Polskie biblioteki cyfrowe w opinii pracowników nauki
Jolanta Mazurek
Afiliacja: PAN, Biblioteka Kórnicka, Polska
Abstrakt
Teza/cel artykułu – Artykuł prezentuje oceny i komentarze dotyczące funkcjonowania polskich bibliotek cyfrowych, wyrażone przez pracowników naukowych. Zawiera również ich opinie dotyczące przyszłości bibliotek cyfrowych. Metody badań – Artykuł opiera się na autorskim badaniu przeprowadzonym na początku 2011 r. metodą ankiety online. Do odpowiedzi na 19 pytań zaproszone zostały wyłącznie osoby korzystające z usług oferowanych przez biblioteki cyfrowe do prowadzenia prac naukowych. Wyniki – W sondażu udział wzięło 110 pracowników naukowych. W przeważającej większości byli to przedstawiciele nauk humanistycznych, wśród nich głównie historycy. Uzyskane wyniki stanowią pierwszą próbę usystematyzowania wiedzy na temat stanu wykorzystania przez naukowców zasobów udostępnianych w bibliotekach cyfrowych. Wnioski – Najwięcej przykładów praktycznego wykorzystania bibliotek cyfrowych przytaczają humaniści. Analiza ich opinii prowadzi do wniosku, iż w celu podniesienia poziomu wykorzystania bibliotek cyfrowych w pracy naukowców z różnych obszarów nauki, dalszy rozwój tych serwisów powinien następować dwutorowo: 1. Należy wzmacniać ich repozytoryjny charakter poprzez rozbudowanie kolekcji materiałów źródłowych z różnych dziedzin oraz 2. Należy zintensyfikować prace nad rozbudowywaniem kolekcji zasobów współczesnych, włączając w to publikowanie dorobku polskich naukowców.
Słowa kluczowe
Biblioteki cyfrowe; Użytkownicy bibliotek cyfrowych; Wykorzystanie bibliotek cyfrowych
Bibliografia
Assadi, Houseem; Beauvisage, Thomas; Lupovici, Catherine; Cloarec, Thierry (2003). Users and Uses of Online Digital Libraries in France. In: Research and Advanced Technology for Digital Libraries ECDL. Proceedings. Ed. by T. Koch and I.T. Sølvberg. Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, pp. 1-12.
Cherry, Joan M.; Duff, Wendy M. (2002). Studying digital library users over time: a follow--up survey of Early Canadiana Online. "Information Research" [online], vol. 7, no. 2; [dostęp: 07.06.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://informationr.net/ir/7-2/paper123.html>.
Chowdhury, Gobinda; McMenemy, David; Poulter, Alan (2006). Large-Scale Impact of Digital Library Services: Findings from a Major Evaluation of SCRAN. In: Research and Advanced Technology for Digital Libraries ECDL. Proceedings. Ed. by Gonzalo J., Thanos C., Verdejo M. F., Carrasco R. C. Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, pp. 256-266.
Clark, Jason A. (2004). A usability study of the Belgian-American Research Collection: measuring the functionality of a digital library. "OCLS Systems & Services: International Digital Library Perspectives", vol. 20, no. 3, pp. 115-127.
Conti, Cinzia; Contino, Ugo; Farinelli, Gino; Gargiulo, Paola; Marquardt, Luisa (2003). Digital Library and Users: an Italian Experience. Changes in academic users’ attitudes, perceptions and usage of study and research tools in a hybrid context [online]. E-LIS E-prints in Library and Information Sciences; [dostęp: 10.11.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://eprints.rclis.org/handle/10760/4482#.TrvrHpSyAsA>.
FBC (2011). Federacja Bibliotek Cyfrowych [online]; [dostęp: 31.10.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.fbc.pionier.net.pl/>.
Harley, Diane (2007). Use and users of digital resources. "Educause Quarterly", vol. 30, no. 4, pp. 12-20.
Kemp, Bob; Jones, Chris (2007). Academic Use of Digital Resources: Disciplinary Differences and the Issue of Progression revisited. "Educational Technology & Society", no. 10 (1), pp. 52-60.
Koohang, Alex; Ondracek, James (2005). Users’ views about the usability of digital libraries. "British Journal of Educational Technology", vol. 36, no. 3, pp. 407-423.
Kowalewski, Wojciech (2010). Użytkownicy biblioteki cyfrowej w świetle analizy statystyk wyszukiwawczych MBC. W: Polskie Biblioteki Cyfrowe 2009. Materiały z konferencji pod red. C. Mazurka, M. Stroińskiego, J. Węglarza. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych, s. 31-34.
Kowalska, Małgorzata (2007). Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich. Warszawa: Wydaw. SBP.
Manduca, Cathy A.; Iverson, Ellen R.; Fox, Sean (2005). Influencing User behavior through Digital Library Design. D-Lib Magazine [online], vol. 11, no. 5; [dostęp: 07.06.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.dlib.org/dlib/may05/fox/05fox.html>.
Marchionini, Gary (2002). Introduction to Digital Libraries [online]. DELOS Summer School. Italy; [dostęp: 07.06.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.is.informatik.uni-duisburg.de/courses/dl_ss04/folien/02-intro-marchionini.pdf>.
Mazurek, Jolanta (2009). Czytelnik, użytkownik, klient, odbiorca w bibliotece cyfrowej czyli... KTO? W: Polskie Biblioteki Cyfrowe 2009. Materiały z konferencji pod red. C. Mazurka, M. Stroińskiego, J. Węglarza. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych, s. 35-44.
Nicholas, David; Huntington, Paul (2008). Evaluating use and users of Digital Journal Libraries. In: Digital Libraries. Ed. by F. Papy. Great Britain-USA: Wiley-ISTE, pp. 211-222.
Rogalińska, Agnieszka (2008). Współpraca biblioteki ze środowiskiem uczelni przy tworzeniu biblioteki cyfrowej na przykładzie doświadczeń Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. W: Biblioteki w procesie dydaktycznym i badaniach naukowych. Materiały z III Konferencji Biblioteki Politechniki Łódzkiej. Łódź; Biblioteka Główna PŁ, s. 181-193.
Saracevič, Tefko (2004). How were digital libraries evaluated? [online]; DELOS Workshop on the Evaluation of Digital Libraries. Italy; [dostęp: 07.06.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://comminfo.rutgers.edu/~tefko/DL_evaluation_LIDA.pdf>.
Sawicka, Dagmara (2006). E-pytanie, e-odpowiedź… czyli jakich badań potrzebują biblioteki przyszłości?. W: Biblioteki XXI w. Czy przetrwamy? Materiały z II Konferencji Biblioteki Politechniki Łódzkiej. Łódź: Biblioteka Główna PŁ, s. 209-216.
Sfakakis, Michalis; Kapidakis, Sarantos (2002). User Behavior Tendencies on Data Collections in a Digital Library. In: Research and Advanced Technology for Digital Libraries ECDL. Proceedings. Ed. by M. Agosti, C. Thanos. Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, pp. 550-559.
Skubała, Elżbieta; Kazan, Anna (2009). Analiza zasobu polskich bibliotek cyfrowych w kontekście ich wykorzystania w dydaktyce. "EBIB. Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy" [online], Materiały konferencyjne nr 20; [dostęp: 31.10.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ebib.info/publikacje/matkonf/mat20/skubala_kazan.php>.
Słoboda, Katarzyna; Gabrylewicz, Norbert (2011). Wykorzystanie elektronicznych źródeł informacji przez studentów Politechniki Lubelskiej [online]. E-LIS E-prints in Library and Information Sciences; [dostęp: 10.11.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://eprints.rclis.org/bitstream/10760/15726/1/K.%20S%C5%82oboda%2c%20N.%20Gabrylewicz%20Wykorzystanie%20elektronicznych...%20MS%20Word%202007.pdf>.
Thong, James Y. L.; Hong, Weiyin; Tam, Kar Yan (2004). What leads to user acceptance of digital libraries? "Communication of the ACM", vol. 47, no. 11.
Wilson, Thomas D. (2000). Human Information Behavior. "Special issue on Information Science Research", vol. 3, pp. 49-55.
Afiliacja: PAN, Biblioteka Kórnicka, Polska
Biogram:
Jolanta Mazurek, starszy kustosz, pełni funkcję kierownika Działu Elektronicznych Tekstów Humanistycznych w PAN Bibliotece Kórnickiej. Od 2003 r. zaangażowana w rozwój Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej, od 2008 r. członek Komitetu Organizacyjnego corocznej konferencji Polskie Biblioteki Cyfrowe. Kierowała pracami w projektach badawczych finansowanych ze środków krajowych i europejskich. Na wniosek Kapituły przedstawiony przez Zarząd Okręgu Wielkopolskiego SBP w 2009 r. uhonorowana przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego Nagrodą Główną im. Andrzeja Wojtkowskiego za zasługi w zawodzie bibliotekarskim. Autorka publikacji poświęconych funkcjonowaniu bibliotek cyfrowych w Polsce, związanych przede wszystkim z problematyką użytkowników tych serwisów. Należą do nich m.in.: Rozproszony system bibliotek cyfrowych w Polsce – doświadczenia i wyz- wania na przyszłość. W: Bibliotekarz 2007, nr 10; Drogi czytelniku, jak korzystasz z biblioteki cyfrowej? Próba odpowiedzi W: EBIB 2009, nr 105; Czytelnik, użytkownik, klient, odbiorca w bibliotece cyfrowej czyli... KTO? W: Polskie biblioteki cyfrowe 2009. Materiały z Konferencji. Poznań 2010; Jak nie ulec magii liczby, czyli co nam mówią statystyki biblioteki cyfrowej? W: Polskie biblioteki cyfrowe 2010. Materiały z Konferencji. Poznań 2011; Potrzeby informacyjne kluczowych grup użytkowników polskich bibliotek cyfrowych. Raport z badania. W: EBIB 2011, nr 125.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
