Inclusive Communication and Library Services for People with Special Needs in the Light of New Legal Regulations and Specialist Recommendations


Magdalena Cyrklaff-Gorczyca 
https://orcid.org/0000-0002-4062-1966

Afiliacja: Nicolaus Copernicus University in Toruń,  Polska

Abstrakt

Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest określenie barier i możliwości osób ze szczególnymi potrzebami w kontekście efektywnej komunikacji z nimi i obsługi bibliotecznej. Omówiono najpierw terminologię oraz postanowienia Ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami z 2019 r. Następnie wyodrębniono ogólne i szczegółowe zasady komunikowania się z wybranymi grupami czytelników oraz podano przykłady dostosowania niektórych usług bibliotecznych do ich potrzeb. Na koniec zwrócono uwagę na integracyjną role biblioteki i uniwersalne wskazówki do skutecznej komunikacji interpersonalnej, które zwiększają szanse na efektywne porozumienie w bibliotece zarówno wśród osób zdrowych, jak i tych z trudnościami. Metody badań – Wykorzystano metodę analizy i krytyki źródeł oraz literatury przedmiotu. Najważniejsze wyniki/wnioski – Osoby ze szczególnymi potrzebami to bardzo różnorodna grupa. Podstawą ich efektywnej obsługi bibliotecznej jest identyfikacja barier i możliwości w zakresie komunikacji i odbioru informacji. Przygotowane w tekście rekomendacje umożliwiają swobodne komunikowanie się z różnorodnymi osobami, a co za tym idzie zwiększają poziom ich zadowolenia z obsługi w bibliotece.

Słowa kluczowe

Komunikacja; komunikacja inkluzywna; Dostępność informacyjno-komunikacyjna; Osoby ze szczególnymi potrzebami; Obsługa biblioteczna; Biblioteka inkluzywna


Adamczyk, Barbara (2016). Wykluczenie edukacyjne dzieci ulicy. Raport badań z Krakowa. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 37(2), 59-71. https://10.21852/sem.2016.2.05

American Psychiatric Association (2023). Intellectual Disability [online]. American Psychiatric Association; [accessed: 08.12.2023]. Available at: https://www.psychiatry.org/File%20Library/Psychiatrists/Practice/DSM/APA_DSM-5-Intellectual-Disability.pdf

Cohen, Judy (2024). Praktyczny poradnik savoir – vivre wobec osób nie-pełnosprawnych. Translated at the request of Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, adaptation by Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. New York: United Spinal Association.

Cyrklaff, Magdalena (2016). Wykluczenie cyfrowe osób w wieku 50+. Sygnaliza-cja problemu. In: Starzenie się ludności jako wyzwanie XXI wieku. Ujęcie inter-dyscyplinarne. Ed. by W. Gierańczyk, pp. 199-212. Toruń: Wyższa Szkoła Ban-kowa w Toruniu.

Cyrklaff-Gorczyca, Magdalena (2023). Komunikacja interpersonalna i psychologiczne aspekty pracy z ludźmi: od instytucji kultury do biznesu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne SBP.

Domagała-Zyśk, Ewa (2014). Surdoglottodydaktyka. Lekcje i zajęcia językowe dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Federacja Konsumentów (2021). Wykluczenie cyfrowe podczas pandemii. Dostęp oraz korzystanie z internetu i komputera w wybranych grupach społecznych [online]. Federacja Konsumentów; [accessed: 11.05.2024]. Available at: http://www.fe­deracja-konsumentow.org.pl/n,6,1479,1,1,wyklucze-nie-cyfrowe-podczas-pandemii.html

Fedorowicz, Małgorzata (2002). Specjalne materiały czytelnicze dla osób nie-pełnosprawnych: zarys dziejów – formy – obieg społeczny. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Fedorowicz-Kruszewska, Małgorzata and Cyrklaff, Magdalena J. (2016). Media w środowisku osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu.

Giddens, Anthony (2004). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jak korzystać z prawa do dostępności. Poradnik (2022). Ed. by B. Dązbłaż, B.E. Abramowska, K. Makowiecka. Warszawa: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Kondycja psychiczna mieszkańców Polski. Raport z badań “Kompleksowe badanie stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa i jego uwarunkowań – EZOP II” (2021). Ed. by J. Moskalewicz, J. Wciórka. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (2012). Dziennik Ustaw, poz.1169, 1-54.

Raport Human Power STRESODPORNI. Odporność psychiczna polskich organizacji (2020). Oprac. merytor. P. Woszczyk, dr hab. J. Wiktorowicz [online]. Human Power; [accessed: 15.12.2023]. Available at: https://humanpower.pl/raport-2021-stresodporni-fdAdsaD8445fdS9C3981FF6D842D63C5-pobierz

Schulz von Thun, Friedemann (2001). Sztuka rozmawiania. t. 1. Analiza zaburzeń. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Sztompka, Piotr (2006). Socjologia: analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo “Znak”.

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (2019). Dziennik Ustaw, poz. 1696, 1-26.

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (2019). Dziennik Ustaw, poz. 848, 1-11.

Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komu-nikowania się (2011). Dziennik Ustaw 209, poz. 1243, 1-10.

World mental health report: transforming mental health for all (2022). Geneva: World Health Organization.


Opublikowane: 2024-11-05



Magdalena Cyrklaff-Gorczyca 
https://orcid.org/0000-0002-4062-1966

Afiliacja: Nicolaus Copernicus University in Toruń,  Polska

Biogram:

PhD Magdalena Cyrklaff-Gorczyca is the assistant professor in Institute of Information and Communication Research at Nicolaus Copernicus University in Toruń (NCU). She is library and information specialist and psychologist. Her research is focused on media, information, communication and library services for people with special needs, inclusivity in libraries, accessibility, media education and fact-checking. She is the chairwoman of the Information Verification and Cyberpathology Prevention Clinic at NCU. She is member of YUFE’s Work Package for align support for people with different needs across YUFE partner institutions. She is member of the Polish Society of Social Communication, International Society for Knowledge Organization and the secretary of the Management and Marketing Committee of the Polish Librarians Association. She is the author of several dozen articles and several books, including “Bibliotherapy in education in the field of addiction prevention and health promotion” (2014) and “Media in the environment of people at risk of social exclusion” (2016). For the book “Interpersonal communication and psychological aspects of work with people. From cultural institutions to business” (2023) she received the Adam Łysakowski Scientific Award of the SBP in 2024





Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.

CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe