowania w publikowanie w tych zasobach. Zauważono, że postawy wobec publikowania w OA są w dużej mierze otwarte i pozytywne, jednak można też wskazać postawy reaktywne bądź negatywne, wynikające z wielu powodów, które przedstawiono w tekście. Wnioski – istnieje potrzeba dalszego rozwijania wiedzy i kompetencji naukowców związanych z publikowaniem w OA, co powinno przyczynić się do zmian postaw i praktyk w tym zakresie, a także zmiany podejścia uczelni do finansowania oraz ewaluacji takich publikacji.
Słowa kluczowe
Komunikacja naukowa; Open Access; Praktyki, postawy; NoKSiM
Bibliografia
Creaser, C. (2010). Open Access to Research Outputs – Institutional Policies and Researchers' Views: Results From Two Complementary Surveys. New Review of Academic Librarianship, 16(1), 4-25, https://doi.org/10.1080/13614530903162854.
Dallmeier-Tiessen, S. et al. (2011). Highlights from the SOAP project survey. What Scientists. Think about Open Access Publishing. ArXiv, https://arxiv.org/abs/1101.5260.
Dull, F.W., & Minishi-Majanja, M.K. (2009). Researchers’ Perspectives on Open Access Scholarly Communication. Tanzanian Public Universities, South African Journal of Information Management, 11(4), 1-14 https://doi/pdf/10.10520/EJC46324
Guzy, K. (2021). Otwarty dostęp: dylemat współczesnego naukowca. W: P. Korycińska (red.), Horyzonty informacji (s. 57-68). Uniwersytet Jagielloński, Biblioteka Jagiellońska.
Kisilowska-Szurmińska, M., Głowacka, E., & Pamuła-Cieślak, N. (15.03.2024). Badanie praktyk korzystania z publikowania otwartego wśród polskich naukowców w zakresie nauk o komunikacji społecznej i mediach, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/7006.
Kuczkowska, M. (2021). Otwarte dane badawcze: sondażowa analiza doświadczeń i potrzeb pracowników uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przegląd Biblioteczny, 89(4), 479-494, https://doi.org/10.36702/pb.876.
Marcinek, M. (2012). Opinie naukowców na temat publikowania na zasadach open access w świetle badań realizowanych w ramach projektu Study of Open Access Publishing (SOAP) W: Otwarte zasoby wiedzy: nowe zadania uczelni i bibliotek w rozwoju komunikacji naukowej, Kraków, Zakopane, 15-17 June 2011, http://eprints.rclis.org/17290.
Niezgódka, M. et al. (2011). Wdrożenie i promocja otwartego dostępu do treści naukowych i edukacyjnych. Praktyki światowe a specyfika polska. Przewidywane koszty, narzędzia, zalety i wady. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Nobes, A., & Harris, S. (2023). Open Access in low- and middle-income countries: attitudes and experiences of researchers. Emerald Open Research, 1(3). https://doi.org/10.1108/EOR-03-2023-0006.
Plan S (b.d.). https://otwartanauka.pl/plan-s.
Shutsko, A., & Stock, V. (2023). Information Scientists’ Motivations for Research Data Sharing and Reuse. Libri, 73(4), 307-320, https://doi.org/10.1515/libri-2023-0052.
Spezi, V. et al. (2013). Researchers’ green open access practice: a cross- disciplinary analysis. Journal of Documentation, 69(3), 334-359.
Swan, A. (2006). The culture of Open Access: researchers’ views and responses W: N. Jacobs (ed.), Open Access: Key Strategic, Technical and Economic Aspects, https://eprints.soton.ac.uk/262428.
Szafrański, L. (2021). Otwarta nauka w opinii naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W: P. Korycińska (red.), Horyzonty informacji (s. 46-56). Uniwersytet Jagielloński, Biblioteka Jagiellońska.
Śniechowska-Karpińska, A. (2016). Zapewnienie czytelnikom otwartego dostępu do publikacji a postawy autorskie i uregulowania prawne na uczelni wyższej na przykładzie Biblioteki Cyfrowej i Repozytorium Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Forum Bibliotek Medycznych, 9(1), 98-116.
https://orcid.org/0000-0001-9538-9386
Afiliacja: Instytut Badań Informacji i Komunikacji, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych,Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Biogram:
Ewa Głowacka, prof. dr hab., pracuje w Katedrze Badań Przestrzeni Informacyjnej w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji UMK. Jej zainteresowania badawcze to: architektura informacji, kompetencje informacyjne i medialne, komunikacja naukowa w naukach społecznych, ekologia informacji, zarządzanie jakością w systemach informacyjnych
https://orcid.org/0000-0001-5733-5424
Afiliacja: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Małgorzata Kisilowska-Szurmińska, dr hab. prof. UW, pracuje na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują kompetencje informacyjne, czytelnictwo i recepcję mediów, komunikację naukową. Wybrane publikacje: (2024). Information Overload as a Burden and a Challenge. What Can We Learn for Information Literacy?. In: Świgoń M., Głowacka E., Kisilowska-Szurmińska M., Academia.edu, ResearchGate, Google Scholar, Scopus i Publons (Web of Science) – szczegółowa analiza obecności reprezentantów nauk o komunikacji społecznej i mediach. "Media - Kultura - Komunikacja Społeczna" 2022 nr 2(18) s. 83-101, DOI: 10.31648/mkks.7182; Paul, M., Deja, M., Kisilowska-Szurmińska, M., Głowacka, E., Świgoń, M., Wojciechowska, M. (2024). Understanding information literacy among doctoral students: An ILDoc model and assessment tool. The Journal of Academic Librarianship, 50(2), 102855, https://doi.org/10.1016/j.acalib.2024.102855.
https://orcid.org/0000-0002-0686-7268
Afiliacja: Instytut Badań Informacji i Komunikacji, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Biogram:
Natalia Pamuła, dr nauk społecznych w dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach, adiunktka w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się wyszukiwaniem informacji w środowisku cyfrowym, otwartą nauką, grami i grywalizacją w edukacji informacyjnej, mediami społecznościowymi jako środowiskiem informacyjno-komunikacyjnym. Współtwórczyni praktycznych kursów e-learningowych, mi.in. „Bibweb” (realizowany przez Fundację Bertelsmanna, Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie, Komisję Wydawnictw Elektronicznych SBP EBIB oraz Instytut INiB UMK) i „Login: biblioteka” (realizowany na potrzeby Programu Rozwoju Bibliotek, przy udziale Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Fundacji Billa i Mellindy Gatesów). Wśród jej publikacji znajduje się autorska monografia Ukryty Internet jako przedmiot edukacji informacyjnej (2015), jest także współautorką publikacji Metody i narzędzia budowania społecznej odporności na dezinformację: od fact-checkingu po edukację medialną (2024). Wieloletnia współpracowniczka The Directory of Open Access Journals.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
