Libraries’ Actions to Support and Activate Seniors
Dariusz Grygrowski
https://orcid.org/0000-0003-2155-2931
Afiliacja: Uniwersytet Warszawski, Katedra Badań nad Bibliotekami i Innymi Instytucjami Kultury, Polska
Abstrakt
Teza/cel – Celem artykułu jest próba wskazania i formalno-tematycznego uporządkowania form animacji kulturalnej stosowanych w pracy z najstarszymi użytkownikami bibliotek oraz wskazanie przykładów pokazujących dobre praktyki w tym zakresie. Metoda – zastosowana została metoda analizy piśmiennictwa w połączeniu
z analizą źródeł w postaci zestawień statystycznych i stron internetowych bibliotek. Wnioski – Prognozy demograficzne dla krajów rozwiniętych zapowiadają stopniowy wzrost odsetka osób w wieku powyżej 60 roku życia w ogólnej populacji. Wynika to z sukcesywnej poprawy standardów życiowych i postępów w medycynie. Statystyki biblioteczne potwierdzają obserwowaną w ostatnich latach większą procentowo obecność seniorów wśród użytkowników bibliotek. Zachodzi więc uzasadniona potrzeba, by w opracowaniu programów pracy bibliotek w większym stopniu uwzględniać w nich usługi i działania adresowane do seniorów.
Słowa kluczowe
Starzenie się społeczeństwa; Średnia długość życia; Osoby starsze w bibliotece; Seniorzy w bibliotece; Formy animacji kulturalnej; Praca z czytelnikiem dorosłym
Bibliografia
Aging Advances (2024, May 10). Center for the Future of Libraries. https://www.ala.org/future/trends/aging
Ageing Europe – statistics on working and moving into retirement (2023, Nov 15). Eurostat – statistics explained. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Ageing_Europe_-_statistics_on_working_and_moving_into_retirement#Older_people_moving_into_retirement
Aleksandrowicz R. (2020). Książka w życiu seniorów na początku XXI wieku. Wydaw. Naukowe i Edukacyjne SBP.
Baranowski M., Pawluk K. (2020). Senior e-czyta, czyli Jak pokazać inną formę książki. Biblioteka Publiczna, 4/5, 18-21.
Biblioteka dla seniora (2024 may 22). Biblioteka Narodowa w Warszawie. https://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/szkolenia/oferta-szkoleniowa/biblioteka-dla-seniora
Biblioteki publiczne w 2022 roku (2024, march 22). Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/biblioteki-publiczne-w-2022-roku,14,7.html
Biblioteki publiczne w liczbach 2007 (2008). Biblioteka Narodowa.
Biblioteki publiczne województwa podkarpackiego w liczbach 2021 (2022). Wo-jewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie.
Cunningham S. (2010). “Demograficzna bomba zegarowa” czy “Apokaliptyczna demografia”? Wielka debata o przyszłości emerytur. In: Polityka społeczna. Te-orie, pojęcia, problemy, Difin, pp. 275-304.
Felińska R., Górniak T. (2015). Miejsce Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego w życiu osób starszych. In: Biblioteka w społeczeństwie wiedzy : informacja, edukacja, profesjonalizm : konferencja naukowa Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego : materiały konferencyjne. Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 128-149.
Guziałek A. (2020). Tego jeszcze nie było… – nieszablonowe zajęcia dla sen-iorów. Biblioteka Publiczna, 4/5, 24-26.
Hill A. (2024). UK state pension age will soon need to rise to 71, say experts. The Guardian, 5 Feb 2024. https://www.theguardian.com/money/2024/feb/05/uk-state-pension-age-will-soon-need-to-rise-to-71-say-experts
Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2022 r. (2023). Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Warszawa, 2023 r. https://das.mpips.gov.pl/source/2022/Informacja%20o%20sytuacji%20osob%20starszych%20w%20Polsce%20za%202022%20r.pdf
Kosowiec-Placek M. (2010). Seniorzy jako odbiorcy informacji. Przegląd Bibliotec-zny 2010, 3, 322-332.
Markiewicz M., Zwierzyńska J. (2021): Oferta Wojewódzkiej Biblioteki Pub-licznej im. Marszałka J. Piłsudskiego w Łodzi dla seniorów i osób z nie-pełnosprawnościami / dysfunkcjami. Bibliotekarz, 1, 23-27.
Niezabitowski M. (2018). Wykluczenie społeczne ludzi starszych. Zeszyty Nau-kowe Politechniki Śląskiej – Organizacja i Zarządzanie, 123, 291-312.
Pensions at a glance. Country profiles – Denmark (2024, march 22). OECD – Pensions at a Glance 2023. https://www.oecd.org/els/public-pensions/PAG2023-country-profile-Denmark.pdf, p. 2.
Population structure and ageing (2024, march 28). Eurostat – Statistics Explained. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Population_structure_and_ageing
Population structure indicators at national level – Median age of population (2024, march 28). Eurostat Data Browser. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/demo_pjanind__custom_10512072/default/table
Prądzyński J. (2020). Nietypowy Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Bibliotece Miejskiej w Bytowie. Poradnik Bibliotekarza, 7/8, 34-36.
Pytlos B. (2017). Seniorzy – specjalna kategoria czytelników: na przykładzie działalności Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Gustawa Daniłowskiego w Sosnowcu. In: O etosie książki. Studia z dziejów bibliotek i kultury czytelniczej. Ed.
T. Wilkoń. Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, pp. 425-433.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2023. GUS, 2024.
Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2023 roku. Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5497/2/13/1/spoleczenstwo_informacyjne_w_polsce_w_2023_r.pdf
Stan bibliotek w Polsce 2018 (2024, march 24). Biblioteka Narodowa. https://www.bn.org.pl/raporty-bn/stan-bibliotek-w-polsce/stan-bibliotek-w-polsce-2018
Sytuacja osób starszych w Polsce w 2018 roku (2024, march 22).. Główny Urząd Stat-ystyczny. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defautaktualnosci/6002/2/1/1/sytuacja_osob_starszych_w_polsce_w_2018.pdf
Sytuacja osób starszych w Polsce w 2022 roku (2024, march 22). Główny Urząd Stat-ystyczny https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6002/2/5/1/sytuacja_osob_starszych_w_polsce_w_2022_r.pdf
Three-in-ten Americans now read e-books (2024, may 27). Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/short-reads/2022/01/06/three-in-ten-americans-now-read-e-books/
Uniwersytety Trzeciego Wieku w roku akademickim 2021/2022 (2024 march 12). Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/11/4/1/3_utw.pdf
Zasacka Z., Chymkowski R., Koryś I. (2024). Stan czytelnictwa książek w Polsce w 2023 roku. Biblioteka Narodowa. https://www.bn.org.pl/raporty-bn/stan- czytelnictwa-w-polsce/stan-czytelnictwa-w-polsce-w-2023
https://orcid.org/0000-0003-2155-2931
Afiliacja: Uniwersytet Warszawski, Katedra Badań nad Bibliotekami i Innymi Instytucjami Kultury, Polska
Biogram:
Dariusz Grygrowski is a lecturer in the Department of Research on Libraries and Other Cultural Institutions at the University of Warsaw. Member of the Editorial Team in the journal “Przegląd Biblioteczny” as the executive editor. Member of the University of Warsaw Library Council. The author of the books: “Dokumenty nieksiążkowe w bibliotece” (Non-book Materials in the Library), (Warsaw, SBP Publ. 2001), “Biblioteki i pieniądze” (Libraries and Money), (Warsaw, SBP Publ. 2015).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
